വി​​​ധി​​​വൈ​​​പ​​​രീ​​​ത്യം​​​പോ​​​ലെ, 1975 ജൂ​​​ൺ 25ന് ​​​അ​​​ടി​​​യ​​​ന്ത​​​രാ​​​വ​​​സ്ഥ പ്ര​​​ഖ്യാ​​​പി​​​ച്ച​​​തി​​​ന്‍റെ അ​​​ൻ​​​പ​​​താം വാ​​​ർ​​​ഷി​​​കം ‘ഭ​​​ര​​​ണ​​​ഘ​​​ട​​​ന​​​യു​​​ടെ കൊ​​​ല​​​പാ​​​ത​​​ക​​​ദി​​​നം’ ആ​​​യി ആ​​​ച​​​രി​​​ക്കാ​​​ൻ കേ​​​ന്ദ്ര​​​സ​​​ർ​​​ക്കാ​​​ർ ക​​​ഴി​​​ഞ്ഞ ആ​​​ഴ്ച എ​​​ല്ലാ സം​​​സ്ഥാ​​​ന സ​​​ർ​​​ക്കാ​​​രു​​​ക​​​ൾ​​​ക്കും കേ​​​ന്ദ്ര​​​ഭ​​​ര​​​ണ പ്ര​​​ദേ​​​ശ​​​ങ്ങ​​​ൾ​​​ക്കും നി​​​ർ​​​ദേ​​​ശം ന​​​ൽ​​​കി​​​യി​​​രി​​​ക്കു​​​ക​​​യാ​​​ണ്. ഒ​​​രു വ​​​ർ​​​ഷം നീ​​​ണ്ടു​​​നി​​​ൽ​​​ക്കു​​​ന്ന പ​​​രി​​​പാ​​​ടി​​​യാ​​​ണ് ഉ​​​ദ്ദേ​​​ശി​​​ക്കു​​​ന്ന​​​ത്.

ചീ​​​ഫ് സെ​​​ക്ര​​​ട്ട​​​റി​​​മാ​​​ർ​​​ക്ക് അ​​​യ​​​ച്ച ക​​​ത്തി​​​ൽ കേ​​​ന്ദ്ര സാം​​​സ്കാ​​​രി​​​ക മ​​​ന്ത്രാ​​​ല​​​യം ഇ​​​ങ്ങ​​​നെ പ​​​റ​​​യു​​​ന്നു: “ഈ ​​​അ​​​വ​​​സ​​​രം വെ​​​റു​​​മൊ​​​രു ഓ​​​ർ​​​മ​​​പ്പെ​​​ടു​​​ത്ത​​​ലി​​​നു​​​വേ​​​ണ്ടി മാ​​​ത്ര​​​മ​​​ല്ല, ജ​​​നാ​​​ധി​​​പ​​​ത്യ​​​മൂ​​​ല്യ​​​ങ്ങ​​​ളെ​​​യും ഭ​​​ര​​​ണ​​​ഘ​​​ട​​​നാ​​​പ​​​ര​​​മാ​​​യ ധാ​​​ർ​​​മി​​​ക​​​ത​​​യെ​​​യും കു​​​റി​​​ച്ചു​​​ള്ള ആ​​​ഴ​​​ത്തി​​​ലു​​​ള്ള ചി​​​ന്ത​​​യ്ക്കും പു​​​തു​​​ക്കി​​​യ പ്ര​​​തി​​​ബ​​​ദ്ധ​​​ത​​​യ്ക്കും​​​വേ​​​ണ്ടി കൂ​​​ടി​​​യാ​​​ണ്. ഇ​​​തു​​​മാ​​​യി ബ​​​ന്ധ​​​പ്പെ​​​ട്ട് സാം​​​സ്കാ​​​രി​​​ക മ​​​ന്ത്രാ​​​ല​​​യം 2025 ജൂ​​​ൺ 25 മു​​​ത​​​ൽ 2026 ജൂ​​​ൺ​​​വ​​​രെ ഒ​​​രു വ​​​ർ​​​ഷം നീ​​​ണ്ടു​​​നി​​​ൽ​​​ക്കു​​​ന്ന അ​​​നു​​​സ്മ​​​ര​​​ണം ന​​​ട​​​ത്തു​​​ന്നു.” "ജ​​​നാ​​​ധി​​​പ​​​ത്യ​​​ത്തി​​​ന്‍റെ ചൈ​​​ത​​​ന്യം' പ്ര​​​തി​​​നി​​​ധാ​​​നം ചെ​​​യ്യു​​​ന്ന ദീ​​​പ​​​ശി​​​ഖ​​​ക​​​ളും ഇ-​​​ടോ​​​ർ​​​ച്ചു​​​ക​​​ളും 2025 ജൂ​​​ൺ 20ന് ​​​ഡ​​​ൽ​​​ഹി​​​യി​​​ൽ നി​​​ന്ന് ഫ്ലാ​​​ഗ്ഓ​​​ഫ് ചെ​​​യ്യു​​​മെ​​​ന്ന​​​താ​​​ണ് പ്ര​​​ധാ​​​ന പ​​​രി​​​പാ​​​ടി. ഈ ​​​ദീ​​​പ​​​ശി​​​ഖാ​​​പ്ര​​​യാ​​​ണം 2026 മാ​​​ർ​​​ച്ച് 21ന് ​​​ന്യൂ​​​ഡ​​​ൽ​​​ഹി​​​യി​​​ലെ ക​​​ർ​​​ത്ത​​​വ്യ​​​പ​​​ഥി​​​ൽ സ​​​മാ​​​പി​​​ക്കും. പ്ര​​​ധാ​​​ന​​​മ​​​ന്ത്രി മോ​​​ദി പ​​​ങ്കെ​​​ടു​​​ക്കും. യാ​​​ത്ര​​​യു​​​ടെ റൂ​​​ട്ട് മാ​​​പ്പ് ത​​​യാ​​​റാ​​​ക്കി വ​​​രി​​​ക​​​യാ​​​ണെ​​​ന്നു മ​​​ന്ത്രാ​​​ല​​​യം അ​​​റി​​​യി​​​ച്ചു.

യാ​​​ത്ര​​​ക​​​ൾ കൂ​​​ടാ​​​തെ, പ്ര​​​ദ​​​ർ​​​ശ​​​ന​​​ങ്ങ​​​ൾ, സെ​​​മി​​​നാ​​​റു​​​ക​​​ൾ, പ്ര​​​സം​​​ഗ​​​ങ്ങ​​​ൾ, സ​​​ന്ദേ​​​ശം സ്കൂ​​​ളു​​​ക​​​ളി​​​ലേ​​​ക്കും കോ​​​ള​​​ജു​​​ക​​​ളി​​​ലേ​​​ക്കും എ​​​ത്തി​​​ക്കു​​​ക എ​​​ന്നി​​​വ​​​യും പ​​​രി​​​പാ​​​ടി​​​ക​​​ളി​​​ൽ ഉ​​​ൾ​​​പ്പെ​​​ടു​​​ന്നു. പ​​​രി​​​പാ​​​ടി​​​ക​​​ളു​​​ടെ ഏ​​​കോ​​​പ​​​ന​​​ത്തി​​​ന് ഒ​​​രു നോ​​​ഡ​​​ൽ ഓ​​​ഫീ​​​സ​​​റെ നി​​​യ​​​മി​​​ക്കാ​​​നും മ​​​ന്ത്രാ​​​ല​​​യം സം​​​സ്ഥാ​​​ന​​​ങ്ങ​​​ളോ​​​ട് ആ​​​വ​​​ശ്യ​​​പ്പെ​​​ട്ടി​​​ട്ടു​​​ണ്ട്.

ചി​​​ല സ​​​ന്ദ​​​ർ​​​ഭ​​​ങ്ങ​​​ളി​​​ൽ, ഒ​​​രു രാ​​​ഷ്‌​​​ട്ര​​​പ​​​തി​​​ക്ക് സ്വ​​​യം ബോ​​​ധ്യ​​​പ്പെ​​​ടു​​​ത്താ​​​നു​​​ള്ള ഉ​​​ൾ​​​ക്കാ​​​ഴ്ച​​​യും രാ​​​ജ്യ​​​ത്തെ ഉ​​​ന്ന​​​ത പ​​​ദ​​​വി​​​യി​​​ലു​​​ള്ള വ്യ​​​ക്തി​​​യു​​​ടെ യ​​​ഥാ​​​ർ​​​ഥ ക​​​ഴി​​​വു​​​ക​​​ളും പ്ര​​​ക​​​ടി​​​പ്പി​​​ക്കേ​​​ണ്ടി വ​​​രാ​​​റു​​​ണ്ട്. ഡോ. ​​​ഫ​​​ക്രു​​​ദ്ദീ​​​ൻ അ​​​ലി അ​​​ഹ​​​മ്മ​​​ദ് അ​​​ത്ത​​​ര​​​മൊ​​​രു പ്ര​​​തി​​​സ​​​ന്ധി നേ​​​രി​​​ട്ടി​​​രു​​​ന്നു. 1974 ഓ​​​ഗ​​​സ്റ്റി​​​ൽ അ​​​ധി​​​കാ​​​ര​​​ത്തി​​​ലെ​​​ത്തി​​​യ അ​​​ദ്ദേ​​​ഹം 1977 ഫെ​​​ബ്രു​​​വ​​​രി 11ന് ​​​ത​​​ന്‍റെ അ​​​ഞ്ചു​​​വ​​​ർ​​​ഷ കാ​​​ലാ​​​വ​​​ധി പൂ​​​ർ​​​ത്തി​​​യാ​​​ക്കു​​​ന്ന​​​തി​​​ന്‌​​​മു​​​മ്പ് അ​​​ന്ത​​​രി​​​ച്ചു. അ​​​ദ്ദേ​​​ഹ​​​ത്തി​​​ന് നേ​​​രി​​​ടേ​​​ണ്ടി​​​വ​​​ന്ന പ്ര​​​തി​​​സ​​​ന്ധി, 1975 ജൂ​​​ൺ 25ന് ​​​കാ​​​ബി​​​ന​​​റ്റ് കൂ​​​ടി​​​യാ​​​ലോ​​​ച​​​ന​​​യോ അം​​​ഗീ​​​കാ​​​ര​​​മോ കൂ​​​ടാ​​​തെ, ആ​​​ഭ്യ​​​ന്ത​​​ര അ​​​ടി​​​യ​​​ന്ത​​​രാ​​​വ​​​സ്ഥാ പ്ര​​​ഖ്യാ​​​പ​​​ന​​​ത്തി​​​ൽ ഒ​​​പ്പി​​​ടേ​​​ണ്ടി​​​വ​​​ന്നു എ​​​ന്ന​​​താ​​​ണ്. ആ​​​ർ​​​ട്ടി​​​ക്കി​​​ൾ 352 (അ​​​ടി​​​യ​​​ന്ത​​​രാ​​​വ​​​സ്ഥ​​​യു​​​ടെ പ്ര​​​ഖ്യാ​​​പ​​​നം) പ്ര​​​കാ​​​ര​​​മു​​​ള്ള പ്ര​​​ഖ്യാ​​​പ​​​ന​​​ത്തി​​​ന്‍റെ നേ​​​രി​​​ട്ടു​​​ള്ള​​​തും ഒ​​​ഴി​​​വാ​​​ക്കാ​​​നാ​​​വാ​​​ത്ത​​​തു​​​മാ​​​യ ഫ​​​ലം അ​​​ദ്ദേ​​​ഹ​​​ത്തി​​​ന്‍റെ സ്വ​​​ന്തം (പ്ര​​​സി​​​ഡ​​​ന്‍റി​​​ന്‍റെ സ്വ​​​ന്തം) മു​​​ൻ സു​​​ഹൃ​​​ത്തു​​​ക്ക​​​ളെ​​​യും സ​​​ഹ​​​പ്ര​​​വ​​​ർ​​​ത്ത​​​ക​​​രെ​​​യും രാ​​​ജ്യ​​​മെ​​​മ്പാ​​​ടു​​​മു​​​ള്ള ത​​​ട​​​വ​​​റ​​​ക​​​ളി​​​ലെ​​​ത്തി​​​ച്ചു എ​​​ന്ന​​​താ​​​ണ്.

പ്ര​​​തി​​​രോ​​​ധ ത​​​ട​​​ങ്ക​​​ൽ നി​​​യ​​​മം

വി​​​ചി​​​ത്ര​​​മെ​​​ന്നു തോ​​​ന്നാ​​​മെ​​​ങ്കി​​​ലും, ഭ​​​ര​​​ണ​​​ഘ​​​ട​​​ന​​​യു​​​ടെ മൗ​​​ലി​​​കാ​​​വ​​​കാ​​​ശ അ​​​ധ്യാ​​​യ​​​ത്തി​​​ൽ (ഭാ​​​ഗം മൂ​​​ന്ന്) ആ​​​ർ​​​ട്ടി​​​ക്കി​​​ൾ 22(നാ​​​ല്) മു​​​ത​​​ൽ (ഏ​​​ഴ്)​​​വ​​​രെ പ്ര​​​തി​​​രോ​​​ധ ത​​​ട​​​ങ്ക​​​ൽ (Preventive Detention) വ്യ​​​ക്ത​​​മാ​​​യി വ്യ​​​വ​​​സ്ഥ ചെ​​​യ്തി​​​രു​​​ന്നു എ​​​ന്ന​​​ത് ശ്ര​​​ദ്ധേ​​​യ​​​മാ​​​ണ്. ആ​​​ർ​​​ട്ടി​​​ക്കി​​​ൾ 22 (നാ​​​ല്) മു​​​ത​​​ൽ (ഏ​​​ഴ്) അ​​​നു​​​സ​​​രി​​​ച്ച്, സ്വ​​​ത​​​ന്ത്ര ഇ​​​ന്ത്യ​​​യു​​​ടെ ആ​​​ദ്യ​​​ത്തെ പ്ര​​​തി​​​രോ​​​ധ ത​​​ട​​​ങ്ക​​​ൽ നി​​​യ​​​മം 1950 ഫെ​​​ബ്രു​​​വ​​​രി​​​യി​​​ൽ ഇ​​​ന്ത്യ​​​ൻ പാ​​​ർ​​​ല​​​മെ​​​ന്‍റി​​​ൽ പാ​​​സാ​​​ക്കി.

മ​​​റ്റൊ​​​രു വ​​​സ്തു​​​ത, കേ​​​ന്ദ്ര​​​മ​​​ന്ത്രി​​​സ​​​ഭ അ​​​റി​​​യു​​​ന്ന​​​തി​​​ന് മു​​​മ്പു​​​ത​​​ന്നെ രാ​​​ഷ്‌​​​ട്ര​​​പ​​​തി അ​​​ടി​​​യ​​​ന്ത​​​രാ​​​വ​​​സ്ഥാ​​​പ്ര​​​ഖ്യാ​​​പ​​​ന​​​ത്തി​​​ൽ ഒ​​​പ്പി​​​ട്ടു എ​​​ന്ന​​​താ​​​ണ്. അ​​​ക്കാ​​​ല​​​ത്ത് കാ​​​ബി​​​ന​​​റ്റ് മ​​​ന്ത്രി​​​യാ​​​യി​​​രു​​​ന്ന ജ​​​ഗ്ജീ​​​വ​​​ൻ റാം ​​​പി​​​ന്നീ​​​ട് ഒ​​​രു ചോ​​​ദ്യ​​​ത്തി​​​ന് മ​​​റു​​​പ​​​ടി​​​യാ​​​യി ഇ​​​ക്കാ​​​ര്യം വെ​​​ളി​​​പ്പെ​​​ടു​​​ത്തി​​​യി​​​രു​​​ന്നു. മ​​​ന്ത്രി​​​സ​​​ഭ​​​യെ പി​​​ന്നീ​​​ട് വി​​​വ​​​രം അ​​​റി​​​യി​​​ക്കു​​​ക​​​യാ​​​യി​​​രു​​​ന്നു എ​​​ന്നും അ​​​ദ്ദേ​​​ഹം പ​​​റ​​​ഞ്ഞു. സാ​​​ന്ദ​​​ർ​​​ഭി​​​ക​​​മാ​​​യി പ​​​റ​​​യ​​​ട്ടെ, ജ​​​ഗ്ജീ​​​വ​​​ന്‍ റാ​​​മി​​​ന്‍റെ വാ​​​ർ​​​ത്താ​​​സ​​​മ്മേ​​​ള​​​ന​​​ത്തി​​​ൽ ഈ ​​​ലേ​​​ഖ​​​ക​​​നും പ​​​ങ്കെ​​​ടു​​​ത്തി​​​രു​​​ന്നു.

1975 ജൂ​​​ൺ 26 മു​​​ത​​​ൽ 1977 മാ​​​ർ​​​ച്ച്‌​​​വ​​​രെ നീ​​​ണ്ടു​​​നി​​​ന്ന ആ​​​ഭ്യ​​​ന്ത​​​ര അ​​​ടി​​​യ​​​ന്ത​​​രാ​​​വ​​​സ്ഥ​​​യി​​​ൽ​​​നി​​​ന്നു ല​​​ഭി​​​ച്ച പാ​​​ഠ​​​ങ്ങ​​​ളി​​​ലൊ​​​ന്ന് ഭ​​​ര​​​ണ​​​ഘ​​​ട​​​നാ​​​പ​​​ര​​​മാ​​​യ ചു​​​മ​​​ത​​​ല​​​യു​​​ള്ള ഉ​​​ദ്യോ​​​ഗ​​​സ്ഥ​​​രെ അ​​​മി​​​ത​​​മാ​​​യി ആ​​​ശ്ര​​​യി​​​ക്ക​​​രു​​​ത് എ​​​ന്ന​​​താ​​​ണ്. 1975 ജൂ​​​ണി​​​ലെ രാ​​​ത്രി​​​യി​​​ൽ, കേ​​​ന്ദ്ര മ​​​ന്ത്രി​​​സ​​​ഭ അ​​​റി​​​യു​​​ന്ന​​​തി​​​ന് മു​​​മ്പു​​​ത​​​ന്നെ രാ​​​ഷ്‌​​​ട്ര​​​പ​​​തി അ​​​ടി​​​യ​​​ന്ത​​​രാ​​​വ​​​സ്ഥ പ്ര​​​ഖ്യാ​​​പ​​​ന​​​ത്തി​​​ൽ ഒ​​​പ്പി​​​ടാ​​​ൻ ത​​​യാ​​​റാ​​​യ​​​തു​​​കൊ​​​ണ്ടാ​​​ണ്, മൂ​​​ന്നു വ​​​ർ​​​ഷ​​​ത്തി​​​നു​​​ശേ​​​ഷം (1977 മാ​​​ർ​​​ച്ചി​​​ൽ അ​​​ടി​​​യ​​​ന്ത​​​രാ​​​വ​​​സ്ഥ പി​​​ൻ​​​വ​​​ലി​​​ച്ച​​​തി​​​നു​​​ശേ​​​ഷം) പു​​​തി​​​യ​​​താ​​​യി തെര​​​ഞ്ഞെ​​​ടു​​​ക്ക​​​പ്പെ​​​ട്ട പാ​​​ർ​​​ല​​​മെ​​​ന്‍റ് ഒ​​​രു ഭ​​​ര​​​ണ​​​ഘ​​​ട​​​നാ ഭേ​​​ദ​​​ഗ​​​തി പാ​​​സാ​​​ക്കി​​​യെ​​​ടു​​​ത്ത​​​ത്. ഭാ​​​വി​​​യി​​​ൽ ഒ​​​രു രാ​​​ഷ്‌​​​ട്ര​​​പ​​​തി​​​ക്ക് മു​​​ൻ​​​കൂ​​​ട്ടി​​​യു​​​ള്ള തീ​​​രു​​​മാ​​​നം ഇ​​​ല്ലാ​​​തെ, അ​​​താ​​​യ​​​ത്, മ​​​ന്ത്രി​​​സ​​​ഭ​​​യു​​​ടെ തീ​​​രു​​​മാ​​​നം രേ​​​ഖാ​​​മൂ​​​ലം അ​​​റി​​​യി​​​ക്കാ​​​തെ ഒ​​​രു അ​​​ടി​​​യ​​​ന്ത​​​രാ​​​വ​​​സ്ഥ പ്ര​​​ഖ്യാ​​​പ​​​ന​​​ത്തി​​​ൽ ഒ​​​പ്പി​​​ടാ​​​ൻ അ​​​ധി​​​കാ​​​ര​​​മി​​​ല്ലെ​​​ന്ന് 1978ലെ ​​​ഭ​​​ര​​​ണ​​​ഘ​​​ട​​​ന​​​യു​​​ടെ 44-ാം ഭേ​​​ദ​​​ഗ​​​തി നി​​​യ​​​മം പ്ര​​​ഖ്യാ​​​പി​​​ച്ചു (ആ​​​ർ​​​ട്ടി​​​ക്കി​​​ൾ 52-3).

മു​​​ന്പു സം​​​ഭ​​​വി​​​ക്കാ​​​ത്ത കാ​​​ര്യ​​​മൊ​​​ന്നു​​​മാ​​​യി​​​രു​​​ന്നി​​​ല്ല ഇ​​​ത്. 1975 ജൂ​​​ണി​​​ൽ പ്ര​​​സി​​​ഡ​​​ന്‍റ് ഡോ. ​​​ഫ​​​ക്രു​​​ദ്ദീ​​​ൻ അ​​​ലി അ​​​ഹ​​​മ്മ​​​ദ് സ​​​ർ​​​ക്കാ​​​ർ ഉ​​​ദ്യോ​​​ഗ​​​സ്ഥ​​​രു​​​ടെ നി​​​ർ​​​ദേ​​​ശ​​​പ്ര​​​കാ​​​രം അ​​​ടി​​​യ​​​ന്ത​​​രാ​​​വ​​​സ്ഥ പ്ര​​​ഖ്യാ​​​പ​​​ന​​​ത്തി​​​ൽ ഒ​​​പ്പി​​​ട്ട​​​ത് ആ​​​ഭ്യ​​​ന്ത​​​ര അ​​​ടി​​​യ​​​ന്ത​​​രാ​​​വ​​​സ്ഥ കാ​​​ര​​​ണം സം​​​ഭ​​​വി​​​ച്ച ഒ​​​രു പി​​​ഴ​​​വു മാ​​​ത്ര​​​മാ​​​യി​​​രു​​​ന്നി​​​ല്ല. മ​​​ന്ത്രി​​​മാ​​​ർ ഉ​​​ൾ​​​പ്പെ​​​ടെ​​​യു​​​ള്ള ഉ​​​ന്ന​​​ത ഭ​​​ര​​​ണ​​​ഘ​​​ട​​​നാ ഉ​​​ദ്യോ​​​ഗ​​​സ്ഥ​​​ർ മോ​​​ശം സ​​​മ​​​യ​​​ങ്ങ​​​ളി​​​ൽ മാ​​​ത്ര​​​മ​​​ല്ല, മ​​​റ്റ് സ​​​മ​​​യ​​​ങ്ങ​​​ളി​​​ലും ത​​​ങ്ങ​​​ളു​​​ടെ ചു​​​മ​​​ത​​​ല​​​ക​​​ൾ നി​​​ർ​​​വ​​​ഹി​​​ക്കു​​​ന്ന​​​തി​​​ൽ പ​​​രാ​​​ജ​​​യ​​​പ്പെ​​​ട്ടി​​​ട്ടു​​​ണ്ട്.

ജ​​​ന​​​താ സ​​​ർ​​​ക്കാ​​​ർ അ​​​ധി​​​കാ​​​ര​​​ത്തിൽ

1977 മാ​​​ർ​​​ച്ചി​​​ലെ പൊ​​​തു​​​തെ​​​ര​​​ഞ്ഞെ​​​ടു​​​പ്പി​​​ൽ അ​​​ടി​​​യ​​​ന്ത​​​രാ​​​വ​​​സ്ഥ​​​യ്ക്കെ​​​തി​​​രാ​​​യ വ​​​ൻ ത​​​രം​​​ഗ​​​ത്തി​​​ൽ ജ​​​ന​​​താ സ​​​ർ​​​ക്കാ​​​ർ അ​​​ധി​​​കാ​​​ര​​​ത്തി​​​ലെ​​​ത്തി. പ്ര​​​ധാ​​​ന​​​മ​​​ന്ത്രി മൊ​​​റാ​​​ർ​​​ജി ദേ​​​ശാ​​​യി​​​യു​​​ടെ സ​​​ർ​​​ക്കാ​​​രി​​​ലെ ആ​​​ഭ്യ​​​ന്ത​​​ര​​​മ​​​ന്ത്രി​​​യാ​​​യി​​​രു​​​ന്ന ച​​​ര​​​ൺ സിം​​​ഗ് 1977 ഏ​​​പ്രി​​​ലി​​​ൽ ഒ​​​രു സ​​​ർ​​​ക്കു​​​ല​​​ർ പു​​​റ​​​ത്തി​​​റ​​​ക്കി, ഒ​​​മ്പ​​​തു സം​​​സ്ഥാ​​​ന​​​ങ്ങ​​​ളി​​​ലെ മു​​​ഖ്യ​​​മ​​​ന്ത്രി​​​മാ​​​രോ​​​ടു സം​​​സ്ഥാ​​​ന അ​​​സം​​​ബ്ലി​​​ക​​​ൾ പി​​​രി​​​ച്ചു​​​വി​​​ടാ​​​നും പു​​​തി​​​യ തെ​​​ര​​​ഞ്ഞെ​​​ടു​​​പ്പു ന​​​ട​​​ത്താ​​​നും ഒ​​​രു ക​​​ത്തി​​​ലൂ​​​ടെ ആ​​​വ​​​ശ്യ​​​പ്പെ​​​ട്ടു. 1977 മാ​​​ർ​​​ച്ചി​​​ലെ ലോ​​​ക്സ​​​ഭാ തെര​​​ഞ്ഞെ​​​ടു​​​പ്പി​​​ൽ ഈ ​​​ഒ​​​മ്പ​​​ത് സം​​​സ്ഥാ​​​ന​​​ങ്ങ​​​ളി​​​ലെ ഭ​​​ര​​​ണ​​​ക​​​ക്ഷി​​​യു​​​ടെ സ്ഥാ​​​നാ​​​ർ​​​ഥി​​​ക​​​ളെ വോ​​​ട്ട​​​ർ​​​മാ​​​ർ ഫ​​​ല​​​ത്തി​​​ൽ ത​​​ള്ളി​​​ക്ക​​​ള​​​ഞ്ഞു എ​​​ന്ന​​​താ​​​യി​​​രു​​​ന്നു കാ​​​ര​​​ണ​​​മാ​​​യി പ​​​റ​​​ഞ്ഞ​​​ത്. ഈ ​​​ഒ​​​മ്പ​​​തു സം​​​സ്ഥാ​​​ന​​​ങ്ങ​​​ളി​​​ലെ ചി​​​ല നി​​​യ​​​മ​​​സ​​​ഭ​​​ക​​​ളു​​​ടെ ഭ​​​ര​​​ണ​​​ഘ​​​ട​​​നാ​​​പ​​​ര​​​മാ​​​യ അ​​​ഞ്ചു​​​വ​​​ർ​​​ഷ കാ​​​ലാ​​​വ​​​ധി പൂ​​​ർ​​​ത്തി​​​യാ​​​യി​​​ട്ടി​​​ല്ലാ​​​യി​​​രു​​​ന്നു എ​​​ന്നോ​​​ർ​​​ക്ക​​​ണം.

ഭ​​​ര​​​ണ​​​ഘ​​​ട​​​ന​​​യി​​​ലെ ഒ​​​രു വ്യ​​​വ​​​സ്ഥ​​​യും അ​​​നു​​​ശാ​​​സി​​​ക്കാ​​​ത്ത കേ​​​ന്ദ്ര​​​ത്തി​​​ന്‍റെ ശ​​​ക്തി​​​പ്ര​​​ക​​​ട​​​നം മാ​​​ത്ര​​​മാ​​​യി​​​രു​​​ന്നു അ​​​ത്. ഒ​​​രു​​​ത​​​രം സ​​​മ്മ​​​ർ​​​ദ ത​​​ന്ത്രം എ​​​ന്ന് പ​​​റ​​​യാം. പ​​​ക്ഷേ അ​​​തു ഫ​​​ലി​​​ച്ചു. അ​​​തി​​​നു​​​ശേ​​​ഷം രാ​​​ജ​​​സ്ഥാ​​​ൻ മ​​​റ്റു സം​​​സ്ഥാ​​​ന​​​ങ്ങ​​​ളോ​​​ടൊ​​​പ്പം ഈ ​​​സ​​​ർ​​​ക്കു​​​ല​​​റി​​​ന്‍റെ ഭ​​​ര​​​ണ​​​ഘ​​​ട​​​നാ​​​പ​​​ര​​​മാ​​​യ സാ​​​ധു​​​ത​​​യെ​​​യും ഔ​​​ചി​​​ത്യ​​​ത്തെ​​​യും ചോ​​​ദ്യം ചെ​​​യ്ത് സു​​​പ്രീം​​​കോ​​​ട​​​തി​​​യി​​​ൽ ഹ​​​ർ​​​ജി ന​​​ൽ​​​കി. കോ​​​ട​​​തി ഇ​​​തി​​​നെ അ​​​നു​​​സ​​​രി​​​ക്കേ​​​ണ്ട ഒ​​​രു നി​​​ർ​​​ദേ​​​ശ​​​മാ​​​യി (6:1 ഭൂ​​​രി​​​പ​​​ക്ഷ​​​ത്തി​​​ൽ) അം​​​ഗീ​​​ക​​​രി​​​ച്ചു ഹ​​​ർ​​​ജി ത​​​ള്ളി. ര​​​സ​​​ക​​​ര​​​മെ​​​ന്നു പ​​​റ​​​യ​​​ട്ടെ, 17 വ​​​ർ​​​ഷ​​​ത്തി​​​നു​​​ശേ​​​ഷ​​​മാ​​​ണ് അ​​​ന്ന​​​ത്തെ കോ​​​ട​​​തി​​​ക്ക് ര​​​ണ്ടാ​​​മ​​​തൊ​​​ന്ന് ആ​​​ലോ​​​ചി​​​ക്കേ​​​ണ്ടി​​​വ​​​ന്ന​​​ത്.

എ​​​സ്.​​​ആ​​​ർ. ബൊ​​​മ്മൈ കേ​​​സി​​​ൽ (1994), നേ​​​ര​​​ത്തെ രാ​​​ജ​​​സ്ഥാ​​​ന്‍റെ കാ​​​ര്യ​​​ത്തി​​​ൽ (ഏ​​​ഴ് ജ​​​ഡ്ജി ബെ​​​ഞ്ച്) ജ​​​നാ​​​ധി​​​പ​​​ത്യ​​​വി​​​രു​​​ദ്ധ​​​വും ഭ​​​ര​​​ണ​​​ഘ​​​ട​​​നാ​​​വി​​​രു​​​ദ്ധ​​​വു​​​മാ​​​യ എ​​​ക്സി​​​ക്യൂ​​​ട്ടീ​​​വ് ന​​​ട​​​പ​​​ടി​​​ക്ക് അം​​​ഗീ​​​കാ​​​രം ന​​​ൽ​​​കി​​​യി​​​രു​​​ന്ന അ​​​തേ കോ​​​ട​​​തി​​​യി​​​ലെ ഒ​​​മ്പ​​​ത് ജ​​​ഡ്ജി​​​മാ​​​രു​​​ടെ ബെ​​​ഞ്ച് (ഇ​​​പ്പോ​​​ൾ വ്യ​​​ത്യ​​​സ്ത​​​മാ​​​യി രൂ​​​പീ​​​ക​​​രി​​​ച്ച​​​ത്) ത​​​ങ്ങ​​​ളു​​​ടെ മു​​​ൻ തീ​​​രു​​​മാ​​​നം തെ​​​റ്റാ​​​ണെ​​​ന്ന് അ​​​ഭി​​​പ്രാ​​​യ​​​പ്പെ​​​ട്ടു. പ​​​ക്ഷേ, ഏ​​​റെ വൈ​​​കി​​​പ്പോ​​​യി​​​രു​​​ന്നു. അ​​​പ്പോ​​​ഴേ​​​ക്കും വ​​​ലി​​​യ മാ​​​റ്റ​​​മൊ​​​ന്നും വ​​​രു​​​ത്താ​​​നാ​​​കാ​​​ത്ത​​​വി​​​ധം മു​​​ൻ തീ​​​രു​​​മാ​​​നം ന​​​ട​​​പ്പി​​​ലാ​​​ക്കി​​​യി​​​രു​​​ന്നു.

വീണ്ടും ഇന്ദിര

1980ൽ ​​​കാ​​​ര്യ​​​ങ്ങ​​​ൾ മാ​​​റി. ഒ​​​പ്പം രാ​​​ഷ്‌​​​ട്രീ​​​യ സാ​​​ഹ​​​ച​​​ര്യ​​​വും. ജ​​​ന​​​താ പാ​​​ർ​​​ട്ടി​​​യു​​​ടെ ത​​​രം​​​ഗം കെ​​​ട്ട​​​ട​​​ങ്ങി​​​യ​​​പ്പോ​​​ൾ ഇ​​​ട​​​ക്കാ​​​ല തെര​​​ഞ്ഞെ​​​ടു​​​പ്പ് പ്ര​​​ഖ്യാ​​​പി​​​ക്കു​​​ക​​​യും ഇ​​​ന്ദി​​​രാ ​ഗാ​​​ന്ധി വീ​​​ണ്ടും അ​​​ധി​​​കാ​​​ര​​​ത്തി​​​ലെ​​​ത്തു​​​ക​​​യും ചെ​​​യ്തു. 1977 മേ​​​യി​​​ലെ സ്റ്റേ​​​റ്റ് ഓ​​​ഫ് രാ​​​ജ​​​സ്ഥാ​​​ൻ Vs യൂ​​​ണി​​​യ​​​ൻ ഓ​​​ഫ് ഇ​​​ന്ത്യ കേ​​​സി​​​ലെ സു​​​പ്രീം​​കോ​​​ട​​​തി വി​​​ധി അ​​​പ്പോ​​​ഴും നി​​​ല​​​വി​​​ലു​​​ള്ള നി​​​യ​​​മ​​​മാ​​​യി​​​രു​​​ന്നു. രാ​​​ഷ്‌​​​ട്രീ​​​യ വി​​​വേ​​​ക​​​ത്തി​​​നും കൃ​​​ത്യ​​​മാ​​​യ നീ​​​ക്ക​​​ങ്ങ​​​ൾ​​​ക്കും പേ​​​രു​​​കേ​​​ട്ട പ്ര​​​ധാ​​​ന​​​മ​​​ന്ത്രി ഇ​​​ന്ദി​​​രാ​ ഗാ​​​ന്ധി ത​​​ന്‍റെ ആ​​​ഭ്യ​​​ന്ത​​​ര മ​​​ന്ത്രി​​​യാ​​​യി​​​രു​​​ന്ന സെ​​​യി​​​ൽ സിം​​​ഗി​​​നോ​​​ട് ആ​​​ർ​​​ട്ടി​​​ക്കി​​​ൾ 356 പ്ര​​​കാ​​​രം ഒ​​​മ്പ​​​ത് സം​​​സ്ഥാ​​​ന അ​​​സം​​​ബ്ലി​​​ക​​​ൾ പി​​​രി​​​ച്ചു​​​വി​​​ട്ട് ‘രാ​​​ഷ്‌​​ട്ര​​​പ​​​തി ഭ​​​ര​​​ണം’ ഏ​​​ർ​​​പ്പെ​​​ടു​​​ത്തു​​​ന്ന​​​തി​​​നു​​​ള്ള വി​​​ജ്ഞാ​​​പ​​​നം ത​​​യ​​യാ​​​റാ​​​ക്കാ​​​ൻ ആ​​​വ​​​ശ്യ​​​പ്പെ​​​ട്ടു.

ര​​​സ​​​ക​​​ര​​​മെ​​​ന്നു പ​​​റ​​​യ​​​ട്ടെ, ഫ​​​ക്രു​​​ദ്ദീ​​​ൻ അ​​​ലി അ​​​ഹ​​​മ്മ​​​ദി​​​ന്‍റെ പി​​​ൻ​​​ഗാ​​​മി​​​യാ​​​യി 1977 ജൂ​​​ലൈ​​​യി​​​ൽ തെ​​​ര​​​ഞ്ഞെ​​​ടു​​​ക്ക​​​പ്പെ​​​ട്ട് 1982 ജൂ​​​ലൈ​​​വ​​​രെ അ​​​ധി​​​കാ​​​ര​​​ത്തി​​​ൽ തു​​​ട​​​ർ​​​ന്ന രാ​​​ഷ്‌​​​ട്ര​​​പ​​​തി എ​​​ൻ. സ​​​ഞ്ജീ​​​വ റെ​​​ഡ്ഡി മ​​​ടി​​​യോ​​​ടെ​​​യാ​​​ണ് വി​​​ജ്ഞാ​​​പ​​​ന​​​ത്തി​​​ൽ ഒ​​​പ്പി​​​ട്ട​​​തെ​​​ന്ന് പി​​​ന്നീ​​​ട് പ​​​റ​​​ഞ്ഞി​​​രു​​​ന്നു. അ​​​ദ്ദേ​​​ഹ​​​ത്തി​​​ന്‍റെ വി​​​ശ​​​ദീ​​​ക​​​ര​​​ണം ഇ​​​ങ്ങ​​​നെ​​​യാ​​​യി​​​രു​​​ന്നു: “ഒ​​​രു മു​​​ൻ മാ​​​തൃ​​​ക​​​യു​​​ള്ള​​​തു​​​കൊ​​​ണ്ട് എ​​​നി​​​ക്ക് എ​​​ങ്ങ​​​നെ വേ​​​ണ്ടെ​​​ന്നു പ​​​റ​​​യാ​​​ൻ ക​​​ഴി​​​യും? പ​​​ക്ഷെ മൊ​​​റാ​​​ർ​​​ജി​​​ക്ക് ത​​​ത്വ​​​ത്തി​​​ൽ തെ​​​റ്റി​​​യി​​​രു​​​ന്നു എ​​​ന്ന് ഞാ​​​ൻ ഇ​​​ന്ദി​​​ര​​​യോ​​​ടു പ​​​റ​​​ഞ്ഞു. വീ​​​ണ്ടും ഇ​​​ങ്ങ​​​നെ പി​​​രി​​​ച്ചു​​​വി​​​ടു​​​ന്ന​​​ത് ഇ​​​പ്പോ​​​ഴും തെ​​​റ്റു​​​ത​​​ന്നെ​​​യാ​​​ണ് എ​​​ന്നും.” അ​​​ധി​​​കാ​​​ര​​​ത്തി​​​ൽ ആ​​​രാ​​​യാ​​​ലും, അ​​​വ​​​രു​​​ടെ രാ​​​ഷ്‌​​​ട്രീ​​​യ പ്ര​​​തി​​​ബ​​​ദ്ധ​​​ത എ​​​ന്താ​​​യി​​​രു​​​ന്നാ​​​ലും, അ​​​വ​​​രു​​​ടെ അ​​​ധി​​​കാ​​​രം സം​​​ര​​​ക്ഷി​​​ക്കാ​​​ൻ എ​​​പ്പോ​​​ഴും ഒ​​​രു വ​​​ഴി​​​യു​​​ണ്ട് എ​​​ന്ന​​​തി​​​ന് ഇ​​​ത്ത​​​രം നി​​​ര​​​വ​​​ധി ഉ​​​ദാ​​​ഹ​​​ര​​​ണ​​​ങ്ങ​​​ളു​​​ണ്ട്.

അന്പതാം വാർഷികം

വ​​​ർ​​​ഷ​​​ങ്ങ​​​ൾ വേ​​​ഗ​​​ത്തി​​​ൽ ക​​​ട​​​ന്നു​​​പോ​​​യി. ഇ​​​ന്ന് ഇ​​​ന്ത്യ അ​​​ടി​​​യ​​​ന്ത​​​രാ​​​വ​​​സ്ഥ​​​യു​​​ടെ അ​​​ൻ​​​പ​​​താം വാ​​​ർ​​​ഷി​​​കം ആ​​​ച​​​രി​​​ക്കു​​​ക​​​യാ​​​ണ്. ചീ​​​ഫ് സെ​​​ക്ര​​​ട്ട​​​റി​​​മാ​​​ർ​​​ക്ക് അ​​​യ​​​ച്ച ക​​​ത്തി​​​ൽ കേ​​​ന്ദ്ര സാം​​​സ്കാ​​​രി​​​ക മ​​​ന്ത്രാ​​​ല​​​യം ഇ​​​ത് കൂ​​​ടു​​​ത​​​ൽ വി​​​ശ​​​ദീ​​​ക​​​രി​​​ക്കു​​​ന്നു: പ​​​ങ്കെ​​​ടു​​​ക്കു​​​ന്ന​​​വ​​​ർ​​​ക്ക് ദേ​​​ശീ​​​യ​​​പ​​​താ​​​ക​​​യോ​​​ടൊ​​​പ്പം ‘ജ​​​നാ​​​ധി​​​പ​​​ത്യ​​​ത്തി​​​ന് കൂ​​​ടു​​​ത​​​ൽ ശ​​​ക്തി’, ‘ഇ​​​ന്ത്യ ജ​​​നാ​​​ധി​​​പ​​​ത്യ​​​ത്തി​​​ന്‍റെ മാ​​​താ​​​വ് ’, ‘ജ​​​നാ​​​ധി​​​പ​​​ത്യം നീ​​​ണാ​​​ൾ വാ​​​ഴ​​​ട്ടെ’, ‘ജ​​​നാ​​​ധി​​​പ​​​ത്യ​​​ത്തി​​​ന്‍റെ ചൈ​​​ത​​​ന്യ​​​ത്തി​​​ൽ ചെ​​​ങ്കോ​​​ലി​​​ന് സ​​​ല്യൂ​​​ട്ട്’ എ​​​ന്നി​​​ങ്ങ​​​നെ​​​യു​​​ള്ള മു​​​ൻ​​​കൂ​​​ട്ടി അം​​​ഗീ​​​ക​​​രി​​​ച്ച സ​​​ന്ദേ​​​ശ​​​ങ്ങ​​​ളു​​​ള്ള പ്ല​​​ക്കാ​​​ർ​​​ഡു​​​ക​​​ളും വ​​​ഹി​​​ക്കാം. ദേ​​​ശ​​​ഭ​​​ക്തി​​​പ​​​ര​​​മാ​​​യ മാ​​​ന​​​സി​​​കാ​​​വ​​​സ്ഥ ഉ​​​ണ​​​ർ​​​ത്തു​​​ന്ന​​​തി​​​നാ​​​യി, ദേ​​​ശ​​​ഭ​​​ക്തി ഗാ​​​ന​​​ങ്ങ​​​ൾ, ഹ്ര​​​സ്വ​​​ചി​​​ത്ര​​​ങ്ങ​​​ൾ, തെ​​​രു​​​വു​​​നാ​​​ട​​​ക​​​ങ്ങ​​​ൾ എ​​​ന്നി​​​വ പ​​​രി​​​പാ​​​ടി ന​​​ട​​​ക്കു​​​ന്ന സ്ഥ​​​ല​​​ത്ത് തു​​​ട​​​ർ​​​ച്ച​​​യാ​​​യി പ്ര​​​ദ​​​ർ​​​ശി​​​പ്പി​​​ക്കു​​​ക​​​യും അ​​​വ​​​ത​​​രി​​​പ്പി​​​ക്കു​​​ക​​​യും ചെ​​​യ്യു​​​മെ​​​ന്നും മ​​​ന്ത്രാ​​​ല​​​യം അ​​​റി​​​യി​​​ച്ചു.

അ​​​ടി​​​യ​​​ന്ത​​​രാ​​​വ​​​സ്ഥ നേ​​​രി​​​ട്ടു ബാ​​​ധി​​​ച്ച വ്യ​​​ക്തി​​​ക​​​ളെ പ്ര​​​തി​​​നി​​​ധീ​​​ക​​​രി​​​ച്ച്, ക്ഷ​​​ണി​​​ക്ക​​​പ്പെ​​​ട്ട​​​വ​​​ർ​​​ക്കാ​​​യി ഒ​​​രു പ്ര​​​ത്യേ​​​ക​​​ വേ​​​ദി ഒ​​​രു​​​ക്കു​​​മെ​​​ന്നും മ​​​ന്ത്രാ​​​ല​​​യം പ​​​റ​​​ഞ്ഞു. നീ​​​തി​​​യു​​​ക്ത​​​മാ​​​യ ഭ​​​ര​​​ണ​​​ത്തെ പ്ര​​​തി​​​നി​​​ധീ​​​ക​​​രി​​​ക്കു​​​ന്ന ചെ​​​ങ്കോ​​​ലി​​​ന്‍റെ ഒ​​​രു മാ​​​തൃ​​​ക വേ​​​ദി​​​ക്കു സ​​​മീ​​​പം പ്ര​​​ധാ​​​ന്യ​​​ത്തോ​​​ടെ സ്ഥാ​​​പി​​​ക്കും. ആ​​​ളു​​​ക​​​ൾ​​​ക്ക് പ്രാ​​​ദേ​​​ശി​​​ക​​​ഭാ​​​ഷ​​​യി​​​ൽ അം​​​ഗീ​​​കൃ​​​ത മു​​​ദ്രാ​​​വാ​​​ക്യ​​​ങ്ങ​​​ളി​​​ലൂ​​​ടെ അ​​​വ​​​രു​​​ടെ വി​​​കാ​​​ര​​​ങ്ങ​​​ൾ പ്ര​​​ക​​​ടി​​​പ്പി​​​ക്കാ​​​ൻ പ്ര​​​വേ​​​ശ​​​ന​​​ക​​​വാ​​​ട​​​ത്തി​​​ൽ ഒ​​​രു വ​​​ലി​​​യ കാ​​​ൻ​​​വാ​​​സ് ഉ​​​ണ്ടാ​​​കു​​​മെ​​​ന്നും പ​​​റ​​​യു​​​ന്നു.

മാ​​​ളു​​​ക​​​ൾ, റെ​​​യി​​​ൽ​​​വേ സ്റ്റേ​​​ഷ​​​നു​​​ക​​​ൾ, പോ​​​സ്റ്റ് ഓ​​​ഫീ​​​സു​​​ക​​​ൾ, പെ​​​ട്രോ​​​ൾ പ​​​മ്പു​​​ക​​​ൾ, സ്കൂ​​​ളു​​​ക​​​ൾ, സ​​​ർ​​​ക്കാ​​​ർ സ്ഥാ​​​പ​​​ന​​​ങ്ങ​​​ൾ തു​​​ട​​​ങ്ങി കൂ​​​ടു​​​ത​​​ൽ ആ​​​ളു​​​ക​​​ൾ വ​​​രു​​​ന്ന പ്ര​​​ധാ​​​ന​​​പ്പെ​​​ട്ട 50 സ്ഥ​​​ല​​​ങ്ങ​​​ളി​​​ൽ സ​​​വി​​​ശേ​​​ഷ​​​മാ​​​യ പ്ര​​​ദ​​​ർ​​​ശ​​​നം സം​​​ഘ​​​ടി​​​പ്പി​​​ക്ക​​​ണം. പ്ര​​​ചാ​​​ര​​​ണ​​​ത്തി​​​ന് ഗ്രാ​​​മ​​​പ്ര​​​ദേ​​​ശ​​​ങ്ങ​​​ളി​​​ലും ന​​​ഗ​​​ര​​​പ്ര​​​ദേ​​​ശ​​​ങ്ങ​​​ളി​​​ലും സ​​​മ​​​തു​​​ല​​​നം നി​​​ല​​​നി​​​ർ​​​ത്താ​​​നും മ​​​ന്ത്രാ​​​ല​​​യം നി​​​ർ​​​ദേ​​​ശി​​​ച്ചു.

കൂ​​​ടാ​​​തെ, "സം​​​വി​​​ധാ​​​ൻ ഹ​​​ത്യാ ദി​​​വ​​​സ്’ എ​​​ന്ന പേ​​​രി​​​ൽ ഒ​​​രു ഹ്ര​​​സ്വ​​​ചി​​​ത്രം നി​​​ർ​​​മി​​​ക്കു​​​മെ​​​ന്നും ഇ​​​ത് ജൂ​​​ൺ 22ന് ​​​ശേ​​​ഷം വെ​​​ബ്സൈ​​​റ്റി​​​ൽ ല​​​ഭ്യ​​​മാ​​​ക്കു​​​മെ​​​ന്നും വി​​​വ​​​ര-​​​പ്ര​​​ക്ഷേ​​​പ​​​ണ മ​​​ന്ത്രാ​​​ല​​​യം പ​​​റ​​​ഞ്ഞു.1975 ജൂ​​​ൺ 25ന് ​​​അ​​​ടി​​​യ​​​ന്ത​​​രാ​​​വ​​​സ്ഥ അ​​​ടി​​​ച്ചേ​​​ൽ​​​പ്പി​​​ച്ച​​​ത് ഇ​​​ന്ത്യ​​​യു​​​ടെ ജ​​​നാ​​​ധി​​​പ​​​ത്യ ച​​​രി​​​ത്ര​​​ത്തി​​​ലെ ഏ​​​റ്റ​​​വും ഇ​​​രു​​​ണ്ട കാ​​​ല​​​ഘ​​​ട്ട​​​ത്തി​​​ന്‍റെ ഇ​​​രു​​​ണ്ട ഓ​​​ർ​​​മ​​​പ്പെ​​​ടു​​​ത്ത​​​ലാ​​​യി നി​​​ല​​​കൊ​​​ള്ളു​​​ന്നു, എ​​​ന്നും അ​​​ത് കൂ​​​ട്ടി​​​ച്ചേ​​​ർ​​​ത്തു.

‘സം​​​വി​​​ധാ​​​ൻ ഹ​​​ത്യാ ദി​​​വ​​​സ് ’

മ​​​ന്ത്രാ​​​ല​​​യം പു​​​റ​​​ത്തി​​​റ​​​ക്കി​​​യ ക​​​ത്തി​​​ൽ പ​​​റ​​​യു​​​ന്നു, “ഈ ​​​ദി​​​വ​​​സം 2024 ജൂ​​​ലൈ 11ലെ ​​​ആ​​​ഭ്യ​​​ന്ത​​​ര മ​​​ന്ത്രാ​​​ല​​​യ​​​ത്തി​​​ന്‍റെ വി​​​ജ്ഞാ​​​പ​​​നം വ​​​ഴി സം​​​വി​​​ധാ​​​ൻ ഹ​​​ത്യാ ദി​​​വ​​​സ് ആ​​​യി പ്ര​​​ഖ്യാ​​​പി​​​ച്ചി​​​ട്ടു​​​ണ്ട്. അ​​​ടി​​​യ​​​ന്ത​​​രാ​​​വ​​​സ്ഥ​​​യി​​​ൽ സി​​​വി​​​ൽ സ്വാ​​​ത​​​ന്ത്ര്യ​​​ങ്ങ​​​ൾ വ്യാ​​​പ​​​ക​​​മാ​​​യി ത​​​ട​​​യ​​​പ്പെ​​​ടു​​​ക​​​യും ഭ​​​ര​​​ണ​​​ഘ​​​ട​​​നാ​​​പ​​​ര​​​മാ​​​യ സം​​​ര​​​ക്ഷ​​​ണ​​​ങ്ങ​​​ൾ ഇ​​​ല്ലാ​​​താ​​​കു​​​ക​​​യും എ​​​ക്സി​​​ക്യൂ​​​ട്ടീ​​​വ് അ​​​ധി​​​കാ​​​ര​​​ങ്ങ​​​ൾ മു​​​ന്പെ​​​ങ്ങു​​​മി​​​ല്ലാ​​​ത്ത​​​വി​​​ധം കേ​​​ന്ദ്രീ​​​ക​​​രി​​​ക്ക​​​പ്പെ​​​ടു​​​ക​​​യും ചെ​​​യ്തു. മൗ​​​ലി​​​കാ​​​വ​​​കാ​​​ശ​​​ങ്ങ​​​ൾ ലം​​​ഘി​​​ക്ക​​​പ്പെ​​​ട്ടു, പ​​​ത്ര​​​ങ്ങ​​​ൾ ക​​​ർ​​​ശ​​​ന​​​മാ​​​യ സെ​​​ൻ​​​സ​​​ർ​​​ഷി​​​പ്പി​​​ന് കീ​​​ഴി​​​ൽ നി​​​ശ​​​ബ്‌​​​ദ​​​മാ​​​ക്ക​​​പ്പെ​​​ട്ടു, ആ​​​യി​​​ര​​​ക്ക​​​ണ​​​ക്കി​​​ന് രാ​​​ഷ്‌​​​ട്രീ​​​യ നേ​​​താ​​​ക്ക​​​ളെ​​​യും പ​​​ത്ര​​​പ്ര​​​വ​​​ർ​​​ത്ത​​​ക​​​രെ​​​യും സാ​​​മൂ​​​ഹി​​​ക പ്ര​​​വ​​​ർ​​​ത്ത​​​ക​​​രെ​​​യും ത​​​ട​​​വി​​​ലാ​​​ക്കി”.

‘ഭ​​​ര​​​ണ​​​ഘ​​​ട​​​ന​​​യു​​​ടെ കൊ​​​ല​​​പാ​​​ത​​​ക​​​ദി​​​നം’, ‘ജ​​​നാ​​​ധി​​​പ​​​ത്യ​​​ത്തി​​​ന്‍റെ ചൈ​​​ത​​​ന്യം’ എ​​​ന്നി​​​വ 2025 ജൂ​​​ൺ 25ന് ​​​ന്യൂ​​​ഡ​​​ൽ​​​ഹി​​​യി​​​ൽ നി​​​ന്ന് ഫ്ലാ​​​ഗ് ഓ​​​ഫ് ചെ​​​യ്യും. "സം​​​വി​​​ധാ​​​ൻ ഹ​​​ത്യാ ദി​​​വ​​​സ്’ തു​​​ട​​​ങ്ങി​​​യ ത​​​ല​​​ക്കെ​​​ട്ടു​​​ക​​​ളും വി​​​വ​​​ര​​​ണ​​​ങ്ങ​​​ളും പ്ല​​​ക്കാ​​​ർ​​​ഡു​​​ക​​​ളി​​​ൽ എ​​​ഴു​​​തേ​​​ണ്ട വാ​​​ക്കു​​​ക​​​ളും ആ​​​രാ​​​ണ് ത​​​യാ​​​റാ​​​ക്കി​​​യ​​​ത്, ജ​​​നാ​​​ധി​​​പ​​​ത്യ​​​ത്തി​​​ന്‍റെ ചൈ​​​ത​​​ന്യം പ്രോ​​​ത്സാ​​​ഹി​​​പ്പി​​​ക്കു​​​ന്ന​​​തി​​​നു​​​ള്ള പൊ​​​തു​​​യോ​​​ഗ​​​ങ്ങ​​​ളു​​​ടെ ത​​​യാ​​​റെ​​​ടു​​​പ്പു​​​ക​​​ൾ ആ​​​രാ​​​ണ് ന​​​ട​​​ത്തി​​​യ​​​ത് എ​​​ന്ന​​​തൊ​​​ക്കെ തി​​​രി​​​ച്ച​​​റി​​​യാ​​​ൻ ഒ​​​രു ചാ​​​ണ​​​ക്യ​​​നെ​​​യോ ബി​​​സ്മാ​​​ർ​​​ക്കി​​​നെ​​​യോ ആ​​​വ​​​ശ്യ​​​മി​​​ല്ല. ഇ​​​ത് സ്ഫ​​​ടി​​​കം​​​പോ​​​ലെ വ്യ​​​ക്ത​​​മാ​​​ണ്. അ​​​വ​​​യി​​​ലേ​​​റെ​​​യും ഇ​​​ന്ദി​​​രാ​ ഗാ​​​ന്ധി​​​യു​​​ടെ അ​​​ടി​​​യ​​​ന്ത​​​രാ​​​വ​​​സ്ഥ​​​ക്കാ​​​ല​​​ത്തെ പ്ര​​​തി​​​പ​​​ക്ഷ​​​ത്തി​​​ന്‍റെ പ്ര​​​ചാ​​​ര​​​ണ​​​സാ​​​മ​​​ഗ്രി​​​ക​​​ൾ​​​പോ​​​ലെ തോ​​​ന്നി​​​ക്കു​​​ന്നു. വാ​​​സ്ത​​​വ​​​ത്തി​​​ൽ, ഇ​​​തു വ​​​ള​​​രെ വ്യ​​​ക്ത​​​വും പ​​​രി​​​ചി​​​ത​​​വു​​​മാ​​​ണ്. ഇ​​​ന്ന​​​ത്തെ പ്ര​​​തി​​​പ​​​ക്ഷ​​​ത്തി​​​നു​​​പോ​​​ലും എ​​​ളു​​​പ്പ​​​ത്തി​​​ൽ വി​​​ശ്വാ​​​സ​​​യോ​​​ഗ്യ​​​മാ​​​യി ഇ​​​ത് സ്വീ​​​ക​​​രി​​​ക്കാ​​​ൻ ക​​​ഴി​​​യും. അ​​​വ​​​യെ കൂ​​​ടു​​​ത​​​ൽ ആ​​​ക​​​ർ​​​ഷ​​​ക​​​മാ​​​ക്കാ​​​നും ജ​​​ന​​​ഹൃ​​​ദ​​​യ​​​ങ്ങ​​​ളെ സ്വാ​​​ധീ​​​നി​​​ക്കാ​​​നു​​​മാ​​​ണ് ‘ഭ​​​ര​​​ണ​​​ഘ​​​ട​​​ന​​​യു​​​ടെ കൊ​​​ല​​​പാ​​​ത​​​ക ദി​​​നം’, ‘സം​​​വി​​​ധാ​​​ൻ ഹ​​​ത്യാ ദി​​​വ​​​സ്’, ‘ജ​​​നാ​​​ധി​​​പ​​​ത്യം നീ​​​ണാ​​​ൾ വാ​​​ഴ​​​ട്ടെ’, ‘ജ​​​നാ​​​ധി​​​പ​​​ത്യ​​​ത്തി​​​ന്‍റെ ആ​​​ത്മാ​​​വി​​​ൽ ചെ​​​ങ്കോ​​​ലി​​​ന് സ​​​ല്യൂ​​​ട്ട്’, ‘ജ​​​നാ​​​ധി​​​പ​​​ത്യ​​​ത്തി​​​ന് കൂ​​​ടു​​​ത​​​ൽ ശ​​​ക്തി’, ‘ഇ​​​ന്ത്യ ജ​​​നാ​​​ധി​​​പ​​​ത്യ​​​ത്തി​​​ന്‍റെ മാ​​​താ​​​വ് ’ തു​​​ട​​​ങ്ങി​​​യ ചി​​​ല വാ​​​ക്കു​​​ക​​​ൾ ഉ​​​പ​​​യോ​​​ഗി​​​ച്ച​​​ത്. അ​​​തൊ​​​ക്കെ ധാ​​​രാ​​​ളം കേ​​​ട്ടി​​​ട്ടു​​​ള്ള​​​തും അ​​​നാ​​​ക​​​ർ​​​ഷ​​​ക​​​വു​​​മാ​​​ണ്. കൂ​​​ടു​​​ത​​​ൽ മി​​​ക​​​ച്ച​​​തും ആ​​​ക​​​ർ​​​ഷ​​​ക​​​വു​​​മാ​​​യ മു​​​ദ്രാ​​​വാ​​​ക്യ​​​ങ്ങ​​​ൾ ന​​​ൽ​​​കാ​​​ൻ ഡ​​​ൽ​​​ഹി​​​യി​​​ൽ​​​ത്ത​​​ന്നെ ധാ​​​രാ​​​ളം എ​​​ഴു​​​ത്തു​​​കാ​​​രു​​​ണ്ട്.

എ​​​ന്നി​​​രു​​​ന്നാ​​​ലും, പ​​​ല​​​ർ​​​ക്കും വ്യ​​​ക്ത​​​മാ​​​യേ​​​ക്കാ​​​വു​​​ന്ന കാ​​​ര്യം, ഇ​​​തൊ​​​ക്കെ​​​ക്കൊ​​​ണ്ട് വി​​​വ​​​ര-​​​പ്ര​​​ക്ഷേ​​​പ​​​ണം, ആ​​​ഭ്യ​​​ന്ത​​​രം, സാം​​​സ്കാ​​​രി​​​കം, റെ​​​യി​​​ൽ​​​വേ തു​​​ട​​​ങ്ങി​​​യ ചി​​​ല മ​​​ന്ത്രാ​​​ല​​​യ​​​ങ്ങ​​​ൾ അ​​​ൻ​​​പ​​​താം വ​​​ർ​​​ഷ​​​ത്തി​​​ൽ ആ​​​സൂ​​​ത്ര​​​ണം ചെ​​​യ്ത പ്ര​​​ചാ​​​ര​​​ണ​​​യാ​​​ത്ര​​​ക​​​ളെ ധീ​​​ര​​​വും അ​​​മ്പ​​​ര​​​പ്പി​​​ക്കു​​​ന്ന​​​തു​​​മ​​​ല്ലെ​​​ങ്കി​​​ലും ആ​​​ക​​​ർ​​​ഷ​​​ക​​​മാ​​​ക്കാ​​​നാ​​​കും എ​​​ന്ന​​​താ​​​ണ്.