ഷാ​​​​ജ​​​​ഹാ​​​​ൻ​​​​പു​​​​ർ: ഉ​​​​ത്ത​​​​ർ​​​​പ്ര​​​​ദേ​​​​ശി​​​​ലെ ഷാ​​​​ജ​​​​ഹാ​​​​ൻ​​​​പു​​​​രി​​​​ൽ ഒ​​​​ന്നാം സ്വാ​​​​ത​​​​ന്ത്ര്യ​​​​സ​​​​മ​​​​ര​​​​മെ​​​​ന്ന് വി​​​​ശേ​​​​ഷി​​​​പ്പി​​​​ക്ക​​​​പ്പെ​​​​ടു​​​​ന്ന 1857 ക​​​​ലാ​​​​പ​​​​ത്തി​​​​ൽ ഉ​​​​പ​​​​യോ​​​​ഗി​​​​ച്ച​​​​തെ​​​​ന്നു ക​​​​രു​​​​തു​​​​ന്ന ആ​​​​യു​​​​ധം ക​​​​ണ്ടെ​​​​ടു​​​​ത്തു. ഷാ​​​​ജ​​​​ഹാ​​​​ൻ​​​​പു​​​​രി​​​​ലെ നി​​​​ഗോ​​​​ഹി പോ​​​​ലീ​​​​സ് സ്റ്റേ​​​​ഷ​​​​ൻ പ​​​​രി​​​​ധി​​​​യി​​​​ലെ വ​​​​യ​​​​ലി​​​​ൽ​​​​നി​​​​ന്നാ​​​​ണ് ആ​​​​യു​​​​ധ​​​​ങ്ങ​​​​ൾ ക​​​​ണ്ടെ​​​​ടു​​​​ത്ത​​​​ത്.

ബാ​​​​ബു​​​​റാം എ​​​​ന്ന ക​​​​ർ​​​​ഷ​​​​ക​​​​ൻ ത​​​​ന്‍റെ വ​​​​യ​​​​ലി​​​​ൽ ഉ​​​​ഴു​​​​തു​​​​ന്ന​​​​തി​​​​നി​​​​ടെ മ​​​​ണ്ണി​​​​ന​​​​ടി​​​​യി​​​​ൽ​​​​നി​​​​ന്നു വാ​​​​ൾ ല​​​​ഭി​​​​ച്ചു. ഇ​​​​തോ​​​​ടെ ഈ ​​​​ഭാ​​​​ഗ​​​​ത്ത് കൂ​​​​ടു​​​​ത​​​​ൽ മ​​​​ണ്ണ് നീ​​​​ക്കി പ​​​​രി​​​​ശോ​​​​ധി​​​​ച്ച​​​​പ്പോ​​​​ൾ വ​​​​ലി​​​​യ തോ​​​​തി​​​​ൽ ആ​​​​യു​​​​ധ​​​​ങ്ങ​​​​ൾ ക​​​​ണ്ടെ​​​​ത്തി. 23 വാ​​​​ളു​​​​ക​​​​ൾ, 12 തോ​​​​ക്കു​​​​ക​​​​ൾ, ഒ​​​​രു കു​​​​ന്തം, ഒ​​​​രു ക​​​​ഠാ​​​​ര എ​​​​ന്നി​​​​വ​​​​യാ​​​​ണ് കി​​​​ട്ടി​​​​യ​​​​ത്. തോ​​​​ക്കി​​​​ന്‍റെ ത​​​​ടിഭാ​​​​ഗ​​​​ങ്ങ​​​​ളെ​​​​ല്ലാം ചി​​​​ത​​​​ലെ​​​​ടു​​​​ത്ത​​​​താ​​​​യി ജി​​​​ല്ല ക​​​​ള​​​​ക്ട​​​​ർ ധ​​​​ർ​​​​മേ​​​​ന്ദ്ര പ്ര​​​​താ​​​​പ് പ​​​​റ​​​​ഞ്ഞു.

ആ​​​​യു​​​​ധ​​​​ങ്ങ​​​​ൾ നി​​​​ഗോ​​​​ഹി പോ​​​​ലീ​​​​സ് സ്റ്റേ​​​​ഷ​​​​നി​​​​ലേ​​​​ക്കു​​​​മാ​​​​റ്റി​​​​യ​​​​താ​​​​യും പു​​​​രാ​​​​വ​​​​സ്തു വ​​​​കു​​​​പ്പി​​​​ന് (ആ​​​​ർ​​​​ക്കി​​​​യോ​​​​ള​​​​ജി​​​​ക്ക​​​​ൽ സ​​​​ർ​​​​വേ ഓ​​​​ഫ് ഇ​​​​ന്ത്യ) ക​​​​ത്ത് അ​​​​യ​​​​ച്ചി​​​​ട്ടു​​​​ണ്ടെ​​​​ന്നും അ​​​​ദ്ദേ​​​​ഹം കൂ​​​​ട്ടി​​​​ച്ചേ​​​​ർ​​​​ത്തു. ക​​​​ണ്ടെ​​​​ടു​​​​ത്ത ആ​​​​യു​​​​ധ​​​​ങ്ങ​​​​ൾ മു​​​​ഗ​​​​ൾ കാ​​​​ല​​​​ഘ​​​​ട്ട​​​​ത്തി​​​​ലെ രോ​​​​ഹി​​​​ല്ല സം​​​​സ്കാ​​​​ര​​​​ത്തി​​​​ന്‍റെ ഭാ​​​​ഗ​​​​മാ​​​​യി​​​​രി​​​​ക്കു​​​​മെ​​​​ന്നു ഷാ​​​​ജ​​​​ഹാ​​​​ൻ​​​​പു​​​​ർ സ്വാ​​​​മി ശു​​​​ക്ദേ​​​​വാ​​​​ന​​​​ന്ദ് കോ​​​​ള​​​​ജ് ച​​​​രി​​​​ത്ര​​​​വി​​​​ഭാ​​​​ഗം മേ​​​​ധാ​​​​വി വി​​​​കാ​​​​സ് ഖു​​​​റാ​​​​ന പ​​​​റ​​​​ഞ്ഞു.


മു​​​​ഗ​​​​ൾ സാ​​​​മ്രാ​​​​ജ്യ​​​​ത്തി​​​​ന്‍റെ ത​​​​ക​​​​ർ​​​​ച്ച​​​​യ്ക്കു പി​​​​ന്നാ​​​​ലെ 18-ാം നൂ​​​​റ്റാ​​​​ണ്ടി​​​​ൽ ഇ​​​​ന്ത്യ​​​​യി​​​​ൽ പ്ര​​​​വേ​​​​ശി​​​​ച്ച അ​​​​ഫ്ഗാ​​​​നി​​​​ൽ​​​​നി​​​​ന്നു​​​​ള്ള കു​​​​ടി​​​​യേ​​​​റ്റ​​​​ക്കാ​​​​രാ​​​​ണ് രോ​​​​ഹി​​​​ല്ല​​​​ക​​​​ൾ. 1857 ക​​​​ലാ​​​​പ​​​​ത്തി​​​​ൽ ക​​​​ലാ​​​​പ​​​​കാ​​​​രി​​​​ക​​​​ൾ ഉ​​​​പ​​​​യോ​​​​ഗി​​​​ച്ച​​​​താ​​​​കാം ഈ ​​​​ആ​​​​യു​​​​ധ​​​​ങ്ങ​​​​ൾ. ഇ​​​​വ​​​​ർ ബ്രി​​​​ട്ടീ​​​​ഷ് സൈ​​​​ന്യ​​​​വു​​​​മാ​​​​യി ഏ​​​​റ്റു​​​​മു​​​​ട്ടി​​​​യ ശേ​​​​ഷം ഈ ​​​​ഭാ​​​​ഗ​​​​ത്തു​​​​കൂ​​​​ടി പി​​​​ലി​​​​ഭി​​​​ത് വ​​​​ന​​​​ത്തി​​​​ലേ​​​​ക്ക് നീ​​​​ങ്ങി​​​​യി​​​​രി​​​​ക്കാ​​​​മെ​​​​ന്നും ഖു​​​​റാ​​​​ന പ​​​​റ​​​​യു​​​​ന്നു.

വി​​​​ജ‍​യി​​​​ച്ച സൈ​​​​ന്യം ഒ​​​​രി​​​​ക്ക​​​​ലും ആ​​​​യു​​​​ധം മ​​​​റ​​​​യ്ക്കി​​​​ല്ല. ക​​​​ലാ​​​​പ​​​​കാ​​​​രി​​​​ക​​​​ൾ ത​​​​ങ്ങ​​​​ളു​​​​ടെ ആ​​​​യു​​​​ധ​​​​ങ്ങ​​​​ൾ ഇ​​​​വി​​​​ടെ കു​​​​ഴി​​​​ച്ചി​​​​ട്ട​​​​താ​​​​വാ​​​​മെ​​​​ന്നും ഖു​​​​റാ​​​​ന കൂ​​​​ട്ടി​​​​ച്ചേ​​​​ർ​​​​ത്തു. തോ​​​​ക്കു​​​​ക​​​​ളി​​​​ൽ ഒ​​​​ന്നി​​​​ൽ വെ​​​​ടി​​​​മ​​​​രു​​​​ന്ന് നി​​​​റ​​​​ച്ചി​​​​രു​​​​ന്ന​​​​താ​​​​യും ബ്രി​​​​ട്ടീ​​​​ഷ് ഭ​​​​ര​​​​ണ​​​​കാ​​​​ല​​​​ത്ത് ഉ​​​​പ​​​​യോ​​​​ഗി​​​​ച്ചി​​​​രു​​​​ന്ന തോ​​​​ക്കു​​​​ക​​​​ളാ​​​​ണി​​​​വ​​​​യെ​​​​ന്നും ഖു​​​​റാ​​​​ന പ​​​​റ​​​​ഞ്ഞു.