ഒ​​​​ഷ​​​​ക്തി: ആ​​​​ഫ്രി​​​​ക്ക​​​​ൻ രാ​​​​ജ്യ​​​​മാ​​​​യ ന​​​​മീ​​​​ബി​​​​യ​​​​യു​​​​ടെ രാ​​​​ഷ്‌​​​​ട്ര​​​​പി​​​​താ​​​​വും ആ​​​​ദ്യ പ്ര​​​​സി​​​​ഡ​​​​ന്‍റും സ്വാ​​​​ത​​​​ന്ത്ര്യ​​​​സ​​​​മ​​​​ര​​​​സേ​​​​നാ​​​​നി​​​​യു​​​​മാ​​​​യ സാം ​​​​നു​​​​ജോ​​​​മ (95) അ​​​​ന്ത​​​​രി​​​​ച്ചു. ശ​​​​നി​​​​യാ​​​​ഴ്ച രാ​​​​ത്രി ത​​​​ല​​​​സ്ഥാ​​​​ന​​​​മാ​​​​യ വി​​​​ൻ​​​​ഡ്‌​​​​ഹോ​​​​ക്കി​​​​ലെ ആ​​​​ശു​​​​പ​​​​ത്രി​​​​യി​​​​ലാ​​​​യി​​​​രു​​​​ന്നു അ​​​​ന്ത്യം.

ന​​​​മീ​​​​ബി​​​​യ​​​​ൻ പ്ര​​​​സി​​​​ഡ​​​​ന്‍റ് ന​​​​ങ്കോ​​​​ളോ എം​​​​ബും​​​​ബ​​​​യാ​​​​ണു മ​​​​ര​​​​ണം സ്ഥി​​​​രീ​​​​ക​​​​രി​​​​ച്ച​​​​ത്. നു​​​​ജോ​​​​മ​​​​യു​​​​ടെ മ​​​​ര​​​​ണ​​​​ത്തി​​​​ൽ ന​​​​മീ​​​​ബി​​​​യ ഉ​​​​ല​​​​ഞ്ഞെ​​​​ന്ന് അ​​​​ദ്ദേ​​​​ഹം പ്ര​​​​സ്താ​​​​വ​​​​ന​​​​യി​​​​ൽ പ​​​​റ​​​​ഞ്ഞു. ജ​​​​ർ​​​​മ​​​​നി​​​​യു​​​​ടെ കൊ​​​​ളോ​​​​ണി​​​​യ​​​​ൽ ഭ​​​​ര​​​​ണ​​​​ത്തി​​​​ൽ​​​​നി​​​​ന്നും ദ​​​​ക്ഷി​​​​ണാ​​​​ഫ്രി​​​​ക്ക​​​​യു​​​​ടെ വ​​​​ർ​​​​ണ​​​​വി​​​​വേ​​​​ച​​​​ന​​​​ത്തി​​​​ന്‍റെ നു​​​​ക​​​​ത്തി​​​​ൽ​​​​നി​​​​ന്നും ന​​​​മീ​​​​ബി​​​​യ​​​​യെ സ്വാ​​​​ത​​​​ന്ത്ര്യ​​​​ത്തി​​​​ലേ​​​​ക്കു ന​​​​യി​​​​ച്ച നേ​​​​താ​​​​വാ​​​​യി​​​​രു​​​​ന്നു നു​​​​ജോ​​​​മ.

1990ൽ ​​​​ന​​​​മീ​​​​ബി​​​​യ സ്വാ​​​​ത​​​​ന്ത്ര്യം നേ​​​​ടി​​​​യ ശേ​​​​ഷം ആ​​​​ദ്യ പ്ര​​​​സി​​​​ഡ​​​​ന്‍റാ​​​​യ നു​​​​ജോ​​​​മ നീ​​​​ണ്ട 15 വ​​​​ർ​​​​ഷം ആ ​​​​സ്ഥാ​​​​ന​​​​ത്ത് തു​​​​ട​​​​ർ​​​​ന്നു. കൊ​​​​ളോ​​​​ണി​​​​യ​​​​ൽ ഭ​​​​ര​​​​ണ​​​​ത്തി​​​​ൽ​​​​നി​​​​ന്നു ത​​​​ങ്ങ​​​​ളു​​​​ടെ രാ​​​​ഷ്‌​​​​ട്ര​​​​ങ്ങ​​​​ളെ സ്വ​​​​ത​​​​ന്ത്ര​​​​മാ​​​​ക്കി​​​​യ ആ​​​​ഫ്രി​​​​ക്ക​​​​ൻ‌ നേ​​​​താ​​​​ക്ക​​​​ളാ​​​​യ ദ​​​​ക്ഷി​​​​ണാ​​​​ഫ്രി​​​​ക്ക​​​​യി​​​​ലെ നെ​​​​ൽ​​​​സ​​​​ൺ മ​​​​ണ്ടേ​​​​ല, സിം​​​​ബാ​​​​ബ്‌​​​​വെ​​​​യു​​​​ടെ റോ​​​​ബ​​​​ർ​​​​ട്ട് മു​​​​ഗാ​​​​ബെ, സാം​​​​ബി​​​​യ​​​​യു​​​​ടെ കെ​​​​ന്ന​​​​ത്ത് കൗ​​​​ണ്ട, ടാ​​​​ൻ​​​​സാ​​​​നി​​​​യ​​​​യു​​​​ടെ ജൂ​​​​ലി​​​​യ​​​​സ് നൈ​​രേ​​രെ, മൊ​​​​സാം​​​​ബി​​​​ക്കി​​​​ന്‍റെ സ​​​​മോ​​​​റ മ​​​​ച്ച​​​​ൽ എ​​​​ന്നി​​​​വ​​​​രു​​​​ടെ നി​​​​ര​​​​യി​​​​ൽ ജീ​​​​വി​​​​ച്ചി​​​​രു​​​​ന്ന അ​​​​വ​​​​സാ​​​​ന​​​​ത്തെ ച​​​​രി​​​​ത്ര​​​​വ്യ​​​​ക്തി​​​​ത്വ​​​​മാ​​​​യി​​​​രു​​​​ന്നു നു​​​​ജോ​​​​മ.


സ്വ​​​​ത​​​​ന്ത്ര ഭ​​​​ര​​​​ണ​​​​ഘ​​​​ട​​​​ന സ്ഥാ​​​​പി​​​​ച്ച അ​​​​ദ്ദേ​​​​ഹം വെ​​​​ള്ള​​​​ക്കാ​​​​രാ​​​​യ ബി​​​​സി​​​​ന​​​​സു​​​​കാ​​​​രെ​​​​യും രാ​​​​ഷ്‌​​​​ട്രീ​​​​യ​​​​ക്കാ​​​​രെ​​​​യും സ​​​​ർ​​​​ക്കാ​​​​രി​​​​ൽ ഉ​​​​ൾ​​​​പ്പെ​​​​ടു​​​​ത്തി. ഈ ​​​​ന​​​​ട​​​​പ​​​​ടി​​​​യെ അ​​​​ദ്ദേ​​​​ഹ​​​​ത്തി​​​​ന്‍റെ രാ​​ഷ്‌​​ട്രീ​​യ എ​​​​തി​​​​രാ​​​​ളി​​​​ക​​​​ൾ​​​​പോ​​​​ലും പ്ര​​​​ശം​​​​സി​​​​ച്ചു. മാ​​​​ർ​​​​ക്സി​​​​സ്റ്റ് എ​​​​ന്ന മു​​​​ദ്ര​​​​കു​​​​ത്ത​​​​പ്പെ​​​​ട്ട അ​​​​ദ്ദേ​​​​ഹം തി​​​​ക​​​​ഞ്ഞ പാ​​​​ശ്ചാ​​​​ത്യ​​​​വി​​​​രു​​​​ദ്ധ​​​​നാ​​​​യി​​​​രു​​​​ന്നു. 2000ൽ ​​​​ജ​​​​നീ​​​​വ​​​​യി​​​​ൽ ന​​​​ട​​​​ന്ന ഐ​​​​ക്യ​​​​രാ​​​​ഷ്‌​​ട്ര​​സ​​​​ഭാ സ​​​​മ്മേ​​​​ള​​​​ന​​​​ത്തി​​​​ൽ, എ​​​​യ്ഡ്‌​​​​സ് മ​​​​നു​​​​ഷ്യ​​​​നി​​​​ർ​​​​മി​​​​ത ജൈ​​​​വാ​​​​യു​​​​ധ​​​​മാ​​​​ണെ​​​​ന്ന് അ​​​​ദ്ദേ​​​​ഹം ആ​​​​രോ​​​​പി​​​​ച്ചി​​​​രു​​​​ന്നു.

ന​​​​മീ​​​​ബി​​​​യ​​​​യി​​​​ലെ യു​​​​വാ​​​​ക്ക​​​​ളെ ദു​​​​ഷി​​​​പ്പി​​​​ക്കു​​​​ന്നു​​​​വെ​​​​ന്നാ​​​​രോ​​​​പി​​​​ച്ച് വി​​​​ദേ​​​​ശ ടെ​​​​ലി​​​​വി​​​​ഷ​​​​ൻ പ​​​​രി​​​​പാ​​​​ടി​​​​ക​​​​ൾ നി​​​​രോ​​​​ധി​​​​ച്ചി​​​​രു​​​​ന്നു. ന​​​​മീ​​​​ബി​​​​യ​​​​യു​​​​ടെ വി​​​​മോ​​​​ച​​​​ന പ്ര​​​​സ്ഥാ​​​​ന​​​​ത്തെ പി​​​​ന്തു​​​​ണ​​​​ച്ചി​​​​രു​​​​ന്ന വ​​​​ട​​​​ക്ക​​​​ൻ കൊ​​​​റി​​​​യ, ക്യൂ​​​​ബ, റ​​​​ഷ്യ, ചൈ​​​​ന എ​​​​ന്നീ രാ​​​​ജ്യ​​​​ങ്ങ​​​​ളു​​​​മാ​​​​യി അ​​​​ടു​​​​ത്ത ബ​​​​ന്ധം സൂ​​​​ക്ഷി​​​​ച്ചി​​​​രു​​​​ന്നു. ദ​​​​രി​​​​ദ്ര​​​​കു​​​​ടും​​​​ബ​​​​ത്തി​​​​ൽ ജ​​​​നി​​​​ച്ച നു​​​​ജോ​​​​മ 11 മക്ക​​​​ളി​​​​ൽ മൂ​​​​ത്ത​​​​വ​​​​നാ​​​​യി​​​​രു​​​​ന്നു.

1959ൽ ​​​​ആ​​​​ദ്യ​​​​മാ​​​​യി പ്ര​​​​തി​​​​ഷേ​​​​ധ​​​​സ​​​​മ​​​​ര​​​​ത്തി​​​​ൽ പ​​​​ങ്കെ​​​​ടു​​​​ത്ത അ​​​​ദ്ദേ​​​​ഹ​​​​ത്തെ ടാ​​​​ൻ​​​​സാ​​​​നി​​​​യ​​​​യി​​​​ലേ​​​​ക്കു നാ​​​​ടു​​​​ക​​​​ട​​​​ത്തി. 1960ൽ ​​​​സൗ​​​​ത്ത് വെ​​​​സ്റ്റ് ആ​​​​ഫ്രി​​​​ക്ക​​​​ൻ പീ​​​​പ്പി​​​​ൾ​​​​സ് ഓ​​​​ർ​​​​ഗ​​​​നൈ​​​​സേ​​​​ഷ​​​​ൻ സ്ഥാ​​​​പി​​​​ച്ച നു​​​​ജോ​​​​മ അ​​​​തി​​​​ന്‍റെ ആ​​​​ദ്യ പ്ര​​​​സി​​​​ഡ​​​​ന്‍റാ​​​​യി. 2007ൽ ​​​​സ്ഥാ​​​​നം ഒ​​​​ഴി​​​​യു​​​​ന്ന​​​​തു​​​​വ​​​​രെ സ്വാ​​​​പോ​​​​യു​​​​ടെ പ്ര​​​​സി​​​​ഡ​​​​ന്‍റാ​​​​യി​​​​രു​​​​ന്നു.