സാ​രം​ഗി അ​ഥ​വാ രാം ​നാ​രാ​യ​ണ്‍...
പ​ണ്ഡി​റ്റ് രാം ​നാ​രാ​യ​ണ്‍- സാ​രം​ഗി​യു​ടെ പ​ര്യാ​യ​മാ​ണ് ആ ​പേ​ര്. ഇ​ന്ത്യ​ൻ ശാ​സ്ത്രീ​യ സം​ഗീ​ത​ത്തെ ലോ​ക​ത്തി​ന്‍റെ വി​വി​ധ കോ​ണു​ക​ളി​ൽ, പ്ര​ത്യേ​കി​ച്ചു യൂ​റോ​പ്യ​ൻ രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ പ്രി​യ​ങ്ക​ര​മാ​ക്കി​യ​വ​രി​ൽ പ്ര​ധാ​നി.. സാ​രം​ഗി​ക്ക് ഒ​റ്റ​യ്ക്കു​നി​ന്നു പാ​ടാ​നു​ള്ള കെ​ല്പു​ണ്ടാ​ക്കി​യ മു​ൻ​നി​ര​ക്കാ​ര​ൻ... ഏ​ഴു പ​തി​റ്റാ​ണ്ടി​ലേ​റെ​നീ​ണ്ട ആ ​മ​ഹ​ത്താ​യ സം​ഗീ​ത​യാ​ത്ര​യ്ക്കു വി​രാ​മ​മാ​യ​ത് ക​ഴി​ഞ്ഞ നാ​ളി​ലാ​ണ്, 96-ാം വ​യ​സി​ൽ...

1927ലെ ​ക്രി​സ്മ​സ് നാ​ളി​ൽ ഉ​ദ​യ്പു​രി​ൽ ജ​നി​ച്ച രാം ​നാ​രാ​യ​ണ്‍ ചെ​റു​പ്രാ​യ​ത്തി​ൽ​ത​ന്നെ സം​ഗീ​ത​ത്തി​ലേ​ക്കു ന​ട​ന്നു. പൊ​ട്ടി​ക്കി​ട​ന്ന ഒ​രു സാ​രം​ഗി അ​ഞ്ചാം വ​യ​സി​ൽ വാ​യി​ക്കാ​ൻ ശ്ര​മി​ച്ച​ത് ഒ​രു മ​ര​ക്കൊ​ന്പു​കൊ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എ​സ്രാ​ജ് വാ​ദ​ക​നാ​യി​രു​ന്ന പി​താ​വ് ഇ​തു​ക​ണ്ടു. മ​ക​നെ എ​സ്രാ​ജ് പ​ഠി​പ്പി​ക്കാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി. സ്കൂ​ളി​ൽ​പ്പോ​ലും പോ​കാ​തെ സം​ഗീ​ത​ത്തി​നൊ​പ്പം വി​ട്ട​തി​ന് പി​താ​വി​നെ ബ​ന്ധു​ക്ക​ൾ വി​മ​ർ​ശി​ക്കു​ക പ​തി​വാ​യി​രു​ന്നു. അ​ല്പ​കാ​ല​ത്തി​നു ശേ​ഷ​മാ​ണ് എ​സ്രാ​ജി​നു പ​രി​മി​തി​ക​ളു​ണ്ടെ​ന്ന് രാം ​നാ​രാ​യ​ണി​നു ബോ​ധ്യ​മാ​യ​ത്. സാ​രം​ഗി പ​ഠി​ച്ചു​തു​ട​ങ്ങി​യ​തോ​ടെ ഭാ​വ​പ്ര​കാ​ശ​ന​ത്തി​നും മെ​ല​ഡി​ക​ൾ വാ​യി​ക്കാ​നും പ​റ്റി​യ ഉ​പ​ക​ര​ണം അ​താ​ണെ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹം ഉ​റ​പ്പി​ച്ചു. മൈ​ഹാ​റി​ലെ മാ​ധ​വ് പ്ര​സാ​ദി​നു കീ​ഴി​ൽ പ​ഠ​നം പു​രോ​ഗ​മി​ച്ചു. കി​രാ​ന ഘ​രാ​ന​യി​ലെ ഇ​തി​ഹാ​സ​തു​ല്യ​നാ​യ സം​ഗീ​ത​ജ്ഞ​ൻ ഉ​സ്താ​ദ് വ​ഹീ​ദ് ഖാ​നാ​ണ് രാം ​നാ​രാ​യ​ണി​ലെ സാ​രം​ഗി വാ​ദ​ക​നെ തേ​ച്ചു​മി​നു​ക്കി​യ​ത്. പ​ഠ​ന​വും നാ​ടു​ചു​റ്റി​യു​ള്ള സം​ഗീ​ത​യാ​ത്ര​ക​ളും രാം ​നാ​രാ​യ​ണ്‍ തു​ട​ർ​ന്നു.

പ​ഠി​പ്പി​ക്കേ​ണ്ട!

പ​ന്ത്ര​ണ്ടാം വ​യ​സി​ലാ​ണ് ഉ​ദ​യ്പു​രി​ലെ കു​ട്ടി​ക​ളെ സം​ഗീ​തം പ​ഠി​പ്പി​ക്കാ​നു​ള്ള അ​വ​സ​രം രാം ​നാ​രാ​യ​ണി​നെ തേ​ടി​യെ​ത്തി​യ​ത്. സ്കൂ​ൾ പ​ഠ​നം നേ​രാം​വ​ണ്ണം പൂ​ർ​ത്തി​യാ​ക്കി​യി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത​യാ​ളെ​ന്ന നി​ല​യ്ക്ക് അ​തി​നെ രാം ​നാ​രാ​യ​ണ്‍ ഒ​രം​ഗീ​കാ​ര​മാ​യി ക​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും ഗു​രു​വി​നു ക​ടു​ത്ത എ​തി​ർ​പ്പാ​യി​രു​ന്നു. അ​ങ്ങ​നെ അ​തു വേ​ണ്ടെ​ന്നു​വ​ച്ചു. പ​തി​നേ​ഴാം വ​യ​സി​ൽ, 1944ൽ ​ല​ഹോ​റി​ൽ ഓ​ൾ ഇ​ന്ത്യ റേ​ഡി​യോ​യി​ൽ അ​ക്ക​ന്പ​നി​സ്റ്റാ​യി ജോ​ലി​ക്കു ക​യ​റി.

വി​ഭ​ജ​ന​കാ​ല​ത്തു ഡ​ൽ​ഹി​യി​ലേ​ക്കു​മാ​റി. ഇ​ക്കാ​ല​മ​ത്ര​യും കൂ​ടു​ത​ൽ പ​ഠി​ക്കു​ക​യും അ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ നേ​ടു​ക​യും ചെ​യ്തെ​ങ്കി​ലും പി​ന്ന​ണി​വാ​ദ​ക​നാ​യി ഒ​തു​ങ്ങി​പ്പോ​കു​ന്ന​തി​ലു​ള്ള അ​മ​ർ​ഷ​ത്താ​ൽ സി​നി​മ​യി​ൽ അ​വ​സ​രം​തേ​ടി 1949ൽ ​ബോം​ബെ​യി​ലു​മെ​ത്തി. നൗ​ഷാ​ദും സ​ലി​ൽ ചൗ​ധ​രി​യും മ​ദ​ൻ മോ​ഹ​നും ശ​ങ്ക​ർ ജ​യ്കി​ഷ​നും റോ​ഷ​നു​മ​ട​ക്കം ഒ​ട്ടേ​റെ സം​ഗീ​ത​സം​വി​ധാ​യ​ക​രു​ടെ ഈ​ണ​ങ്ങ​ൾ വാ​യി​ച്ചു. സി​നി​മ ത​ന്‍റെ ല​ക്ഷ്യ​മ​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന​തി​നാ​ൽ രാം ​നാ​രാ​യ​ണ്‍ അ​വി​ടെ​നി​ന്നു രാ​ഗ​സ​ഞ്ചാ​രം തു​ട​ർ​ന്നു. സോ​ളോ സാ​രം​ഗി വാ​ദ​ക​നാ​യി നി​ല​യു​റ​പ്പി​ച്ചു, പേ​രെ​ടു​ത്തു.

ആ ​വേ​ർ​പാ​ട്, ശൂ​ന്യ​ത

സ​ഹോ​ദ​ര​ന്‍റെ അ​കാ​ല​മ​ര​ണം രാം ​നാ​രാ​യ​ണി​നെ ഒ​രു​വേ​ള ത​ക​ർ​ക്കു​ക​യും നി​ശ​ബ്ദ​നാ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. 1965ലാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. സം​ഗീ​ത​ജ്ഞ​ൻ​കൂ​ടി​യാ​യി​രു​ന്ന ആ ​സ​ഹോ​ദ​ര​ൻ പ​ണ്ഡി​റ്റ് ച​തു​ർ​ലാ​ൽ ആ​യി​രു​ന്നു രാം ​നാ​രാ​യ​ണി​ന്‍റെ പ്ര​ചോ​ദ​നം. ത​ന്‍റെ ചി​ന്ത​ക​ൾ പോ​ലും അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ മ​ര​ണ​ത്തോ​ടെ നേ​രെ നി​ൽ​ക്കാ​താ​യെ​ന്ന് ഒ​രി​ക്ക​ൽ രാം ​നാ​രാ​യ​ണ്‍ ഓ​ർ​മി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. വി​ഷാ​ദം മൂ​ടി​യ കാ​ലം.

പി​താ​വി​ന്‍റെ​യും ര​ണ്ടു കു​ടും​ബ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ചു​മ​ത​ല രാം ​നാ​രാ​യ​ണി​ലാ​യി. പ​രി​ശീ​ല​നം ശ​രി​യാ​യി ചെ​യ്യാ​നാ​വാ​ത്ത​തി​നാ​ൽ സോ​ളോ ക​ച്ചേ​രി​ക​ളും മു​ട​ങ്ങി. സി​നി​മ​യി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള വ​രു​മാ​ന​വും നി​ല​ച്ച സ​മ​യ​ത്താ​യി​രു​ന്നു ഇ​ത്. അ​ങ്ങ​നെ ആ​കാ​ശ​വാ​ണി​യി​ലെ സ്റ്റാ​ഫ് ആ​ർ​ട്ടി​സ്റ്റി​ന്‍റെ ജോ​ലി​യി​ലേ​ക്കു തി​രി​കെ​പ്പോ​കാ​ൻ രാം ​നാ​രാ​യ​ണ്‍ തീ​രു​മാ​നി​ച്ചു. അ​വി​ടെ​നി​ന്നു കി​ട്ടി​യി​രു​ന്ന എ​ണ്ണൂ​റോ ആ​യി​ര​മോ രൂ​പ വ​ലി​യ ആ​ശ്വാ​സ​മാ​യി. വൈ​കാ​തെ മ​നോ​ബ​ലം വീ​ണ്ടെ​ടു​ക്കു​ക​യും രാ​ഗ​സ​ഞ്ചാ​ര​ങ്ങ​ൾ തു​ട​രു​ക​യും ചെ​യ്തു.

സൗ​രം​ഗി​യി​ലെ നൂ​റു നി​റ​ങ്ങ​ൾ

സാ​രം​ഗി​ക്കു സൗ​രം​ഗി എ​ന്നു​കൂ​ടി പേ​രു​ണ്ട്. നൂ​റു​നി​റ​ങ്ങ​ളു​ള്ള​ത് എ​ന്നാ​ണ് അ​തി​ന്‍റെ അ​ർ​ഥം. എ​ന്നു​വ​ച്ചാ​ൽ സാ​രം​ഗി​യി​ൽ സാ​ധ്യ​മ​ല്ലാ​ത്ത​ത് ഒ​ന്നു​മി​ല്ലെ​ന്നു​ത​ന്നെ! ആ ​പേ​രി​നോ​ടു നീ​തി​പു​ല​ർ​ത്താ​ൻ എ​ല്ലാ വാ​ദ​ക​ർ​ക്കും ക​ഴി​യ​ണ​മെ​ന്നി​ല്ല. പ​ക്ഷേ പ​ണ്ഡി​റ്റ് രാം ​നാ​രാ​യ​ണി​നു സാ​ധി​ച്ചു.

ഇ​ന്ത്യ​ൻ ശാ​സ്ത്രീ​യ​സം​ഗീ​ത​ത്തി​ലെ എ​ല്ലാ ധാ​ര​ക​ളും അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ സാ​രം​ഗി​യി​ലൂ​ടെ നി​റ​മ​ണി​ഞ്ഞു. സ​വി​ശേ​ഷ​മാ​യ ബോ​വിം​ഗ് ടെ​ക്നി​ക്കു​ക​ളി​ലൂ​ടെ ആ ​സാ​രം​ഗി സ്വ​ന്ത​മാ​യൊ​രു ഭാ​ഷ സം​സാ​രി​ച്ചു. പൂ​ർ​ണ​മാ​യും നാ​ല് ഒ​ക്ടേ​വു​ക​ൾ സാ​രം​ഗി​യി​ൽ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു വ​ഴ​ങ്ങി.

ഇ​തെ​ല്ലാം സാ​ധ്യ​മാ​യ​ത് സം​ഗീ​ത​ത്തി​ന്‍റെ ആ​ധ്യാ​ത്മി​ക​ത സൂ​ക്ഷി​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​ഞ്ഞ​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണെ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​യാ​റു​ണ്ട്. സി​നി​മാ​ഗാ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ​പ്പോ​ലും ആ ​സ്വ​ര​ത്തി​ന് സ​വി​ശേ​ഷ​മാ​യ ബ​ഹു​മാ​നം ല​ഭി​ച്ചു.

പു​തു​താ​യി രാ​ഗ​ങ്ങ​ളൊ​ന്നും സൃ​ഷ്ടി​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​യാ​തി​രു​ന്ന​തും ത​ന്‍റെ നേ​ട്ട​മാ​യി അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​ഞ്ഞു. ന​മ്മു​ടെ സം​ഗീ​തം സ​ന്പൂ​ർ​ണ​മാ​ണെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു അ​നു​ബ​ന്ധ​മാ​യി അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​യാ​റു​ള്ള​ത്. സം​ഗീ​ത​ത്തി​ൽ കു​റു​ക്കു​വ​ഴി​ക​ളി​ല്ല.

അ​തി​ലേ​ക്കു സ്വ​യം സ​മ​ർ​പ്പി​ക്കു​ക മാ​ത്ര​മാ​ണ് മു​ന്നേ​റാ​നു​ള്ള മാ​ർ​ഗ​മെ​ന്ന് പ​ണ്ഡി​റ്റ് രാം ​നാ​രാ​യ​ണ്‍ പ​റ​ഞ്ഞു​വ​ച്ചു.., വാ​യി​ച്ചും ജീ​വി​ച്ചും തെ​ളി​യി​ച്ചു. ആ ​നൂ​റാ​യി​രം നി​റ​ങ്ങ​ളു​ടെ ശോ​ഭ എ​ക്കാ​ല​വും തെ​ളി​ഞ്ഞു​നി​ൽ​ക്കും.. ഒ​രി​ക്ക​ൽ അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​ഞ്ഞു- ഞാ​ൻ ഇ​നി​യും ഈ ​ഭൂ​മി​യി​ൽ ജ​നി​ക്കും, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മു​ന്നി​ൽ സാ​രം​ഗി​യു​മാ​യി വ​രും...

ഹ​രി​പ്ര​സാ​ദ്