പോ​രാ​ട്ട​ങ്ങ​ളു​ടെ മ​ധു​ര​ശ്രു​തി
സം​ഗീ​ത​ജ്ഞ​യെ​ന്ന നി​ല​യി​ൽ പ​ഴ​യ മ​ദ്രാ​സി​ൽ ഉ​ദി​ച്ചു​യ​ർ​ന്നു നി​ൽ​ക്കു​ന്പോ​ഴും ബാം​ഗ​ളൂ​ർ എ​ന്ന സ്ഥ​ല​നാ​മം സ്വ​ന്തം പേ​രി​ൽ​നി​ന്നു മാ​റ്റി​യി​ല്ല നാ​ഗ​ര​ത്ന​മ്മ. അ​ത് അ​വ​രു​ടെ നി​ല​പാ​ടു​ക​ളു​ടെ സൂ​ച​കം​പോ​ലെ​യാ​യി​രു​ന്നു. താ​ൻ ആ​രാ​ണോ, എ​ന്താ​ണോ അ​തു​പോ​ലെ​ത​ന്നെ തു​ട​രു​മെ​ന്നും, ശ​ക്ത​മാ​യി പോ​രാ​ടു​മെ​ന്നു​മു​ള്ള നി​ല​പാ​ട്. സം​ഗീ​ത​ത്തി​ൽ, ക​ല​യി​ൽ എ​ന്താ​ണ് പോ​രാ​ട്ട​മെ​ന്നു സം​ശ​യി​ക്കാം. അ​ങ്ങ​നെ​യു​മു​ണ്ട്. അ​താ​യി​രു​ന്നു ബാം​ഗ​ളൂ​ർ നാ​ഗ​ര​ത്ന​മ്മ​യു​ടെ ജീ​വി​തം.

സം​ഗീ​ത​ത്തി​ലെ ഫെ​മി​നി​സ്റ്റ്

എ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് സം​ഗീ​ത​ത്തി​ൽ ഫെ​മി​നി​സം വേ​ണ്ടി​വ​രു​ന്ന​ത്? ല​ളി​ത​മാ​യി പ​റ​ഞ്ഞാ​ൽ ഒ​രു വേ​ദി​യി​ൽ പാ​ടാ​ൻ അ​വ​സ​ര​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി​യെ​ന്നാ​ണ് ഉ​ത്ത​രം. ഏ​താ​ണ്ട് ഒ​ന്ന​ര​നൂ​റ്റാ​ണ്ട് പി​ന്നി​ലേ​ക്കു പോ​ക​ണം. 1878- ക​ർ​ണാ​ട​ക​യി​ലെ ന​ഞ്ച​ൻ​ഗു​ഡ്. അ​വി​ടെ ദേ​വ​ദാ​സി​യാ​യ പു​ട്ടു​ല​ക്ഷ്മി​ക്ക് ഒ​രു മ​ക​ൾ ജ​നി​ക്കു​ന്നു. ചെ​റു​പ്പ​ത്തി​ലേ ആ ​പെ​ണ്‍​കു​ട്ടി ക​ലാ​പ​ര​മാ​യി മി​ക​വു​പു​ല​ർ​ത്തി. എ​ന്നാ​ൽ ദേ​വ​ദാ​സി​പാ​ര​ന്പ​ര്യം അ​വ​ൾ​ക്ക് പൊ​തു​വേ​ദി​ക​ളി​ൽ വി​ല​ക്കു​ക​ൾ​തീ​ർ​ത്തു. നാ​ഗ​ര​ത്ന​മ്മ എ​ന്ന ആ ​പെ​ണ്‍​കു​ട്ടി പ്ര​തി​ഭ​കൊ​ണ്ടാ​ണ് വി​ല​ക്കു​ക​ളെ പ്ര​തി​രോ​ധി​ച്ച​ത്. അ​വ​ൾ പാ​ട്ടും സം​ഗീ​ത​വും നൃ​ത്ത​വും പ​ഠി​ച്ചു. എ​തി​ർ​ത്ത​വ​ർ​ക്കു​മു​ന്നി​ൽ ത​ല​യു​യ​ർ​ത്തി​പ്പി​ടി​ച്ചു. പ​തി​ന​ഞ്ചാം വ​യ​സി​ൽ രാ​ജ​കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ൽ അ​വ​ൾ അ​വ​ത​രി​പ്പി​ച്ച ക​ച്ചേ​രി ആ​ദ്യ​മാ​യി അ​വ​ളു​ടെ നി​ല​പാ​ടി​ന്‍റെ സ്വ​രം കേ​ൾ​പ്പി​ച്ചു.

ത​ഞ്ചാ​വൂ​ർ കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ലെ വി​ദ്വാ​നാ​യി​രു​ന്ന മു​ദ്ദു​പ​ള​നി പ​തി​നെ​ട്ടാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ൽ എ​ഴു​തി​യ രാ​ധി​കാ​സാ​ന്ത്വ​നം എ​ന്ന സാ​ഹി​ത്യ​കൃ​തി ക​ന്ന​ഡ​യി​ലേ​ക്കു വി​വ​ർ​ത്ത​നം​ചെ​യ്ത് നാ​ഗ​ര​ത്ന​മ്മ അ​ന്ന​ത്തെ ആ​ണ​മേ​ൽ​ക്കോ​യ്മ​യ്ക്കു നേ​രെ വി​ര​ൽ​ചൂ​ണ്ടി. പു​സ്ത​ക​ത്തി​ന്‍റെ ഉ​ള്ള​ട​ക്കം സ​ഭ്യ​മ​ല്ലാ​ത്ത​താ​ണെ​ന്നും സ​മൂ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ സ​ദാ​ചാ​ര​ബോ​ധ​ത്തെ ത​ക​ർ​ക്കു​മെ​ന്നും ആ​രോ​പി​ച്ച് പ്ര​മാ​ണി​ക​ൾ വാ​ളെ​ടു​ത്തു. സാ​ഹി​ത്യ​വി​മ​ർ​ശ​ക​ർ നാ​ഗ​ര​ത്ന​മ്മ​യു​ടെ പു​സ്ത​ക​ത്തെ ക്രൂ​ര​മാ​യി ആ​ക്ര​മി​ച്ചു. പ​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ൽ വാ​ർ​ത്ത​ക​ൾ നി​റ​ഞ്ഞു. പു​സ്ത​കം നി​രോ​ധി​ക്കു​ന്ന​തി​ൽ​വ​രെ കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളെ​ത്തി. പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ക്കാ​ൻ പോ​ലീ​സ് റെ​യ്ഡു​ക​ൾ ന​ട​ന്നു.

തോ​ൽ​ക്കാ​ൻ നാ​ഗ​ര​ത്ന​മ്മ ഒ​രു​ക്ക​മ​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. ഏ​റെ വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ​നീ​ണ്ട നി​യ​മ​യു​ദ്ധ​ത്തി​ൽ അ​വ​രു​ടെ നി​ല​പാ​ടി​നാ​യി​രു​ന്നു വി​ജ​യം. അ​ത​വ​ർ​ക്ക് തു​ട​ർ​ന്നു​ള്ള മു​ന്നേ​റ്റ​ത്തി​ന് ഉൗ​ർ​ജം​ന​ൽ​കി.

അ​വ​ൾ ചാ​ണ​കം പെ​റു​ക്ക​ട്ടെ!

ക​ർ​ണാ​ട​ക സം​ഗീ​ത​ത്തി​ലെ ആ​ദ്യ ഫെ​മി​നി​സ്റ്റ് എ​ന്ന വി​ശേ​ഷ​ണം പി​ന്നീ​ട് നാ​ഗ​ര​ത്ന​മ്മ​യി​ൽ വ​ന്നു​ചേ​ർ​ന്ന​തു​പോ​ലും അ​മ്മ പു​ട്ടു​ല​ക്ഷ്മി​യു​ടെ നി​ശ്ച​യ​ദാ​ർ​ഢ്യം​കൊ​ണ്ടാ​ക​ണം. തീ​രെ​ച്ചെ​റു​പ്പ​ത്തി​ൽ അ​മ്മ​യ്ക്കും മ​ക​ൾ​ക്കും അ​ഭ​യം​ന​ൽ​കി​യി​രു​ന്ന​ത് ഗി​രി​ഭ​ട്ട തി​മ്മ​യ്യ ശാ​സ്ത്രി​യെ​ന്ന സം​സ്കൃ​ത പ​ണ്ഡി​ത​നാ​യി​രു​ന്നു. മൈ​സൂ​ർ മ​ഹാ​രാ​ജാ​വി​ന്‍റെ കൊ​ട്ടാ​രം സ​ഭ​യി​ലെ വി​ദ്വാ​നാ​യി​രു​ന്നു അ​യാ​ൾ. സം​സ്കൃ​ത​ത്തി​ലും സം​ഗീ​ത​ത്തി​ലും അ​റി​വു​നേ​ടാ​ൻ ആ ​വീ​ട്ടി​ലെ താ​മ​സം സ​ഹാ​യ​മാ​യെ​ങ്കി​ലും വൈ​കാ​തെ തി​മ്മ​യ്യ ശാ​സ്ത്രി​യു​ടെ മ​ന​സു​മാ​റി. നാ​ഗ​ര​ത്ന​മ്മ​യു​ടെ വി​ധി തെ​രു​വു​ക​ളി​ൽ​നി​ന്ന് ചാ​ണ​കം പെ​റു​ക്ക​ലാ​ണെ​ന്നു പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച് അ​യാ​ൾ അ​മ്മ​യെ​യും മ​ക​ളെ​യും പു​റ​ത്താ​ക്കി. ദേ​വ​ദാ​സി​ക​ൾ​ക്ക് എ​തി​ർ​ക്കാ​ൻ അ​വ​കാ​ശ​മി​ല്ല​ല്ലോ. എ​ന്നാ​ൽ പു​ട്ടു​ല​ക്ഷ്മി അ​ന്നൊ​രു തീ​രു​മാ​ന​മെ​ടു​ത്തു- മ​ക​ളെ സം​ഗീ​ത​ജ്ഞ​യാ​ക്ക​ണം. ആ ​ല​ക്ഷ്യം പൂ​ർ​ത്തീ​ക​രി​ക്കാ​തെ ഇ​നി മൈ​സൂ​രി​ലേ​ക്കി​ല്ലെ​ന്നു​റ​ച്ച് അ​വ​ർ ബാം​ഗ​ളൂ​രി​ലേ​ക്കു ജീ​വി​തം പ​റി​ച്ചു​ന​ട്ടു.

സ​ഹോ​ദ​ര​നും വ​യ​ലി​നി​സ്റ്റു​മാ​യ വെ​ങ്കി​ടേ​ശ്വ​മ​പ്പ​യു​ടെ വീ​ട്ടി​ലാ​യി​രു​ന്നു താ​മ​സം. മൈ​സൂ​ർ ലോ ​കോ​ർ​ട്ടി​ലെ ജ​ഡ്ജി​യാ​യി​രു​ന്ന ജ​സ്റ്റി​സ് ന​ര​ഹ​രി റാ​വു​വി​ന്‍റെ പി​ൻ​ബ​ല​ത്താ​ലാ​ണ് നാ​ഗ​ര​ത്ന​മ്മ പി​ന്നീ​ടു സം​ഗീ​ത​ജീ​വി​തം തു​ട​ർ​ന്ന​ത്. പ​തി​ന​ഞ്ചാം വ​യ​സി​ൽ കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ൽ പാ​ടാ​ൻ മൈ​സൂ​ർ മ​ഹാ​രാ​ജാ​വി​ന്‍റെ ക്ഷ​ണം​വ​ന്നു. പു​ട്ടു​ല​ക്ഷ്മി​യു​ടെ മ​ധു​ര​പ്ര​തി​കാ​രം! സം​ഗീ​ത​ത്തി​ലും സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ലും നാ​ഗ​ര​ത്ന​മ്മ വ​ള​ർ​ന്നു. എ​ന്പാ​ടും ക​ച്ചേ​രി​ക​ൾ അ​വ​ത​രി​പ്പി​ച്ചു​തു​ട​ങ്ങി.

നാ​ഗ​ര​ത്ന​മ്മ​യു​ടെ വ​ലി​യ ആ​രാ​ധ​ക​നാ​യി മാ​റി​യ ജ​സ്റ്റി​സ് ന​ര​ഹ​രി റാ​വു​ത​ന്നെ​യാ​ണ് അ​വ​ർ​ക്ക് മ​ദ്രാ​സി​ൽ ജീ​വി​ത​സാ​ഹ​ച​ര്യ​മൊ​രു​ക്കി​യ​ത്. ആ ​സം​ഗീ​ത​ന​ഗ​രം അ​വ​ർ​ക്ക് പാ​ട്ടി​ന്‍റെ പു​തു​വ​ഴി​ക​ൾ സ​മ്മാ​നി​ച്ചു. എ​ത്തി​പ്പി​ടി​ക്കു​ക അ​സാ​ധ്യ​മെ​ന്ന സ​ങ്ക​ല്പ​മു​ള്ള നാ​ഗ​മാ​ണി​ക്യ​ത്തി​നു​സ​മം അ​വ​ർ തി​ള​ങ്ങി.

വേ​ർ​തി​രി​വു​ക​ൾ

ചു​രു​ങ്ങി​യ വാ​ച​ക​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു ജീ​വി​ത​ക​ഥ പ​റ​യു​ന്പോ​ൾ നാ​ഗ​ര​ത്ന​മ്മ പേ​രെ​ടു​ത്ത സം​ഗീ​ത​ജ്ഞ​യാ​യ​ത് എ​ളു​പ്പ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നെ​ന്നു തോ​ന്നാം. എ​ന്നാ​ൽ അ​ങ്ങ​നെ​യ​ല്ല. മ​ദ്രാ​സി​ൽ വേ​ർ​തി​രി​വു​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു ഏ​റെ​യും. താ​ൻ ഏ​റ്റ​വും ആ​രാ​ധി​ച്ച ത്യാ​ഗ​രാ​ജ​സ്വാ​മി​ക​ളു​ടെ പേ​രി​ലു​ള്ള സം​ഗീ​തോ​ത്സ​വ​ത്തി​ൽ​പ്പോ​ലും പാ​ടാ​ൻ അ​വ​ർ​ക്ക് അ​വ​സ​രം ല​ഭി​ച്ചി​ല്ല. ദേ​വ​ദാ​സി​ക്കൊ​പ്പം, സ്ത്രീ​ക്കൊ​പ്പം വേ​ദി​പ​ങ്കി​ടാ​ൻ സം​ഗീ​ത​ജ്ഞ​ർ ഒ​രു​ക്ക​മ​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. ഈ ​വേ​ർ​തി​രി​വ് നാ​ഗ​ര​ത്ന​മ്മ​യു​ടെ ഉ​ള്ളി​ലെ തീ ​ആ​ളി​ക്ക​ത്തി​ച്ചു. ത്യാ​ഗ​രാ​ജ​സ്വാ​മി​ക​ളു​ടെ സ​മാ​ധി​സ്ഥ​ല​മാ​യ തി​രു​വ​യ്യാ​റി​ലെ കാ​വേ​രീ​തീ​ര​ത്ത് ദേ​വ​ദാ​സി​ക​ളെ അ​ണി​നി​ര​ത്തി സം​ഗീ​ത​ക്ക​ച്ചേ​രി ന​ട​ത്തു​ക​യാ​ണ് അ​വ​ർ ചെ​യ്ത​ത്. പ്ര​മാ​ണി​ക​ൾ സ്വ​പ്ന​ത്തി​ൽ​പ്പോ​ലും ക​രു​താ​ത്ത സ്ത്രീ​മു​ന്നേ​റ്റ​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. ശേ​ഷം ത്യാ​ഗ​രാ​ജ​സം​ഗീ​തോ​ത്സ​വ​ത്തി​ൽ സ്ത്രീ​ക​ൾ​ക്കും വേ​ദി​ല​ഭി​ച്ചു​തു​ട​ങ്ങി, അ​വ​ർ അ​ർ​ഹി​ക്കു​ന്ന ആ​ദ​ര​വും.

ആ​രാ​ധ​നാ​ന​ദി

ര​ണ്ടു മ​ക്ക​ളും, പി​ന്നീ​ടു ദ​ത്തെ​ടു​ത്ത കു​ട്ടി​യും മ​ര​ണ​മ​ട​ഞ്ഞ​തോ​ടെ സ​ങ്ക​ട​ശ്രു​തി​യി​ലാ​യി നാ​ഗ​ര​ത്ന​മ്മ​യു​ടെ അ​വ​സാ​ന​കാ​ല ജീ​വി​തം. ഭ​ഗ​വാ​ൻ ശ്രീ​രാ​മ​നോ​ടും ത്യാ​ഗ​രാ​ജ​സ്വാ​മി​ക​ളോ​ടു​മു​ള്ള പ്രാ​ർ​ഥ​ന​യാ​ണ് അ​വ​രെ മു​ന്നോ​ട്ടു ന​യി​ച്ച​ത്. ഒ​രു രാ​ത്രി സ്വ​പ്നം​ക​ണ്ട​ത് തി​രു​വ​യ്യാ​റി​ലെ ത്യാ​ഗ​രാ​ജ സ​മാ​ധി. അ​ത് ആ​രാ​ലും ശ്ര​ദ്ധി​ക്ക​പ്പെ​ടാ​തെ കി​ട​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. പി​റ്റേ​ന്ന് അ​വ​ർ തി​രു​വ​യ്യാ​റി​ലെ​ത്തി. വ​ലി​യ ശ്ര​മ​ഫ​ല​മാ​യി അ​ന്ത്യ​വി​ശ്ര​മ​സ്ഥ​ലം ക​ണ്ടെ​ത്തി. അ​തി​നേ​ക്കാ​ൾ ക​ഠി​ന​ശ്ര​മം ന​ട​ത്തി അ​വി​ടെ​യൊ​രു സീ​താ​രാ​മ​ക്ഷേ​ത്രം പ​ണി​തു. ത​ന്‍റെ സ​ന്പാ​ദ്യ​മെ​ല്ലാം അ​തി​നാ​യി ചെ​ല​വ​ഴി​ച്ചു- വീ​ടും ആ​ഭ​ര​ണ​ങ്ങ​ളു​മ​ട​ക്കം എ​ല്ലാം.

1952 മേ​യ് 19നാ​യി​രു​ന്നു നാ​ഗ​ര​ത്ന മ്മ​യു​ടെ അ​ന്ത്യം. തി​രു​വ​യ്യാ​റി​ൽ ത്യാ​ഗ​രാ​ജ​സ്വാ​മി​ക​ളു​ടെ പ്ര​തി​ഷ്ഠ​യ്ക്ക് അ​ഭി​മു​ഖ​മാ​യി ഇ​ന്ന് മ​റ്റൊ​രു ശി​ലാ​ശി​ല്പ​മു​ണ്ട്. അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ വ​ണ​ങ്ങി​നി​ൽ​ക്കു​ന്ന നാ​ഗ​ര​ത്ന​മ്മ​യു​ടേ​ത്! കാ​വേ​രീ​ന​ദി​ക്ക​ര​യോ​ര​ത്ത് ഈ ​ര​ണ്ടു സ​മാ​ധി​മ​ന്ദി​ര​ങ്ങ​ൾ​ക്കി​ട​യി​ലു​ള്ള മ​ണ​ൽ​പ്പ​ര​പ്പി​ലാ​ണ് വ​ർ​ഷം​തോ​റും ത്യാ​ഗ​രാ​ജ സം​ഗീ​തോ​ത്സ​വം ന​ട​ക്കു​ന്ന​ത്. കാ​വ്യ​നീ​തി!!


ഹ​രി പ്ര​സാ​ദ്