തീ​പി​ടി​ത്ത​ത്തി​ൽ വ​ല​ഞ്ഞ കൊ​ട്ടാ​രം
മൈ​സൂ​ര്‍ കൊ​ട്ടാ​രം ഇ​ല്ലാ​തെ ദ​ക്ഷി​ണേ​ന്ത്യ​യ്ക്ക് ഒ​രു ച​രി​ത്ര​മി​ല്ല. ദ​ക്ഷി​ണേ​ന്ത്യ​യി​ല്‍ മൈ​സൂ​ര്‍ കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തോ​ളം ത​ല​പ്പൊ​ക്ക​മു​ള്ള ഒ​രു രാ​ജ​കീ​യ ഗേ​ഹം വേ​റെ​യി​ല്ല. മൈ​സൂ​ര്‍ ഭ​രി​ച്ചി​രു​ന്ന വോ​ഡ​യാ​ര്‍ രാ​ജ​വം​ശ​ത്തി​ന്‍റെ ഔ​ദ്യോ​ഗി​ക വ​സ​തി​യാ​യി​രു​ന്ന മൈ​സൂ​ര്‍ കൊ​ട്ടാ​രം നി​ര​വ​ധി ത​ക​ര്‍​ച്ച​ക​ളെ അ​തി​ജീ​വി​ച്ചാ​ണ് നി​ല​നി​ല്‍​ക്കു​ന്ന​ത്.

14-ാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ലാ​ണ് വോ​ഡ​യാ​ര്‍ രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​ര്‍ ഇ​വി​ടെ ആ​ദ്യ കൊ​ട്ടാ​രം നി​ര്‍​മി​ച്ച​തെ​ന്നു ക​രു​ത​പ്പെ​ടു​ന്നു. ഒ​രു പ​ഴ​യ കോ​ട്ട​യ്ക്കു​ള്ളി​ല്‍ നി​ര്‍​മി​ച്ച ഈ ​കൊ​ട്ടാ​രം പ​ല​ത​വ​ണ അ​ഗ്നി​ബാ​ധ​യ്ക്കി​ര​യാ​യി. ത​ടി ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ന്‍റെ നി​ര്‍​മാ​ണം. ഇ​താ​യി​രു​ന്നു തീ​പി​ടി​ത്ത​ത്തി​നു​ള്ള പ്ര​ധാ​ന കാ​ര​ണ​വും. 1638ല്‍ ​ന​ട​ന്ന ഒ​രു വ​ലി​യ തീ​പി​ടി​ത്ത​ത്തി​ല്‍ കൊ​ട്ടാ​രം ഏ​റെ​ക്കു​റെ പൂ​ര്‍​ണ​മാ​യും ന​ശി​ച്ചു.

ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് ശി​ല്പി

‌പി​ന്നീ​ട് പു​ന​ര്‍​നി​ര്‍​മി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും 1793ല്‍ ​ടി​പ്പു സു​ല്‍​ത്താ​ന്‍റെ ആ​ക്ര​മ​ണ​ത്തെ​ത്തു​ട​ര്‍​ന്നു കൊ​ട്ടാ​രം വീ​ണ്ടും ത​ക​ര്‍​ച്ച​യെ അ​ഭി​മു​ഖീ​ക​രി​ച്ചു. എ​ന്നാ​ല്‍, ടി​പ്പു​വി​ന്‍റെ മ​ര​ണ​ത്തി​നു ശേ​ഷം വോ​ഡ​യാ​ര്‍ രാ​ജ​വം​ശം കൊ​ട്ടാ​രം ഒ​രി​ക്ക​ല്‍​കൂ​ടി പ​ണി​തു​യ​ര്‍​ത്തി. എ​ന്നാ​ൽ, നാ​ശ​ത്തി​ന്‍റെ ക​ഥ അ​വ​സാ​നി​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല. 1896ല്‍ ​രാ​ജ​കു​മാ​രി ജ​യ​ല​ക്ഷ്മി​അ​മ്മ​ണി​യു​ടെ വി​വാ​ഹ സ​മ​യ​ത്തു കൊ​ട്ടാ​രം വീ​ണ്ടും അ​ഗ്നി​ക്കി​ര​യാ​യി.

ഇ​തേ​ത്തു​ട​ര്‍​ന്നു മ​ഹാ​രാ​ജ കൃ​ഷ്ണ​രാ​ജ വോ​ഡ​യാ​ര്‍ നാ​ലാ​മ​നും അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ അ​മ്മ മ​ഹാ​റാ​ണി കെ​മ്പേ​ഞ്ച​മ്മ​ണി ദേ​വി​യും ചേ​ര്‍​ന്നു ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് വാ​സ്തു ശി​ല്പി ഹെ​ന്‍‌​റി ഇ​ര്‍​വി​നെ പു​തി​യ കൊ​ട്ടാ​രം നി​ർ​മി​ക്കാ​ന്‍ ചു​മ​ത​ല​പ്പെ​ടു​ത്തി.

1897ല്‍ ​ആ​രം​ഭി​ച്ച കൊ​ട്ടാ​ര നി​ര്‍​മാ​ണം 1912ലാ​ണ് പൂ​ര്‍​ത്തി​യാ​യ​ത്. തീ​പി​ടി​ത്ത​ത്തെ അ​തി​ജീ​വി​ക്കാ​ന്‍ ഇ​ത്ത​വ​ണ ക​ല്ലും ഇ​ഷ്ടി​ക​യും കൂ​ടു​ത​ലാ​യാ​യി ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു നി​ർ​മാ​ണം. ഇ​ന്തോ-​സാ​ര​സെ​നി​ക് റി​വൈ​വ​ല്‍ ശൈ​ലി​യാ​ണ് അ​വ​ലം​ബി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. മൂ​ന്നു നി​ല​ക​ളു​ള്ള ഈ ​കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ന്‍റെ മു​ക​ളി​ല്‍ ച​തു​ര​ശ്രാ​കൃ​തി​യി​ലു​ള്ള ഗോ​പു​ര​ങ്ങ​ളും ഗോ​പു​ര​ങ്ങ​ളി​ല്‍ താ​ഴി​ക​ക്കു​ട​ങ്ങ​ളും ഉ​ണ്ട്. കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ലേ​ക്കു ക​യ​റു​ന്പോ​ൾ ആ​ദ്യം കാ​ണു​ന്ന​ത് അ​ല​ങ്കാ​ര​ങ്ങ​ള്‍ നി​റ​ഞ്ഞ ഡ​ര്‍​ബാ​ര്‍ ഹാ​ളു​ക​ളാ​ണ്.

വ​ര്‍​ണ​മ​യ​മാ​യ ക​ണ്ണാ​ടി ടൈ​ല്‍ വി​രി​ച്ച ക​ല്യാ​ണ​മ​ണ്ഡ​പം മ​റ്റൊ​രു പ്ര​ത്യേ​ക​ത​യാ​ണ്. വാ​തി​ലു​ക​ളി​ലെ കൊ​ത്തു​പ​ണി​ക​ളും സ്വ​ര്‍​ണ ആ​ന​യി​രി​പ്പ​ടം, ച​രി​ത്രം പ​റ​യു​ന്ന ചി​ത്ര​ങ്ങ​ള്‍ എ​ന്നി​വ​യും ശ്ര​ദ്ധേ​യം. ദ​സ​റ​യു​ടെ സ​മ​യ​ത്തു മാ​ത്രം പ്ര​ദ​ര്‍​ശി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ര​ത്‌​ന​ങ്ങ​ള്‍ പ​തി​പ്പി​ച്ച സ്വ​ര്‍​ണ സിം​ഹാ​സ​നം കാ​ണാ​ന്‍ മാ​ത്രം നി​ര​വ​ധി ആ​ളു​ക​ളാ​ണ് എ​ത്തു​ന്ന​ത്.

ദ​സ​റ ആ​ഘോ​ഷം

മൈ​സൂ​ര്‍ കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ലെ ദ​സ​റ ആ​ഘോ​ഷം പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​ണ്. 10 ദി​ന​ങ്ങ​ളി​ലാ​യി ന​ട​ക്കു​ന്ന ആ​ഘോ​ഷ​ത്തി​ൽ കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ല്‍ വി​പു​ല​മാ​യ അ​ല​ങ്കാ​ര​ങ്ങ​ളും ജം​ബൂ സ​വാ​രി പോ​ലു​ള്ള ച​ട​ങ്ങു​ക​ളും ന​ട​ക്കു​ന്നു. എ​ല്ലാ ഞാ​യ​റാ​ഴ്ച​ക​ളി​ലും പൊ​തു അ​വ​ധി​ദി​ന​ങ്ങ​ളി​ലും രാ​ത്രി 97,000 ലൈ​റ്റു​ക​ള്‍​കൊ​ണ്ട് കൊ​ട്ടാ​രം അ​ല​ങ്ക​രി​ക്കു​ന്നു. സ്വ​ര്‍​ണ​പ്ര​ഭ​യി​ല്‍ ജ്വ​ലി​ച്ചു നി​ല്‍​ക്കു​ന്ന കൊ​ട്ടാ​രം ഒ​രു അ​സു​ല​ഭ കാ​ഴ്ച​യാ​ണ്.

ഇ​നി മൈ​സൂ​ര്‍ കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ന്‍റെ അ​ധി​പ​രാ​യി​രു​ന്ന വോ​ഡ​യാ​ര്‍ രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലേ​ക്ക് വ​രാം. ഗു​ജ​റാ​ത്തി​ലെ ദ്വാ​ര​ക​യി​ല്‍​നി​ന്നു വ​ന്ന തീ​ര്‍​ഥാ​ട​ക​രാ​യ ര​ണ്ടു രാ​ജ​കു​മാ​ര​ന്മാ​രു​മാ​യി ബ​ന്ധ​പ്പെ​ട്ട​താ​ണ് വോ​ഡ​യാ​ര്‍ രാ​ജ​വം​ശ​ത്തി​ന്‍റെ ഉ​ത്ഭ​വ ച​രി​ത്രം. മൈ​സൂ​രി​ലൂ​ടെ സ​ഞ്ച​രി​ക്കു​മ്പോ​ള്‍ സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ വി​ലാ​പം കു​മാ​ര​ന്മാ​രു​ടെ ശ്ര​ദ്ധ​യി​ല്‍​പ്പെ​ട്ടു.

മൈ​സൂ​ര്‍ രാ​ജാ​വി​ന്‍റെ മ​ര​ണ​ത്തെ​ത്തു​ട​ര്‍​ന്ന് അ​യ​ല്‍ പ്ര​വി​ശ്യ​യാ​യ ക​ര​ഗ​ഹ​ള്ളി​യു​ടെ ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി മൈ​സൂ​ര്‍ പി​ടി​ച്ച​ട​ക്കി രാ​ജ​കു​മാ​രി​യെ ബ​ല​മാ​യി വി​വാ​ഹം ചെ​യ്യാ​നൊ​രു​ങ്ങു​ന്നു​വെ​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ വി​ലാ​പ​ത്തി​നു കാ​ര​ണം.​മൈ​സൂ​റി​ന്‍റെ​യും രാ​ജ​കു​മാ​രി​യു​ടെ​യും ര​ക്ഷ ഏ​റ്റെ​ടു​ത്ത സ​ഹോ​ദ​ര​ന്മാ​ര്‍ സൈ​ന്യ​ത്തെ സം​ഘ​ടി​പ്പി​ച്ച് ക​ര​ഗ​ഹ​ള്ളി​യു​ടെ ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​യെ വ​ധി​ച്ചു.

ഈ ​ധീ​ര​ത​യ്ക്കും വി​ശ്വ​സ്ത​ത​യ്ക്കു​മു​ള്ള ന​ന്ദി അ​റി​യി​ച്ചു കൊ​ണ്ട് മൈ​സൂ​ര്‍ രാ​ജ​കു​മാ​രി ദേ​വ​ജ​മ്മി​ണി മു​തി​ര്‍​ന്ന രാ​ജ​കു​മാ​ര​ന്‍ യ​ദു​രാ​യ​യെ വി​വാ​ഹം ക​ഴി​ച്ചു. അ​ങ്ങ​നെ യ​ദു​രാ​യ വോ​ഡ​യാ​ര്‍ രാ​ജ​വം​ശ​ത്തി​ലെ ആ​ദ്യ ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​യാ​യി മാ​റി എ​ന്നാ​ണ് ച​രി​ത്രം. എ​ന്നാ​ല്‍, ചി​ല ച​രി​ത്ര​കാ​ര​ന്മാ​ര്‍ ഈ ​ക​ഥ അം​ഗീ​ക​രി​ക്കു​ന്നി​ല്ല.

വാ​സ്ത​വ​ത്തി​ല്‍ മൈ​സൂ​റി​നെ ഒ​രു സാ​മ​ന്ത രാ​ജ്യ​ത്തി​ല്‍​നി​ന്നു രാ​ജ്യ​മാ​ക്കി മാ​റ്റി​യ​ത് വം​ശ​ത്തി​ലെ എ​ട്ടാ​മ​ത്തെ രാ​ജാ​വാ​യി​രു​ന്ന രാ​ജ വോ​ഡ​യാ​ര്‍ ഒ​ന്നാ​മ​ന്‍ (1578-1617) ആ​ണ്. ത​ക​ര്‍​ച്ച​യി​ലാ​യി​രു​ന്ന വി​ജ​യ​ന​ഗ​ര സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്‍റെ രാ​ജാ​വി​നെ തോ​ല്‍​പ്പി​ച്ച് അ​ദ്ദേ​ഹം ത​ല​സ്ഥാ​നം മൈ​സൂ​റി​ല്‍​നി​ന്ന് ശ്രീ​രം​ഗ​പ​ട്ട​ണ​യി​ലേ​ക്കു മാ​റ്റി. ദ​സ​റ ആ​ഘോ​ഷം പു​ന​രു​ജ്ജീ​വി​പ്പി​ച്ച​തും അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ ഭ​ര​ണ​കാ​ല​ത്താ​ണ്.

പ​തി​നെ​ട്ടാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ന്‍റെ മ​ധ്യ​ത്തോ​ടെ, ക്രി​ഷ്ണ​രാ​ജ വോ​ഡ​യാ​ര്‍ ര​ണ്ടാ​മ​ന്‍റെ (1734-1766) സൈ​ന്യാ​ധി​പ​നാ​യി​രു​ന്ന ഹൈ​ദ​ര്‍ അ​ലി​യും പി​ന്നീ​ട് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ മ​ക​ന്‍ ടി​പ്പു സു​ല്‍​ത്താ​നും മൈ​സൂ​റി​ന്‍റെ ഭ​ര​ണം ഏ​താ​ണ്ട് കൈ​യ​ട​ക്കി. 1799ല്‍ ​ടി​പ്പു​വി​ന്‍റെ മ​ര​ണ​ശേ​ഷം, അ​ഞ്ച് വ​യ​സു​ള്ള രാ​ജ​കു​മാ​ര​ന്‍ കൃ​ഷ്ണ​രാ​ജ വോ​ഡ​യ​ര്‍ മൂ​ന്നാ​മ​നെ (1799-1868) മൈ​സൂ​രി​ന്‍റെ ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​യാ​യി നി​യ​മി​ച്ചു.

അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ പു​ത്ര​ന്‍ കൃ​ഷ്ണ​രാ​ജ വോ​ഡ​യാ​ര്‍ നാ​ലാ​മ​ന്‍റെ ഭ​ര​ണ​കാ​ല​യ​ള​വാ​യ 1895-1940 കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ല്‍ മൈ​സൂ​ര്‍ ഒ​രു ആ​ധു​നി​ക ന​ഗ​ര​മാ​യി വ​ള​ര്‍​ന്നു.1940​ല്‍ കൃ​ഷ്ണ​രാ​ജ വോ​ഡ​യാ​ര്‍ നാ​ലാ​മ​ന്‍റെ മ​ര​ണ ശേ​ഷം ചാ​മ​രാ​ജ വോ​ഡ​യാ​ര്‍ രാ​ജ​വം​ശ​ത്തി​ലെ 25-ാമ​ത്തെ​യും അ​വ​സാ​ന​ത്തെ​യും രാ​ജാ​വാ​യി. ഇ​ന്ത്യ​യ്ക്കു സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം കി​ട്ടി​യ​തോ​ടെ രാ​ജ​ഭ​ര​ണം അ​വ​സാ​നി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. വോ​ഡ​യാ​ര്‍ രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ ഭ​ര​ണം അ​വ​സാ​നി​ച്ചി​ട്ട് ഏ​ഴു ദ​ശാ​ബ്ദം പി​ന്നി​ട്ടെ​ങ്കി​ലും വോ​ഡ​യാ​ര്‍ രാ​ജ​വം​ശ​ത്തി​ന്‍റെ പ്ര​തീ​ക​മാ​യി ഏ​ഴു നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​നി​പ്പു​റ​വും മൈ​സൂ​ര്‍ കൊ​ട്ടാ​രം നി​ല​കൊ​ള്ളു​ന്നു.

അ​ജി​ത് ജി. ​നാ​യ​ർ