അ​​ടി​​യ​​ന്ത​​രാ​​വ​​സ്ഥ ഏ​​കാ​​ധി​​പ​​ത്യ​​ത്തി​​ന്‍റെ​​യും അ​​ടി​​ച്ച​​മ​​ർ​​ത്ത​​ലി​​ന്‍റെ​​യും പേ​​രാ​​ണ്. അ​തി​ന്‍റെ ഓ​​ർ​​മ ഒ​​രു ക​​ണ്ണാ​​ടി​​യാ​​ണ്; ഭ​​രി​​ക്കു​​ന്ന​​വ​​ർ​​ക്കും മു​​ഖം നോ​​ക്കാ​​വു​​ന്ന​​ത്. അ​​തി​​ൽ, കേ​​ന്ദ്ര​​മെ​​ന്നോ സം​​സ്ഥാ​​ന​​ങ്ങ​​ളെ​​ന്നോ ഇ​​ല്ല.

മു​ഖ​പ്ര​സം​ഗ​ത്തി​നു പ​ക​രം ഇ​രു​ത​ല​മൂ​ർ​ച്ച​യു​ള്ളൊ​രു ക​വി​ത പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ച സ​മാ​ന​ത​യി​ല്ലാ​ത്തൊ​രു കാ​ല​ത്തി​ന്‍റെ ഓ​ർ​മ​യ്ക്കാ​യി​ട്ടാ​ണ് ദീ​പി​ക ഇ​ന്ന് അ​തേ കോ​ള​ത്തി​ൽ എ​ഴു​തു​ന്ന​ത്. ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം, ഫാ​സി​സ​ത്തി​ന്‍റെ പ​ല്ലും ന​ഖ​വും പു​റ​ത്തെ​ടു​ത്ത അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​ക്കാ​ല​ത്താ​യി​രു​ന്നു നി​ശ​ബ്ദ​ത​കൊ​ണ്ടും ക​വി​ത​കൊ​ണ്ടും ഡ​ൽ​ഹി​യെ​യും വി​റ​പ്പി​ച്ച മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​നം.

ആ ​പാ​ര​ന്പ​ര്യ​ത്തി​ന്‍റെ നി​ല​പാ​ടു​ത​റ​യി​ൽ ഉ​റ​ച്ചു​നി​ൽ​ക്കു​വോ​ളം ഈ ​പ​ത്ര​ത്തി​ന് ഏ​കാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തോ​ട് നൂ​റു​ശ​ത​മാ​നം അ​സ​ഹി​ഷ്ണു​ത​യ​ല്ലാ​തെ മ​റ്റൊ​ന്നു​മി​ല്ലെ​ന്നു പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്ക​ട്ടെ. 1975 ജൂ​ൺ 28നാ​യി​രു​ന്നു പ​ത്ര​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലെ അ​സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യ ആ ​രോ​ഷ​പ്ര​ക​ട​നം. അ​തി​നു മൂ​ന്നു ദി​വ​സം മു​ന്പ് ജൂ​ൺ 25ന് ​പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി ഇ​ന്ദി​രാ​ഗാ​ന്ധി അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു. അ​ടു​ത്ത ര​ണ്ടു ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളി​ൽ ദീ​പി​ക മു​ഖ​പ്ര​സം​ഗം ഒ​ഴി​വാ​ക്കി.

അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​യ്ക്കെ​തി​രേ എ​ഴു​താ​നാ​വി​ല്ല. അ​ല്ലെ​ങ്കി​ൽ ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക്കു വാ​ഴ്ത്തു​പാ​ട്ടു പാ​ട​ണം. ദീ​പി​ക​യ്ക്ക് അ​തി​നു സൗ​ക​ര്യ​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. മൂ​ന്നാം നാ​ൾ ടാ​ഗോ​റി​ന്‍റെ ക​വി​ത പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ചു. “എ​വി​ടെ മ​ന​സ് നി​ർ​ഭ​യ​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു​വോ, എ​വി​ടെ ശി​ര​സ് ഉ​യ​ർ​ത്തി​പ്പി​ടി​ക്കു​ന്നു​വോ.....’’ എ​ന്നു തു​ട​ങ്ങി “സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​ന്‍റെ ആ ​സ്വ​ർ​ഗ​ത്തി​ലേ​ക്ക് പി​താ​വേ എ​ന്‍റെ നാ​ടി​നെ ഉ​ണ​ർ​ത്തി​യാ​ലും.’’

എ​ന്ന​വ​സാ​നി​ക്കു​ന്ന ര​ബീ​ന്ദ്ര​നാ​ഥ ടാ​ഗോ​റി​ന്‍റെ ഗീ​താ​ഞ്ജ​ലി​യി​ലെ വ​രി​ക​ൾ. പ​ക്ഷേ, ആ ​പ​രീ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​ന്‍റെ മ​ർ​മം ക​വി​ത​യി​ൽ മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. അ​തി​ന്‍റെ ചു​വ​ട്ടി​ലു​ള്ള ഒ​രു കു​റി​പ്പി​ലു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ക​വി​താ​ശ​ക​ല​ങ്ങ​ൾ ഗീ​താ​ഞ്ജ​ലി​യി​ൽ​നി​ന്ന് നേ​രി​ട്ട് എ​ടു​ക്കു​ന്ന​തി​നു പ​ക​രം ദീ​പി​ക അ​ത് മ​റ്റൊ​രു പു​സ്ത​ക​ത്തി​ൽ​നി​ന്നെ​ടു​ത്തു.

അ​ടി​ക്കു​റി​പ്പ് ഇ​ങ്ങ​നെ: 1933 ഓ​ഗ​സ്റ്റ് ഒ​ന്പ​തി​ന് പ​ണ്ഡി​റ്റ് നെ​ഹ്റു മ​ക​ൾ​ക്ക​യ​ച്ച ക​ത്തി​ൽ ര​ബീ​ന്ദ്ര​നാ​ഥ ടാ​ഗോ​റി​ന്‍റെ ഗീ​താ​ഞ്ജ​ലി​യി​ൽ​നി​ന്നും ഉ​ദ്ധ​രി​ച്ച ഒ​രു ക​വി​ത (വി​ശ്വ​ച​രി​ത്രാ​വ​ലോ​ക​നം). നെ​ഹ്റു​വി​ന്‍റെ മ​ക​ളു​ടെ നെ​ഞ്ചി​ൽ അ​തു കൊ​ണ്ടു. സ​ർ​ക്കാ​ർ ഇ​ട​പെ​ട്ടു. മു​ഖ​പ്ര​സം​ഗ കോ​ളം വെ​റു​തെ​യി​ട്ടാ​ലും മ​ഹ​ദ്‌​വ​ച​ന​ങ്ങ​ൾ മാ​ത്രം ന​ൽ​കി​യാ​ലും ലൈ​സ​ൻ​സ് റ​ദ്ദാ​ക്കും എ​ന്ന​റി​യി​ച്ചു.

പ​ത്രാ​ധി​പ​രാ​യി​രു​ന്ന ഫാ. ​കൊ​ളം​ബി​യ​ർ സി​എം​ഐ​യെ, പി​ന്നീ​ട് കോ​ട്ട​യ​ത്തെ​ത്തി​യ വേ​ള​യി​ൽ ഇ​ന്ദി​രാ​ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ അ​ടു​ത്തെ​ത്തി​ക്കാ​ൻ ശ്ര​മ​മു​ണ്ടാ​യെ​ങ്കി​ലും അ​ദ്ദേ​ഹം സ്ഥ​ല​ത്തു​നി​ന്നു മാ​റി​ക്ക​ള​ഞ്ഞു. എ​ഡി​റ്റോ​റി​യ​ൽ കോ​ള​ത്തി​ൽ​നി​ന്നു മാ​റ്റി​യെ​ങ്കി​ലും ഏ​കാ​ധി​പ​ത്യ പ്ര​വ​ണ​ത​യ്ക്കെ​തി​രേ​യു​ള്ള നി​ല​പാ​ട് ദീ​പി​ക തു​ട​രു​ക​യും ചെ​യ്തു. 1977 മാ​ർ​ച്ച് 22ന് ​ഇ​ന്ദി​ര​യെ അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ൽ​നി​ന്നു ജ​നം പു​റ​ത്താ​ക്കി​യ​പ്പോ​ൾ ‘ന​വ​യു​ഗോ​ദ​യം’ എ​ന്ന പേ​രി​ൽ ദീ​പി​ക മു​ഖ​പ്ര​സം​ഗ​മെ​ഴു​തി.

“പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​ക്കെ​തി​രേ റാ​യ്ബ​റേ​ലി​യി​ലെ​യും സ​ഞ്ജ​യ​നെ​തി​രേ അ​മേ​തി​യി​ലെ​യും ജ​നം തീ​ർ​പ്പു ക​ൽ​പി​ച്ചു... അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​ക്കാ​ല​ത്ത് ഉ​ത്ത​രേ​ന്ത്യ​യി​ൽ ന​ട​മാ​ടി​യ ഏ​കാ​ധി​പ​ത്യ പ്ര​വ​ണ​ത​ക​ൾ​ക്കെ​തി​രേ ചി​ല വ്യ​ക്തി​ക​ളും പ്രാ​ദേ​ശി​ക നേ​താ​ക്ക​ളും പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ച്ച അ​ഹ​ന്ത​യ്ക്കെ​തി​രേ സാ​ധാ​ര​ണ ജ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ ഉ​യ​ർ​ന്ന വി​ദ്വേ​ഷാ​ഗ്നി ഒ​രു സം​ഹാ​രാ​ഗ്നി​യാ​യി മാ​റി.’’

അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ ഏ​കാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​ന്‍റെ​യും അ​ടി​ച്ച​മ​ർ​ത്ത​ലി​ന്‍റെ​യും പേ​രാ​ണ്. 1975 ജൂ​ൺ 25നു ​രാ​ത്രി 11.35നാ​ണ് പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യാ​യി​രു​ന്ന ഇ​ന്ദി​രാ​ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ നി​ർ​ദേ​ശ​പ്ര​കാ​രം രാ​ഷ്‌​ട്ര​പ​തി ഫ​ക്രു​ദീ​ൻ അ​ലി അ​ഹ​മ്മ​ദ് അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച​ത്. അ​ധി​കാ​ര​പ്ര​മ​ത്ത​ത, അ​ഴി​മ​തി, വി​ല​ക്ക​യ​റ്റം തു​ട​ങ്ങി​യ വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ളു​ന്ന​യി​ച്ച് പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​ത്തി​ന്‍റെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ ന​ട​ത്തി​യ ബ​ഹു​ജ​ന മു​ന്നേ​റ്റ​ങ്ങ​ൾ ഇ​ന്ദി​ര​യെ അ​ര​ക്ഷി​ത​യാ​ക്കി.

1971ൽ ​വ​ലി​യ ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​ത്തോ​ടെ അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ലെ​ത്തി​യെ​ങ്കി​ലും റാ​യ്ബ​റേ​ലി​യി​ലെ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ കൃ​ത്രി​മ​ത്വം കാ​ണി​ച്ചെ​ന്നാ​രോ​പി​ച്ച്, ഇ​ന്ദി​ര​യോ​ടു തോ​റ്റ രാ​ജ് നാ​രാ​യ​ണ​ൻ ഫ​യ​ൽ ചെ​യ്ത കേ​സി​ൽ അ​ലാ​ഹാ​ബാ​ദ് ഹൈ​ക്കോ​ട​തി ഇ​ന്ദി​ര​യു​ടെ ലോ​ക്സ​ഭാം​ഗ​ത്വം റ​ദ്ദാ​ക്കു​ക​യും ആ​റു വ​ർ​ഷ​ത്തേ​ക്ക് തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ മ​ത്സ​രി​ക്ക​രു​തെ​ന്നു വി​ധി പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു.

ഹൈ​ക്കോ​ട​തി വി​ധി സാ​ധു​വാ​ണെ​ങ്കി​ലും പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യാ​യി ഇ​ന്ദി​ര​യ്ക്കു പാ​ർ​ല​മെ​ന്‍റി​ൽ വോ​ട്ട​വ​കാ​ശ​മി​ല്ലാ​തെ തു​ട​രാ​മെ​ന്നു സു​പ്രീം കോ​ട​തി അ​പ്പീ​ലി​ൽ വി​ധി​ച്ചു. ത​ത്കാ​ലം ര​ക്ഷ​പ്പെ​ട്ടെ​ങ്കി​ലും രാ​ജ്യ​ത്ത് പ്ര​തി​ഷേ​ധ​ങ്ങ​ൾ വ​ർ​ധി​ക്കു​മെ​ന്നു​റ​പ്പാ​യി. അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു.
ആ​ദ്യം​ത​ന്നെ പ​ത്ര​ങ്ങ​ള്‍​ക്ക് സെ​ന്‍​സ​ര്‍​ഷി​പ്പ് ഏ​ര്‍​പ്പെ​ടു​ത്തി.

പി​ന്നാ​ലെ, മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ള്‍ ഉ​റ​പ്പു​ന​ല്‍​കു​ന്ന, ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യു​ടെ 14, 21, 22 വ​കു​പ്പു​ക​ള്‍ മ​ര​വി​പ്പി​ച്ചു. ജ​യ​പ്ര​കാ​ശ് നാ​രാ​യ​ണ്‍, രാ​ജ് നാ​രാ​യ​ണ്‍, മൊ​റാ​ര്‍​ജി ദേ​ശാ​യി, അ​ട​ല്‍ ബി​ഹാ​രി വാ​ജ്പേ​യി, ജോ​ര്‍​ജ് ഫെ​ര്‍​ണാ​ണ്ട​സ്, എ​ൽ.​കെ. അ​ദ്വാ​നി തു​ട​ങ്ങി​യ നേ​താ​ക്ക​ൾ അ​റ​സ്റ്റി​ലാ​യി. ആ​ര്‍​എ​സ്എ​സും ജ​മാ അ​ത്തെ ഇ​സ്‌​ലാ​മി​യും നി​രോ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. കു​പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​യ രാ​ജ​ന്‍ ഉ​രു​ട്ടി​ക്കൊ​ല​ക്കേ​സ് ന​ട​ക്കു​ന്ന​ത് അ​ക്കാ​ല​ത്താ​ണ്.

ഇ​ന്ദി​ര​യ​ല്ല, തീ​രു​മാ​ന​മെ​ടു​ത്തി​രു​ന്ന​ത് സ​ഞ്ജ​യ് ഗാ​ന്ധി​യാ​യി​രു​ന്നെ​ന്ന് വി​മ​ർ​ശ​ന​മു​ണ്ടാ​യി. രാ​ജ്യ​ത്തെ നി​ര​വ​ധി ചേ​രി​ക​ൾ ഇ​ടി​ച്ചു​നി​ര​ത്ത​പ്പെ​ട്ടു. ല​ക്ഷ​ക്ക​ണ​ക്കി​നാ​ളു​ക​ൾ നി​ർ​ബ​ന്ധി​ത വ​ന്ധ്യം​ക​ര​ണ​ത്തി​നു വി​ധേ​യ​രാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. ഏ​ത​ർ​ഥ​ത്തി​ലും മ​നു​ഷ്യാ​വ​കാ​ശ ലം​ഘ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ പ​ര​ന്പ​ര​ക​ളാ​ണ് 21 മാ​സം അ​ര​ങ്ങേ​റി​യ​ത്. അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​യു​ടെ ഓ​ർ​മ പ​ത്ര​ങ്ങ​ൾ​ക്കു മു​ഖ​പ്ര​സം​ഗ​മെ​ഴു​താ​നു​ള്ള വെ​റു​മൊ​രു ച​ട​ങ്ങ​ല്ല, ജ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കും ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ൾ​ക്കു​മു​ള്ള മു​ന്ന​റി​യി​പ്പാ​ണ്.

49 വ​ർ​ഷം മു​ന്പ് ത​ള​യ്ക്ക​പ്പെ​ട്ടെ​ന്നു ക​രു​തി​യി​രു​ന്ന അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​യു​ടെ പ്രേ​ത​ത്തെ ഇ​ന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ന്‍റെ രാ​ജ​വീ​ഥി മു​ത​ൽ രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്‍റെ മു​ക്കി​നും മൂ​ല​യി​ലും വ​രെ ഏ​താ​നും വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ളാ​യി കാ​ണു​ന്ന​വ​രു​ണ്ട്. അ​പ്ര​ഖ്യാ​പി​ത അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​യെ​ന്നു പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​വും രാ​ഷ്‌​ട്രീ​യ നി​രീ​ക്ഷ​ക​രു​മൊ​ക്കെ വി​ല​യി​രു​ത്തു​ന്ന ഒ​രു കാ​ല​ത്താ​ണ് അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​യു​ടെ വാ​ർ​ഷി​കം അ​ന്പ​തി​ലേ​ക്കു ക​ട​ന്ന​ത്.

പ​ഴ​യ ക​ഥ പ​റ​യു​ന്ന​തി​നൊ​പ്പം പു​തി​യ യാ​ഥാ​ർ​ഥ്യ​ങ്ങ​ൾ ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ണി​ക്കു​ക​യും വേ​ണം. അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​യി​ൽ ആ​ളു​ക​ളെ ക​ഴ​ന്പി​ല്ലാ​ത്ത കാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളാ​ൽ ജ​യി​ലി​ലി​ട്ടെ​ന്ന് ഓ​ർ​മി​പ്പി​ക്കു​ന്പോ​ൾ, ഇ​പ്പോ​ൾ പ്ര​തി​പ​ക്ഷ നേ​താ​ക്ക​ളും മ​നു​ഷ്യാ​വ​കാ​ശ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​രും മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​രും അ​ങ്ങ​നെ ജ​യി​ലി​ൽ കി​ട​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ​യെ​ന്നു ചോ​ദി​ക്കാ​തെ വ​യ്യ.

പാ​വ​ങ്ങ​ൾ​ക്കി​ട​യി​ൽ പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ച്ചി​രു​ന്ന സ്റ്റാ​ൻ സ്വാ​മി​യെ ക​ള്ള​ക്കേ​സി​ൽ കു​ടു​ക്കി മ​ര​ണ​ത്തോ​ളം ജ​യി​ലി​ലി​ട്ട​തും അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റേ​തു​ൾ​പ്പെ​ടെ പ​ല​രു​ടെ​യും കം​പ്യൂ​ട്ട​റു​ക​ളി​ൽ ക​ള്ള​ത്തെ​ളി​വു​ക​ൾ തി​രു​കി​ക്ക​യ​റ്റി​യ​തും എ​ന്തി​നെ​ന്നു ചോ​ദി​ക്ക​ണം. “ഇ​ന്ത്യ​യാ​ണ് ഇ​ന്ദി​ര, ഇ​ന്ദി​ര​യാ​ണ് ഇ​ന്ത്യ’’ എ​ന്ന് കോ​ൺ​ഗ്ര​സു​കാ​ർ അ​ന്നു പാ​ടി​യ​തി​നു സ​മാ​ന​മാ​യ നേ​തൃ​പൂ​ജ ഇ​ന്നു ന​ട​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ​യെ​ന്നു ചോ​ദി​ക്ക​ണം.

ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​ന്‍റെ ക​റു​ത്ത കാ​ല​ത്തെ​ന്ന​പോ​ലെ ഇ​ന്നും പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​ത്തെ അ​ടി​ച്ച​മ​ർ​ത്തു​ന്നു​ണ്ടോ​യെ​ന്നും ചോ​ദി​ക്ക​ണം. അ​തി​നാ​യി സ​ർ​ക്കാ​ർ സം​വി​ധാ​ന​ങ്ങ​ളെ ദു​രു​പ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​വ​രാ​ണോ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യി​ൽ ക​റു​ത്ത നി​ഴ​ൽ വീ​ണ അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് പ​ഠി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നു ചോ​ദി​ക്ക​ണം.

പാ​ർ​ല​മെ​ന്‍റി​ൽ ച​ർ​ച്ച ചെ​യ്യാ​തെ നി​യ​മ​ങ്ങ​ളും ബി​ല്ലു​ക​ളും പാ​സാ​ക്കു​ന്ന​താ​ണോ ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ​മെ​ന്നു ചോ​ദി​ക്ക​ണം. പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​ത്തെ കൂ​ട്ട​ത്തോ​ടെ സ​സ്പെ​ൻ​ഡ് ചെ​യ്യു​ന്ന​വ​രാ​ണോ ഉ​ത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വ​മു​ള്ള പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​മാ​കാ​ൻ ഉ​പ​ദേ​ശി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നു ചോ​ദി​ക്ക​ണം. പ്രോ​ട്ടെം സ്പീ​ക്ക​ർ പ​ദ​വി​പോ​ലും ത​ട്ടി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന​വ​ർ​ക്ക് എ​ന്തു പ്ര​തി​പ​ക്ഷ ബ​ഹു​മാ​ന​മാ​ണെ​ന്നു ചോ​ദി​ക്ക​ണം.

അ​തെ, അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​യു​ടെ ഓ​ർ​മ ഒ​രു ക​ണ്ണാ​ടി​യാ​ണ്; ഭ​രി​ക്കു​ന്ന​വ​ർ​ക്കും മു​ഖം നോ​ക്കാ​വു​ന്ന​ത്. അ​തി​ൽ, കേ​ന്ദ്ര​മെ​ന്നോ സം​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളെ​ന്നോ ഇ​ല്ല. പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​ത്തി​ന്‍റെ നി​ർ​മി​തി​ക​ളി​ൽ ബു​ൾ​ഡോ​സ​ർ ക​യ​റ്റു​ക​യും അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ലെ​ത്തി ദി​വ​സ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക​കം ചാ​ന​ലു​ക​ളെ നി​രോ​ധി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്ത ആ​ന്ധ്ര​യി​ലെ പു​ത്ത​ൻ സ​ർ​ക്കാ​രി​നും നോ​ക്കാം. ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​ന്‍റെ ഇ​രു​ണ്ട കാ​ല​ത്തും നാ​ടി​നു ദീ​പി​ക​യാ​യി നി​ന്ന പ​ത്രം പൊ​ടി​ത​ട്ടി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന​ത് ആ ​ക​ണ്ണാ​ടി​യാ​ണ്.