ല​​​ഡാ​​​ക്ക്. ലോ​​​ക​​​ത്തി​​​ലെ ഏ​​​റ്റ​​​വും വ​​​ലി​​​യ ര​​​ണ്ടു സേ​​​ന​​​ക​​​ൾ മു​​​ഖാ​​​മു​​​ഖം നി​​​ല്ക്കു​​​ന്ന ഉ​​​ന്ന​​​ത പീ​​​ഠ​​​ഭൂ​​​മി. മൂ​​​വാ​​​യി​​​രം മു​​​ത​​​ൽ 7000 വ​​​രെ മീ​​​റ്റ​​​ർ ഉ​​​യ​​​ര​​​മു​​​ള്ള പ്ര​​​ദേ​​​ശം. മി​​​ക്ക​​​പ്പോ​​​ഴും പൂ​​​ജ്യ​​​ത്തി​​​നു താ​​​ഴെ താ​​​പ​​​നി​​​ല.

ഇ​​​രു രാ​​​ജ്യ​​​ങ്ങ​​​ളു​​​ടെ​​​യും ഓ​​​രോ വ്യൂ​​​ഹം (കോ​​​ർ) നേ​​​ർ​​​ക്കു​​നേ​​​ർ നി​​​ൽ​​​ക്കു​​​ന്ന പ്ര​​​ദേ​​​ശ​​​മാ​​​ണെ​​​ങ്കി​​​ലും 1962-നു ​​​ശേ​​​ഷം ഇ​​​വി​​​ടെ ഇ​​​തേ​​​വ​​​രെ ഒ​​​രു വെ​​​ടി​​​യു​​​ണ്ട പോ​​​ലും പാ​​​ഞ്ഞി​​​ട്ടി​​​ല്ല. ക​​​ഴി​​​ഞ്ഞ​​​ദി​​​വ​​​സം ക​​​ല്ലേ​​​റി​​​ലാ​​​ണ് ഒ​​​രു കേ​​​ണ​​​ല​​​ട​​​ക്കം നിരവധി ഇ​​​ന്ത്യ​​​ൻ സൈ​​​നി​​​ക​​​ർ വീ​​​ര​​​മൃ​​​ത്യു വ​​​രി​​​ച്ച​​​ത്. ഏതാനും ചൈനീസ് സൈ നികരും മരിച്ചു.

നി​​​ശ​​​ബ്‌​​​ദ സം​​​ഘ​​​ർ​​​ഷം

അ​​​ര​​​നൂ​​​റ്റാ​​​ണ്ടി​​​ലേ​​​റെ​​​യാ​​​യി നി​​​ശ​​​ബ്‌​​​ദ സം​​​ഘ​​​ർ​​​ഷ ഭൂ​​​മി​​​യാ​​​ണ് ല​​​ഡാ​​​ക്ക്. ഇന്ത്യ-ചൈന യുദ്ധം നടന്ന 1962നു ​​​ശേ​​​ഷം സി​​​ക്കി​​​മി​​​ലും (1967) അ​​​രു​​​ണാ​​​ച​​​ൽ​​​പ്ര​​​ദേ​​​ശി​​​ലും (1975) വെ​​​ടി​​​വ​​​യ്പും മ​​​ര​​​ണ​​​വും ഉ​​​ണ്ടാ​​​യി. അ​​​ന്നും ല​​​ഡാ​​​ക്ക് ശാ​​​ന്ത​​​മാ​​​യി​​​രു​​​ന്നു.

1986-87-ൽ ​​​അ​​​രു​​​ണാ​​​ച​​​ൽ പ്ര​​​ദേ​​​ശി​​​ലെ സു​​​ന്ദൊ​​​റോം​​​ഗ് ചു​​​വി​​​ലും 2017-ൽ ​​​ഭൂ​​​ട്ടാ​​​നി​​​ലെ ഡോ​​​ക ​​​ലാ​​​യി​​​ലും സൈ​​​ന്യം യു​​​ദ്ധ​​സ​​​ജ്ജ​​​മാ​​​യി. നേ​​​ർ​​​ക്കു​​​നേ​​​ർ നി​​​ന്നു. അ​​​വ പ​​​ക്ഷേ വെ​​​ടി​​​യു​​​തി​​​ർ​​​ക്കാ​​​തെ അ​​​വ​​​സാ​​​നി​​​ച്ചു. അ​​​ത്ത​​​രം സാ​​​ഹ​​​ച​​​ര്യം ല​​​ഡാ​​​ക്കി​​​ൽ ഉ​​​ണ്ടാ​​​യി​​​ല്ല. 2013-ൽ ​​​ദൗ​​​ള​​​ത്ത് ബെ​​​ഗ് ഓ​​​ൾ​​​ഡി​​​യി​​​ൽ ഉ​​​ണ്ടാ​​​യ സം​​​ഘ​​​ർ​​​ഷാ​​​വ​​​സ്ഥ​​​യാ​​​ണു ഇ​​​ന്ത്യ​​​യും ചൈ​​​ന​​​യു​​​മാ​​​യി ബ​​​ന്ധ​​​പ്പെ​​​ട്ട് ഈ ​​​മേ​​​ഖ​​​ല​​​യി​​​ലു​​​ണ്ടാ​​​യ വ​​​ലി​​​യ സം​​​ഭ​​​വം. 2018-ൽ ​​​ചു​​​മ​​​റി​​​ൽ ചൈ​​​നീ​​​സ് സേ​​​ന അ​​​തി​​​ക്ര​​​മി​​​ച്ചു ക​​​യ​​​റി​​​യെ​​​ങ്കി​​​ലും സം​​​ഘ​​​ട്ട​​​നം കൂ​​​ടാ​​​തെ പി​​​ൻ​​​വാ​​​ങ്ങി.

പു​​​ല്ലു​​​കി​​​ളി​​​ർ​​​ക്കാ​​​ത്ത ഭൂ​​​മി

എ​​​ന്നാ​​​ൽ, ഒ​​​ട്ടും വ്യ​​​ക്ത​​​ത​​​യി​​​ല്ലാ​​​ത്ത അ​​​തി​​​ർ​​​ത്തി കൂ​​​ടു​​​ത​​​ൽ ഉ​​​ള്ള​​​തും ഇ​​​വി​​​ടെ​​​യാ​​​ണ്. "പു​​​ല്ലു​​​കി​​​ളി​​​ർ​​​ക്കാ​​​ത്ത' മ​​​ഞ്ഞു​​​മ​​​ല​​​ക​​​ളി​​​ൽ അ​​​തി​​​ർ​​​ത്തി കൃ​​​ത്യ​​​മാ​​യി പ​​​രി​​​പാ​​​ലി​​​ക്കാ​​​നും പ​​​റ്റി​​​ല്ല. വ​​​ർ​​​ഷ​​​ത്തി​​​ൽ മൂ​​​ന്നോ നാ​​​ലോ ത​​​വ​​​ണ ചെ​​​ന്നു പ​​​ട്രോ​​​ളിം​​​ഗ് ന​​​ട​​​ത്തി​​​പ്പോ​​​രു​​​ന്ന​​​വ​​​യാ​​​ണു ഭൂ​​​രി​​​പ​​​ക്ഷം സ്ഥ​​​ല​​​ങ്ങ​​​ളും. ഇ​​​ന്ത്യ മാ​​​ത്ര​​​മ​​​ല്ല ചൈ​​​ന​​​യും അ​​​താ​​​ണു ചെ​​​യ്യു​​​ന്ന​​​ത്.

ക​​​രാ​​​റും ച​​​ർ​​​ച്ച​​​യും ‌

പി.​​​വി.​ ന​​​ര​​​സിം​​​ഹ​​​റാ​​​വു പ്ര​​​ധാ​​​ന​​​മ​​​ന്ത്രി​​​യാ​​​യി​​​രു​​​ന്ന​​​പ്പോ​​​ൾ യ​​​ഥാ​​​ർ​​​ഥ നി​​​യ​​​ന്ത്ര​​​ണ രേ​​​ഖ​​​യി​​​ൽ സ​​​മാ​​​ധാ​​​ന​​​വും ശാ​​​ന്ത​​​ത​​​യും പാ​​​ലി​​​ക്കു​​​ന്ന​​​തു സം​​​ബ​​​ന്ധി​​​ച്ചു ചൈ​​​ന​​​യു​​​മാ​​​യി ക​​​രാ​​​ർ ഉ​​​ണ്ടാ​​​ക്കി. നി​​​ല​​​വി​​​ലു​​​ള്ള യ​​​ഥാ​​​ർ​​​ഥ നി​​​യ​​​ന്ത്ര​​​ണ​​​രേ​​​ഖ (എ​​​ൽ​​​എ​​​സി) പ​​​രി​​​പാ​​​ലി​​​ക്കു​​​ന്ന​​​തും ഇ​​​ട​​​യ്ക്കി​​​ടെ ഉ​​​ണ്ടാ​​​കു​​​ന്ന പ്ര​​​ശ്ന​​​ങ്ങ​​​ൾ ച​​​ർ​​​ച്ച​​​യി​​​ലു​​​ടെ പ​​​രി​​​ഹ​​​രി​​​ക്കു​​​ന്ന​​​തും സം​​​ബ​​​ന്ധി​​​ച്ച ക്ര​​​മീ​​​ക​​​ര​​​ണ​​​ങ്ങ​​​ളാ​​​ണ് ആ ​​​ക​​​രാ​​​റി​​​ന്‍റെ അ​​​ന്ത​​​സ​​​ത്ത.

ഈ ​​​ക​​​രാ​​​റി​​​നെ തു​​​ട​​​ർ​​​ന്ന് അ​​​തി​​​ർ​​​ത്തി പ്ര​​​ശ്നം ച​​​ർ​​​ച്ച ചെ​​​യ്യാ​​​ൻ പ്ര​​​ത്യേ​​​ക പ്ര​​​തി​​​നി​​​ധി​​​ക​​​ളു​​​ടെ ത​​​ല​​​ത്തി​​​ൽ ച​​​ർ​​​ച്ച​​​ക​​​ൾ ആ​​​രം​​​ഭി​​​ച്ചു. 22 വ​​​ട്ടം ച​​​ർ​​​ച്ച ന​​​ട​​​ന്നെ​​​ങ്കി​​​ലും നി​​​ർ​​​ണാ​​​യ​​​ക പു​​​രോ​​​ഗ​​​തി ഉ​​​ണ്ടാ​​​യി​​​ട്ടി​​​ല്ല. 2005ലും 2013 ​​​ലും ത​​​ർ​​​ക്ക പ​​​രി​​​ഹാ​​​ര​​​ത്തി​​​നു​​​ള്ള ചി​​​ല ന​​​ട​​​പ​​​ടി​​​ക്ര​​​മ​​​ങ്ങ​​​ൾ​​​കൂ​​​ടി അം​​​ഗീ​​​ക​​​രി​​​ച്ചി​​​രു​​​ന്നു.

അ​​​ടി​​​മു​​​ടി ത​​​ർ​​​ക്കം

ഇ​​​ന്ത്യ-​​​ചൈ​​​ന അ​​​തി​​​ർ​​​ത്തി സം​​​ബ​​​ന്ധി​​​ച്ച് ഒ​​​രു ത​​​ർ​​​ക്കം മാ​​​ത്ര​​​മ​​​ല്ല നി​​​ല​​​വി​​​ലു​​​ള്ള​​​ത്. വ​​​ട​​​ക്കു പ​​​ടി​​​ഞ്ഞാ​​​റു മു​​​ത​​​ൽ കി​​​ഴ​​​ക്കേ അ​​​റ്റം വ​​​രെ 4,057 കി​​​ലോ​​​മീ​​​റ്റ​​​ർ നീ​​​ള​​​മു​​​ള്ള അ​​​തി​​​ർ​​​ത്തി​​​യി​​​ൽ ത​​​ർ​​​ക്ക​​​മി​​​ല്ലാ​​​ത്ത​​​തു ചു​​​രു​​​ക്കം ഭാ​​​ഗം മാ​​​ത്രം.

ല​​​ഡാ​​​ക്കി​​​ൽ 38,000 ച​​​തു​​​ര​​​ശ്ര കി​​​ലോ​​​മീ​​​റ്റ​​​ർ വ​​​രു​​​ന്ന അ​​​ക്സാ​​​യി ചി​​​ൻ ചൈ​​​ന കൈ​​​വ​​​ശ​​​പ്പെ​​​ടു​​​ത്തി​​​വ​​​ച്ചി​​​രി​​​ക്കു​​​ന്നു. അ​​​തു മു​​​ഴു​​​വ​​​ൻ ഇ​​​ന്ത്യ​​​യു​​​ടേ​​​താ​​​ണെ​​​ന്നു തെ​​​ളി​​​യി​​​ക്കു​​​ന്ന ക​​​രാ​​​റു​​​ക​​​ൾ ഉ​​​ള്ള​​​താ​​​ണ്. ബ്രി​​​ട്ടീ​​​ഷ് ഭ​​​ര​​​ണ​​​കാ​​​ല​​​ത്ത് ടി​​​ബ​​​റ്റു​​​മാ​​​യും ചൈ​​​ന​​​യു​​​മാ​​​യു​​​മൊ​​​ക്കെ​​​യു​​​ള്ള ക​​​രാ​​​റു​​​ക​​​ളി​​​ൽ അ​​​തു വ്യ​​​ക്ത​​​മാ​​​യി പ​​​റ​​​യു​​​ന്നു​​​ണ്ട്.

അ​​​തേ​​​സ​​​മ​​​യം ഇ​​​ന്ത്യ​​​യു​​​ടെ അ​​​രു​​​ണാ​​​ച​​​ൽ​​​പ്ര​​​ദേ​​​ശ് ത​​​ങ്ങ​​​ളു​​​ടെ​​​താ​​​ണെ​​​ന്ന് ചൈ​​​ന അ​​​വ​​​കാ​​​ശ​​​പ്പെ​​​ടു​​​ന്നു. ഇ​​​ന്ത്യ-​​​ചൈ​​​ന അ​​​തി​​​ർ​​​ത്തി നി​​​ർ​​​ണ​​​യി​​​ക്കു​​​ന്ന മ​​​ക്മ​​​ഹോ​​​ൻ രേ​​​ഖ പ്ര​​​കാ​​​രം അ​​​രു​​​ണാ​​​ച​​​ൽ പ്ര​​​ദേ​​​ശ് മു​​​ഴു​​​വ​​​ൻ ഇ​​​ന്ത്യ​​​യു​​​ടേ​​​താ​​​ണ്. സി​​​ക്കിം ഭാ​​​ഗ​​​ത്ത് അ​​​തി​​​ർ​​​ത്തി വേ​​​ർ​​​തി​​​രി​​​ച്ചു രേ​​​ഖ​​​പ്പെ​​​ടു​​​ത്തി​​​യി​​​ട്ടി​​​ല്ലെ​​​ങ്കി​​​ലും കൃ​​​ത്യ​​​മാ​​​യ ധാ​​​ര​​​ണ ഉ​​​ണ്ട്. ഹി​​​മാ​​​ച​​​ൽ പ്ര​​​ദേ​​​ശ്, ഉ​​​ത്ത​​​രാ​​​ഖ​​​ണ്ഡ് സം​​​സ്ഥാ​​​ന​​​ങ്ങ​​​ളോ​​​ടു ചേ​​​ർ​​​ന്നു​​​ള്ള ഭാ​​​ഗ​​​ങ്ങ​​​ളി​​​ലും ത​​​ർ​​​ക്കം ഇ​​​ല്ല.

ഇ​​​രു​​​രാ​​​ജ്യ​​​ങ്ങ​​​ളും കൈ​​​വ​​​ശ​​​മു​​​ള്ള​​​തു സ്വ​​​ന്ത​​​മാ​​​ക്കി യ​​​ഥാ​​​ർ​​​ഥ നി​​​യ​​​ന്ത്ര​​​ണ രേ​​​ഖ അ​​​ന്താ​​​രാ​​​ഷ്‌​​​ട്ര അ​​​തി​​​ർ​​​ത്തി​​​യാ​​​യി സ്വീ​​​ക​​​രി​​​ക്കാ​​​ൻ പ​​​ല​​​വ​​​ട്ടം നി​​​ർ​​​ദേ​​​ശം ഉ​​​യ​​​ർ​​​ന്നി​​​ട്ടു​​​ള്ള​​​താ​​​ണ്. അ​​​തു രാ​​​ഷ്‌​​​ട്രീ​​​യ​​​മാ​​​യി വി​​​റ്റ​​​ഴി​​​ക്കാ​​​ൻ പ്ര​​​യാ​​​സ​​​ക​​​ര​​​മാ​​​യ നി​​​ർ​​​ദേ​​​ശ​​​മാ​​​യ​​​തു​​​കൊ​​​ണ്ട് ഇ​​​രു​​​പ​​​ക്ഷ​​​വും പ്രോ​​​ത്സാ​​​ഹി​​​പ്പി​​​ച്ചി​​​ട്ടി​​​ല്ല.

റോ​​​ഡ് ശൃം​​​ഖ​​​ല തീ​​​ർ​​​ക്കു​​​ന്നു

കാ​​​ര​​​ക്കോ​​​റം ചു​​​ര​​​ത്തി​​​നു സ​​​മീ​​​പ​​​ത്തു​​​ള്ള ദൗ​​​ള​​​ത്ത് ബെ​​​ഗ് ഓ​​​ൾ​​​ഡി​​​യി​​​ലേ​​​ക്ക് ല​​​ഡാ​​​ക്കി​​​ന്‍റെ കി​​​ഴ​​​ക്കേ അ​​​റ്റ​​​ത്തു​​​നി​​​ന്ന് ഇ​​​ന്ത്യ ഒ​​​രു റോ​​​ഡ് ഈ​​​യി​​​ടെ പ​​​ണി​​​തു. അ​​​തു പാ​​​ല​​​ങ്ങ​​​ളും മ​​​റ്റു​​​മു​​​ൾ​​​പ്പെ​​​ടെ എ​​​ല്ലാ കാ​​​ലാ​​​വ​​​സ്ഥ​​​യി​​​ലും ഉ​​​പ​​​യോ​​​ഗി​​​ക്കാ​​​ൻ പ​​​റ്റു​​​ന്ന​​​താ​​​ണ്. ആ ​​​റോ​​​ഡി​​​ലേ​​​ക്കു ല​​​ഡാ​​​ക്കി​​​ലെ​​​യും ഉ​​​ത്ത​​​രാ​​​ഖ​​​ണ്ഡി​​​ലെ​​​യും പ്ര​​​ധാ​​​ന കേ​​​ന്ദ്ര​​​ങ്ങ​​​ളി​​​ൽനി​​​ന്നു റോ​​​ഡു​​​ക​​​ൾ പ​​​ണി​​​തി​​​ട്ടു​​​ണ്ട്. കി​​​ഴ​​​ക്ക​​​ൻ ല​​​ഡാ​​​ക്ക് മു​​​ത​​​ൽ കാ​​​ര​​​ക്കോ​​​റം വ​​​രെ​​​യു​​​ള്ള പ്ര​​​ദേ​​​ശ​​​ത്ത് അ​​​തി​​​വേ​​​ഗം സൈ​​​നി​​​ക​​​നീ​​​ക്കം ന​​​ട​​​ത്തു​​​ക എ​​​ന്ന ല​​​ക്ഷ്യ​​​ത്തോ​​​ടെ​​​യാ​​​ണ് ഇ​​​ന്ത്യ ഇ​​​വി​​​ടെ റോ​​​ഡ് ശൃം​​​ഖ​​​ല ത​​​യ​​​റാ​​​ക്കു​​​ന്ന​​​ത്.

ചൈ​​​ന നേ​​​ര​​​ത്തേ ഒ​​​രു​​​ങ്ങി

ചൈ​​​ന യ​​​ഥാ​​​ർ​​​ഥ നി​​​യ​​​ന്ത്ര​​​ണ​​​രേ​​​ഖ​​​യ്ക്കു മ​​​റു​​​വ​​​ശ​​​ത്ത് ഇ​​​തി​​​നേ​​​ക്കാ​​​ൾ വി​​​പു​​​ല​​​മാ​​​യ റോ​​​ഡ് ശൃം​​​ഖ​​​ല തീ​​​ർ​​​ത്തി​​​ട്ടു​​​ണ്ട്. പു​​​റ​​​മേ വി​​​മാ​​​ന​​​ങ്ങ​​​ൾ​​​ക്ക് ഇ​​​റ​​​ങ്ങാ​​​വു​​​ന്ന എ​​​യ​​​ർ സ്ട്രി​​​പ്പു​​​ക​​​ളും ബ​​​ങ്ക​​​റു​​​ക​​​ളും ഒ​​​ക്കെ തീ​​​ർ​​​ത്തു. ചൈ​​​ന ക​​​ഴി​​​ഞ്ഞ ദ​​​ശ​​​ക​​​ത്തി​​​ൽ നി​​​ർ​​​മാ​​​ണ​​​ങ്ങ​​​ൾ ധൃ​​​തി​​​പി​​​ടി​​​ച്ചു ന​​​ട​​​ത്തി​​​യി​​​രു​​​ന്നു. ഇ​​​ന്ത്യ അ​​​ല്പം വൈ​​​കി​​​യാ​​​ണു നി​​​ർ​​​മാ​​​ണ​​​ങ്ങ​​​ൾ തു​​​ട​​​ങ്ങി​​​യ​​​ത്. ഈ ​​​മേ​​​ഖ​​​ല​​​യി​​​ലെ പാ​​​ങ്ങോം​​​ഗ് ത​​​ടാ​​​ക​​​ത്തി​​​ന്‍റെ മൂന്നി​​​ൽ ര​​​ണ്ടു​​​ഭാ​​​ഗം ചൈ​​​നീ​​​സ് നി​​​യ​​​ന്ത്ര​​​ണ​​​ത്തി​​​ലാ​​​യി​​​രു​​​ന്നു.അ​​​ക്സാ​​​യി​​​ചി​​​നി​​​നു തെ​​​ക്കു പ​​​ടി​​​ഞ്ഞാ​​​റു ഗ​​​ൽ​​​വാ​​​ൻ ന​​​ദി​​​ക്കു വ​​​ട​​​ക്കു​​​ള്ള ഭാ​​​ഗ​​​ങ്ങ​​​ളും ചൈ​​​ന കൈ​​​യ​​​ട​​​ക്കി​​​യി​​​രു​​​ന്നു. ഇ​​​ന്ത്യ​​​യു​​​ടെ റോ​​​ഡ് ശൃം​​​ഖ​​​ല പൂ​​​ർ​​​ത്തി​​​യാ​​​കു​​​ന്ന​​​തോ​​​ടെ ഗ​​​ൽ​​​വാ​​​ൻ താ​​​ഴ്‌വ​​​ര​​​യ്ക്ക് മേ​​​ൽ​​​ഭാ​​​ഗ​​​ത്തെ ചൈ​​​നീ​​​സ് സാ​​​ന്നി​​​ധ്യ​​​ത്തി​​​നു ഭീ​​​ഷ​​​ണി വ​​​രും. അ​​​തേ​​​പോ​​​ലെ പാ​​​ങ്ങോം​​​ഗ് ത​​​ടാ​​​ക​​​ത്തി​​​ലെ ചൈ​​​നീ​​​സ് ആധി​​​പ​​​ത്യ​​​ത്തി​​​നും റോ​​​ഡ് ശൃം​​​ഖ​​​ല ഭീ​​​ഷ​​​ണി​​​യാ​​​ണ്.


ഏ​​​പ്രി​​​ലി​​​ൽ തു​​​ട​​​ങ്ങി

ഇ​​​തു​​​കൊ​​​ണ്ടാ​​​ണു റോ​​​ഡ് നി​​​ർ​​​മാ​​​ണം പൂ​​​ർ​​​ത്തി​​​യാ​​​കാ​​​തി​​​രി​​​ക്കാ​​​ൻ ചൈ​​​ന അ​​​തി​​​ർ​​​ത്തി സം​​​ഘ​​​ർ​​​ഷം ഉ​​​ണ്ടാ​​​ക്കി​​​യ​​​ത്. ഏ​​​പ്രി​​​​​ൽ അ​​​വ​​​സാ​​​ന​​​വും മേ​​​യ് ആ​​​ദ്യ​​​വു​​​മാ​​​യി അ​​​വ​​​ർ ബോം​​​ബ​​​ർ വി​​​മാ​​​ന​​​ങ്ങ​​​ള​​​ട​​​ക്ക​​​മു​​​ള്ള ഒ​​​രു വ​​​ലി​​​യ സേ​​​നാവ്യൂ​​​ഹ​​​ത്തെ അ​​​തി​​​ർ​​​ത്തി​​​യി​​​ൽ എ​​​ത്തി​​​ച്ചു. ടാ​​​ങ്കു​​​ക​​​ൾ, റോ​​​ക്ക​​​റ്റു​​​ക​​​ൾ, ക​​​വ​​​ചി​​​ത വാ​​​ഹ​​​ന​​​ങ്ങ​​​ൾ, ഹെ​​​ലി​​​കോ​​​പ്റ്റ​​​റു​​​ക​​​ൾ തു​​​ട​​​ങ്ങി​​​യ​​​വ​​​യെ​​​ല്ലാം ഈ ​​​വ്യൂ​​​ഹ​​​ത്തി​​​ൽ ഉ​​​ണ്ട്. മാ​​​സ​​​ങ്ങ​​​ൾ ത​​​ങ്ങാ​​​വു​​​ന്ന ക്ര​​​മീ​​​ക​​​ര​​​ണ​​​ങ്ങ​​​ളോ​​​ടെ​​​യാ​​​ണ് അ​​​വ​​​ർ അ​​​തി​​​ർ​​​ത്തി​​​ക്ക​​​ടു​​​ത്ത് എ​​​ത്തി​​​യ​​​ത്. വ്യൂ​​​ഹ​​​ത്തി​​​ൽനി​​​ന്ന് ഏ​​​താ​​​നു​​​മാ​​​യി​​​രം ഭ​​​ട​​​ന്മാ​​​രാ​​​ണ് എ​​​ൽ​​​എ​​​സി ക​​​ട​​​ന്ന​​​ത്. ദൗ​​​ള​​​ത്ത് ബെ​​​ഗ് ഓ​​​ൾ​​​ഡി​​​ക്കു തെ​​​ക്കു മു​​​ത​​​ൽ പാ​​​ങ്ങോം​​​ഗ് ത​​​ടാ​​​കം വ​​​രെ​​​യു​​​ള്ള പ്ര​​​ദേ​​​ശ​​​ത്ത് അ​​​ഞ്ചോ ആ​​​റോ സ്ഥ​​​ല​​​ങ്ങ​​​ളി​​​ൽ അ​​​വ​​​ർ എ​​​ൽ​​​എ​​​സി മ​​​റി​​​ക​​​ട​​​ന്നു. 60 ച​​​തു​​​ര​​​ശ്ര കി​​​ലോ​​​മീ​​​റ്റ​​​ർ സ്ഥ​​​ലം ചൈ​​​നീ​​​സ് സേ​​​ന​​​യു​​​ടെ പി​​​ടി​​​യി​​​ലാ​​​ണെ​​​ന്നാ​​​ണ് റി​​​പ്പോ​​​ർ​​​ട്ടു​​​ക​​​ൾ.

ഇ​​​തി​​​നു​​​ശേ​​​ഷ​​​മാ​​​ണു മേ​​​യ് അ​​​ഞ്ച്, ആ​​​റ് തീ​​​യ​​​തി​​​ക​​​ളി​​​ൽ ഇ​​​രു​​​സേ​​​ന​​​ക​​​ളും ക​​​ല്ലേ​​​റും സം​​​ഘ​​​ട്ട​​​ന​​​വും ന​​​ട​​​ത്തി​​​യ​​​ത്. മൂ​​​ന്നു ദി​​​വ​​​സ​​​ത്തി​​​നു​​​ശേ​​​ഷം സി​​​ക്കി​​​മി​​​ലും ചെ​​​റി​​​യ ഏ​​​റ്റു​​​മു​​​ട്ട​​​ലു​​​ണ്ടാ​​​യി. സം​​​ഘ​​​ർ​​​ഷ​​​ത്തെ തു​​​ട​​​ർ​​​ന്നു പ്രാ​​​ദേ​​​ശി​​​ക ക​​​മാ​​​ൻ​​​ഡ​​​ർ​​​മാ​​​രു​​​ടെ ത​​​ല​​​ത്തി​​​ലും ബ്രി​​​ഗേ​​​ഡി​​​യ​​​ർ ത​​​ല​​​ത്തി​​​ലു​​​മൊ​​​ക്കെ പ​​​ല​​​വ​​​ട്ടം ച​​​ർ​​​ച്ച ന​​​ട​​​ന്നു. അ​​​തു ഫ​​​ലി​​​ക്കാ​​​തെ വ​​​ന്ന​​​പ്പോ​​​ൾ ല​​​ഫ്.​ ജ​​​ന​​​റ​​​ൽ ത​​​ല​​​ത്തി​​​ലും ന​​​യ​​​ത​​​ന്ത്ര ത​​​ല​​​ത്തി​​​ലും സം​​​ഭാ​​​ഷ​​​ണം ന​​​ട​​​ന്നു. തു​​​ട​​​ർ​​​ന്നു ക്ര​​​മ​​​മാ​​​യി സേ​​​നാ പി​​​ന്മാ​​​റ്റം ന​​​ട​​​ക്കു​​​ന്ന​​​തായി പറയുന്നതിനിടെയാണ് പു​​​തി​​​യ സം​​​ഭ​​​വ​​​വി​​​കാ​​​സ​​​ങ്ങ​​​ൾ.

ഗുലാം റസൂൽ ഗൽവാൻ

കു​​​ടും​​​ബ​​​ത്തി​​​ലെ ദാ​​​രി​​​ദ്ര്യം​​​കൊ​​​ണ്ടു ന​​​ന്നേ ചെ​​​റു​​​പ്പ​​​ത്തി​​​ലേ മ​​​ഞ്ഞു​​​മ​​​ല​​​ക​​​ളി​​​ലെ സാ​​​ഹ​​​സ​​​യാ​​​ത്ര​​​ക്കാ​​​ർ​​​ക്കു വ​​​ഴി​​​കാ​​​ട്ടി​​​യാ​​​കേ​​​ണ്ടി​​​വ​​​ന്നു. അ​​​ങ്ങ​​​നെ​​​യൊ​​​രാ​​​ളു​​​ടെ പേ​​​രി​​​ലു​​​ള്ള​​​താ​​​ണു ഗ​​​ൽ​​​വാ​​​ൻ ന​​​ദി​​​യും ഗ​​​ൽ​​​വാ​​​ൻ താ​​​ഴ്‌വ​​​ര​​​യും. ചൈ​​​ന ഇ​​​ന്ത്യ​​​യെ ആ​​​ക്ര​​​മി​​​ക്കാ​​​ൻ തെ​​​ര​​​ഞ്ഞെ​​​ടു​​​ക്കു​​​ന്ന സ്ഥ​​​ല​​​ങ്ങ​​​ളി​​​ലൊ​​​ന്ന്. 1962-ലെ ​​​യു​​​ദ്ധ​​​ത്തി​​​ൽ വ​​​ലി​​​യ പോ​​​രാ​​​ട്ടം ന​​​ട​​​ന്ന ഇ​​​വി​​​ടെയാ​​​ണ് ക​​​ഴി​​​ഞ്ഞ ദി​​​വ​​​സം ഇ​​​ന്ത്യ​​​ൻ സൈ​​​നി​​​ക​​​ർ വീ​​​ര​​​മൃ​​​ത്യു വ​​​രി​​​ച്ച​​​ത്.

കാ​​​ര​​​ക്കോ​​​റം മ​​​ല​​​നി​​​ര​​​ക​​​ൾ​​​ക്കു കി​​​ഴ​​​ക്ക് അ​​​ക്സാ​​​യ് ചീ​​​നി​​​നു പ​​​ടി​​​ഞ്ഞാ​​​റാ​​​യി​​​ട്ടാ​​​ണു ഗ​​​ൽ​​​വാ​​​ൻ. കാ​​​ഷ്മീ​​​രി​​​ലെ ഒ​​​രു ഗോ​​​ത്ര​​​വ​​​ർ​​​ഗ​​​ക്കാ​​​രാ​​​ണു ഗ​​​ൽ​​​വാ​​​ൻ​​​കാ​​​ർ. ഇ​​​പ്പോ​​​ൾ ല​​​ഡാ​​​ക്കി​​​ലും ചൈ​​​ന​​​യി​​​ലെ സി​​​ൻ​​​ജി​​​യിം​​​ഗി​​​ലു​​​ള്ള ഉ​​​യ്ഘു​​​റി​​​ലും ടി​​​ബ​​​റ്റി​​​ലു​​​മൊ​​​ക്കെ​​​യാ​​​ണ് ഈ ​​​വ​​​ർ​​​ഗ​​​ക്കാ​​​ർ.

ല​​​ഡാ​​​ക്കി​​​ലെ ലേ​​​യി​​​ൽ 1875-ൽ ​​​ജ​​​നി​​​ച്ച ഗു​​​ലാം റ​​​സൂ​​​ൽ ഗ​​​ൽ​​​വാ​​​ന്‍റെ പേ​​​രി​​​ലാ​​​ണ് ഈ ​​​താ​​​ഴ്‌വ​​​ര​​​യും ന​​​ദി​​​യും അ​​​റി​​​യ​​​പ്പെ​​​ടു​​​ന്ന​​​ത്. കാ​​​ര​​​ക്കോ​​​റം മ​​​ല​​​നി​​​ര​​​ക​​​ളി​​​ൽ തു​​​ട​​​ങ്ങി അ​​​ക്സാ​​​യ് ചി​​​നി​​​ലൂ​​​ടെ ഒ​​​ഴു​​​കി കി​​​ഴ​​​ക്ക​​​ൻ ല​​​ഡാ​​​ക്കി​​​ൽ​​​വ​​​ച്ച് ഷി​​​യോ​​​ക്ക് ന​​​ദി​​​യി​​​ൽ ചേ​​​രു​​​ന്ന​​​താ​​​ണു ഗ​​​ൽ​​​വാ​​​ൻ ന​​​ദി. 80 കി​​​ലോ​​​മീ​​​റ്റ​​​ർ നീ​​​ളം. ഷി​​​യോ​​​ക്ക് പി​​​ന്നീ​​​ട് സി​​​ന്ധുന​​​ദി​​​യി​​​ൽ ചേ​​​രു​​​ന്നു.

5000 മു​​​ത​​​ൽ 7000 വ​​​രെ മീ​​​റ്റ​​​ർ ഉ​​​യ​​​ര​​​ത്തി​​​ലു​​​ള്ള ല​​​ഡാ​​​ക്ക് പ്ര​​​ദേ​​​ശ​​​ത്ത് നി​​​ര​​​വ​​​ധി യൂ​​​റോ​​​പ്യ​​​ൻ സം​​​ഘ​​​ങ്ങ​​​ൾ​​​ക്കൊ​​​പ്പം ഗ​​​ൽ​​​വാ​​​ൻ സ​​​ഞ്ച​​​രി​​​ച്ചി​​​ട്ടു​​​ണ്ട്. മൈ​​​ന​​​സ് 30 ഡി​​​ഗ്രി സെ​​​ൽ​​​ഷ്യ​​​സ്‌വ​​​രെ എ​​​ത്തു​​​ന്ന ത​​​ണു​​​പ്പ് സാ​​​ധാ​​​ര​​​ണ​​​ക്കാ​​​ർ​​​ക്കു താ​​​ങ്ങാ​​​വു​​​ന്ന​​​ത​​​ല്ല.

ഒ​​​ൻ​​​പ​​​താം വ​​​യ​​​സി​​​ൽ, 1887-ൽ ​​​മേ​​​ജ​​​ർ ഗോ​​​ഡ് വി​​ൻ ഓ​​​സ്റ്റി​​​ന്‍റെ സം​​​ഘ​​​ത്തി​​​നൊ​​​പ്പ​​​മാ​​​ണു ഗ​​​ൽ​​​വാ​​​ന്‍റെ യാ​​​ത്ര​​​ക​​​ൾ തു​​​ട​​​ങ്ങു​​​ന്ന​​​ത്. മേ​​​ജ​​​ർ ഓ​​​സ്റ്റി​​​ൻ ജി​​​യോ​​​ള​​​ജി​​​സ്റ്റാ​​​യി​​​രു​​​ന്നു. എ​​​വ​​​റ​​​സ്റ്റ് ക​​​ഴി​​​ഞ്ഞാ​​​ൽ ഏ​​​റ്റ​​​വും ഉ‍യ​​​ര​​​മു​​​ള്ള കെ2 ​​​പ​​​ർ​​​വ​​​ത​​​ത്തി​​​ന്‍റെ ഉ‍യ​​​രം തി​​​ട്ട​​​പ്പെ​​​ടു​​​ത്തി​​​യ​​​ത് ഓ​​​സ്റ്റി​​​നാ​​​ണ്. 1892-ൽ ​​​ടി​​​ബ​​​റ്റി​​​ലേ​​​ക്കു ചാ​​​ര​​​വൃ​​​ത്തി​​​ക്കു​​​പോ​​​യ ചാ​​​ൾ​​​സ് മ​​​റേ​​​യു​​​ടെ സം​​​ഘ​​​ത്തി​​​ൽ ഗ​​​ൽ​​​വാ​​​ൻ ഉ​​​ണ്ടാ​​​യി​​​രു​​​ന്നു. 1904-ലെ ​​​ആം​​​ഗ്ലോ ടി​​​ബ​​​റ്റ​​​ൻ ഉ​​​ട​​​ന്പ​​​ടി​​​യു​​​ടെ ശി​​​ല്പി​​​യാ​​​യ സ​​​ർ ഫ്രാ​​​ൻ​​​സി​​​സ് യം​​​ഗ​​​സ് ബ​​​ൻ​​​ഡി​​​നൊ​​​പ്പം ഗ​​​ൽ​​​വാ​​​ൻ 1890-ലും 1896-​​​ലും ഹി​​​മാ​​​ല​​​യം താ​​​ണ്ടി. 1913-ൽ ​​​ഇ​​​റ്റാ​​​ലി​​​യ​​​ൻ ജ​​​ന്തു​​​ശാ​​​സ്ത്ര​​​ജ്ഞ​​​ൻ ഫി​​​ലി​​​പ്പോ ഡി ​​​ഫി​​​ലി​​​പ്പി​​​യോ​​​ടൊ​​​ത്തും മ​​​ഞ്ഞു​​​മ​​​ല​​​ക​​​ളി​​​ൽ പ​​​ര്യ​​​ട​​​നം ന​​​ടത്തി. 1925-ൽ ​​​ഗു​​​ലാം ഗ​​​ൽ​​​വാ​​​ൻ മ​​​ര​​​ണ​​​മ​​​ട​​​ഞ്ഞു.

1892-ൽ ​​​മ​​​റേ പ്ര​​​ഭു​​​വി​​​നൊ​​​പ്പം പോ​​​യ​​​പ്പോ​​​ഴാ​​​ണ് ഗ​​​ൽ​​​വാ​​​ൻ താ​​​ഴ്‌വ​​​ര​​​യ്ക്ക് ത​​​ന്‍റെ പേ​​​രി​​​ടു​​​ന്ന​​​തി​​​നു ഗു​​​ലാം ഗ​​​ൽ​​​വാ​​​ൻ കാ​​​ര​​​ണ​​​ക്കാ​​​ര​​​നാ​​​യ​​​ത്. മ​​​റേ​​​യു​​​ടെ സം​​​ഘത്തിനു യാ​​​ത്ര​​​യ്ക്കി​​​ട​​​യി​​​ൽ വ​​​ഴി​​​മു​​​ട്ടി. ചു​​​റ്റും അ​​​ഗാ​​​ധ​​​മാ​​​യ കി​​​ട​​​ങ്ങു​​​ക​​​ളും ഉ​​​ത്തും​​​ഗ​​​മാ​​​യ മ​​​ല​​​ക​​​ളും മാ​​​ത്രം. ആ ​​​പ്ര​​​ദേ​​​ശ​​​ത്തു​​​നി​​​ന്ന് ഭ​​​ദ്ര​​​മാ​​​യി പു​​​റ​​​ത്തു​​​ക​​​ട​​​ക്കാ​​​നു​​​ള്ള വ​​​ഴി പ​​​തി​​​ന്നാ​​​ലു വ​​​യ​​​സു​​​കാ​​​ര​​​നാ​​​യ ഗു​​​ലാം ഗ​​​ൽ​​​വാ​​​ൻ ഒ​​​റ്റ​​​യ്ക്കു​​​പോ​​​യി ക​​​ണ്ടു​​​പി​​​ടി​​​ച്ചു. ഇ​​​തി​​​നു​​​ള്ള പ്ര​​​തി​​​ന​​​ന്ദി​​​യാ​​​യി മ​​​റേ പ്ര​​​ഭു​​​വാ​​​ണ് പ്ര​​​ദേ​​​ശ​​​ത്തി​​​നു ഗ​​​ൽ​​​വാ​​​ൻ എ​​​ന്നു പേ​​​രി​​​ട്ട​​​ത്. നി​​​ര​​​ക്ഷ​​​ര​​​നാ​​​യി​​​രു​​​ന്നെ​​​ങ്കി​​​ലും പ​​​ല ഭാ​​​ഷ​​​ക​​​ൾ ശീ​​​ലി​​​ച്ചെ​​​ടു​​​ത്ത ഗ​​​ൽ​​​വാ​​​ൻ ത​​​ന്‍റെ ആ​​​ത്മ​​​ക​​​ഥ പ​​​റ​​​ഞ്ഞു​​​കൊ​​​ടു​​​ത്ത് എ​​​ഴു​​​തി​​​ച്ചി​​​ട്ടു​​​ണ്ട്. "സെ​​​ർ​​​വ​​​ന്‍റ് ഓ​​​ഫ് സാ​​​ഹി​​​ബ്സ്- എ ​​​ബു​​​ക്ക് ടു ​​​ബി റെ​​​ഡ് എ​​​ലൗ​​​ഡ്' എ​​​ന്നാ​​​ണു പു​​​സ്ത​​​ക​​​ത്തി​​​ന്‍റെ പേ​​​ര്. 1923-ൽ ​​​ഇ​​​തു പ്ര​​​സി​​​ദ്ധീ​​​ക​​​രി​​​ച്ചു.

റ്റി.​​​സി. ​മാ​​​ത്യു