അ​ഞ്ചാ​മ​ത്തെ ദ​ലൈ​ലാ​മ​യാ​യി​രു​ന്ന ലോ​സാ​ങ് ഗ്യാ​റ്റ്സോ 1645ൽ ​പൊ​ടാ​ല കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ന്‍റെ നി​ർ​മാ​ണ​മാ​രം​ഭി​ച്ചു. കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ന്‍റെ സ്ട്രെ​ക്ച​ർ മൂ​ന്നു വ​ർ​ഷം കൊ​ണ്ട് നി​ർ​മി​ച്ചു.



ഉ​ൾ​വ​ശ​ങ്ങ​ളും മ​ര​പ്പ​ണി​ക​ളും മ​റ്റും തീ​ർ​ക്കു​വാ​ൻ 45 വ​ർ​ഷ​മെ​ടു​ത്തു. 1649ൽ ​ദ​ലൈ​ലാ​മ​യും ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​വും പോ​ട്രാ​ങ് കാ​ർ​പോ (വെ‌​ള്ള​ക്കൊ​ട്ടാ​രം) എ​ന്ന കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ലേ​ക്ക് മാ​റി. ഇ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ മ​ര​ണം ക​ഴി​ഞ്ഞ് 12 വ​ർ​ഷം കൂ​ടി (1694 വ​രെ) നി​ർ​മാ​ണം തു​ട​രു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

ത​ണു​പ്പു​കാ​ല‌​ത്തെ കൊ​ട്ടാ​ര​മാ​യി പൊ​ട്ടാ​ല കൊ​ട്ടാ​രം ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കാ​ൻ ദ​ലൈ​ലാ​മ​മാ​ർ ആ​രം​ഭി​ച്ചു. ചൈ​ന​യ്ക്കെ​തി​രാ​യി ടി​ബ​റ്റ് വാ​സി​ക​ൾ 1959ൽ ​ന​ട​ത്തി​യ ക​ലാ​പ​ത്തി​ൽ കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ന് ചെ​റി​യ നാ​ശ​ന​ഷ്ട​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി.

കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ന്‍റെ ജ​ന​ലു​ക​ളി​ലേ​ക്ക് ചൈ​ന ഷെ​ല്ലു​ക​ൾ ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ച് ആ​ക്ര​മ​ണം ന​ട​ത്തി​യ​തി​നാ​ലാ​യി​രു​ന്നു ഇ​ത്. 1966ൽ ​ചൈ​ന​യു​ടെ സാം​സ്കാ​രി​ക വി‌​പ്ല​വ​കാ​ല​ത്ത് ചൈ​നീ​സ് ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​യാ​യി​രു​ന്ന ഷൗ ​എ​ൻ​ലാ​യി​യു​ടെ ഇ​ട​പെ​ട​ൽ കാ​ര​ണം ഈ ​കൊ​ട്ടാ​രം സം​ര​ക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു.

പ​ക്ഷേ കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന 1,00,000ല​ധി​കം പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ൾ മോ​ഷ്ടി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ചി​ല​വ ന​ശി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്തു. 1994ൽ ​യു​ന​സ്കോ പൊ​ടാ​ല കൊ​ട്ടാ​രം ഒ​രു ലോ​ക പൈ​തൃ​ക സ്മാ​ര​ക​മാ​യി പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു.

കെ​ട്ടി​ടം സം​ര​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തി​നാ​യി ഈ ​പ്ര​ദേ​ശ​ത്ത് 21 മീ​റ്റ​റി​ൽ കൂ​ടു​ത​ൽ ഉ​യ​ര​മു​ള്ള കെ​ട്ടി​ട​ങ്ങ​ൾ പ​ണി​യു​ന്ന​ത് ത​ട​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ട് ചൈ​ന ഉ​ത്ത​ര​വി​റ​ക്കി. കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ന്‍റെ അ​റ്റ​കു​റ്റ​പ്പ​ണി​ക​ൾ​ക്കാ​യി ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ച വ​സ്തു​ക്ക​ൾ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചും യു​ന​സ്കോ ആ​ശ​ങ്ക അ​റി​യി​ച്ചി​രു​ന്നു.

എ​ട്ട് ദ​ലൈ​ലാ​മ​മാ​രു​ടെ ശ​വ​കു​ടീ​ര​ങ്ങ​ൾ ഈ ​കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​നു​ള്ളി​ൽ ഉ​ണ്ട്. ടി​ബ​റ്റ​ൻ ബു​ദ്ധ​മ​ത​ക്കാ​രു​ടെ പ്ര​ധാ​ന തീ​ർ​ത്ഥാ​ട​ന കേ​ന്ദ്ര​മാ​യി ഇ​ത് നി​ല​കൊ​ള്ളു​ന്നു. ലോ​ക​ത്തി​ലെ​ത​ന്നെ ബു​ദ്ധ​മ​ത​ക്കാ​രു​ടെ പ്ര​ധാ​ന കേ​ന്ദ്ര​മാ​യി ഇ​ന്നും പൊ​ടാ​ല കൊ​ട്ടാ​രം സ്ഥി​തി ചെ​യ്യു​ന്നു.

ആ​യി​ര​ക്ക​ണ​ക്കി​നു സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​രാ​ണ് ദി​വ​സ​വും കൊ​ട്ടാ​രം കാ​ണാ​നെ​ത്തു​ന്ന​ത്. 2002ൽ 22.5 ​ദ​ശ​ല​ക്ഷം ഡോ​ള​ർ ചെ​ല​വ​ഴി​ച്ചാ​ണ് ഈ ​കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ന്‍റെ പു​ന​രു​ദ്ധാ​ര​ണം ന​ട​ത്തി​യ​ത്. കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ന്‍റെ സം​ര​ക്ഷ​ണാ​ർ​ഥം ദി​വ​സേ​ന​യു​ള്ള സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​രു​ടെ എ​ണ്ണം 2,300 ആ​യി പ​രി​മി​ത​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

2022 ഫെ​ബ്രു​വ​രി​യി​ൽ ടി​ബ​റ്റ​ൻ പോ​പ്പ് താ​രം സെ​വാ​ങ് നോ​ർ​ബു പൊ​ട്ടാ​ല കൊ​ട്ടാ​ര​ത്തി​ന് മു​ന്നി​ൽ സ്വ​യം തീ​കൊ​ളു​ത്തി മ​രി​ച്ച​ത് വ​ലി​യ വി​വാ​ദ​മാ​യി​രു​ന്നു.