ഒ​രു നാ​ലു​വ​യ​സു​കാ​രി പു​ല​ർ​ച്ചെ നാ​ലു​മ​ണി​ക്ക് ഉ​ണ​ർ​ന്നെ​ണീ​റ്റ് സ​ര​ളി, ജ​ണ്ട വ​രി​ശ​ക​ളും അ​ല​ങ്കാ​ര​ങ്ങ​ളും നൂ​റു​ത​വ​ണ​വീ​തം വീ​ണ​യി​ൽ വാ​യി​ച്ചു പ​രി​ശീ​ലി​ക്കു​ക. അ​മൃ​ത​വ​ർ​ഷി​ണി​യും ആ​ന​ന്ദ​ഭൈ​ര​വി​യും കേ​ൾ​ക്കു​ന്പോ​ൾ അ​വ​ളു​ടെ ക​ണ്ണു​ക​ൾ തി​ള​ങ്ങു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഗു​രു​വി​നു മു​ന്നി​ൽ ത​ന്‍റെ സം​ഗീ​ത​ത്തെ സ​മ​ർ​പ്പി​ച്ച് ഏ​താ​ണ്ട് ഇ​രു​പ​ത്ത​ഞ്ചു വ​ർ​ഷ​ക്കാ​ലം... അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ മ​ര​ണം​വ​രെ.. ജീ​വി​തം സം​ഗീ​ത​മാ​കു​ന്ന​ത് ഇ​ങ്ങ​നെ​യൊ​ക്കെ​യാ​ണെ​ന്ന് നി​സ്‌​സം​ശ​യം പ​റ​യാം.

രം​ഗ​നാ​യ​കി രാ​ജ​ഗോ​പാ​ല​ൻ- മൂ​ന്നാം വ​യ​സി​ൽ അ​മ്മ​യാ​ണ് അ​വ​ളെ കാ​രൈ​ക്കു​ടി​യി​ൽ എ​ത്തി​ച്ച​ത്. അ​വി​ടെ കു​ട്ടി​ക​ളി​ല്ലാ​ത്ത പി​തൃ​സ​ഹോ​ദ​രി​യ്ക്കൊ​പ്പം താ​മ​സി​ക്കു​ക എ​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു കുസൃതിക്കാരിയായ അ​വ​ളി​ൽ ഏ​ല്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട നി​യോ​ഗം. ആ ​പു​തു​ജീ​വി​തം തു​ട​ങ്ങി​യ​ശേ​ഷം അ​യ​ൽ​പ്പ​ക്ക​ത്തെ സു​ഗ​ന്ധ​കു​ന്ത​ളാം​ബാം​ൾ- സാം​ബ​ശി​വ അ​യ്യ​ർ ദ​ന്പ​തി​ക​ളു​ടെ വീ​ട്ടി​ലും രം​ഗ​നാ​യ​കി പ​തി​വു സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​യാ​യി. സാം​ബ​ശി​വ അ​യ്യ​ർ സാ​ധാ​ര​ണ​ക്കാ​ര​ന​ല്ല, കാ​രൈ​ക്കു​ടി ബ്ര​ദേ​ഴ്സി​ലെ ഇ​ള​യ​യാ​ളാ​യ പ്ര​ശ​സ്ത വീ​ണാ വി​ദ്വാ​നാ​ണ്. അ​വി​ടെ​ക്കേ​ട്ട സ്വ​ര​ങ്ങ​ൾ കു​ഞ്ഞു രം​ഗ​നാ​യ​കി​യു​ടെ മ​ന​സി​ൽ പ​ളു​ങ്കു​ക​ൾ പോ​ലെ തി​ള​ങ്ങി.

ഗു​രു​വി​ലേ​ക്ക്...

അ​വ​ളു​ടെ കു​റു​ന്പു കു​റ​യ്ക്കാ​ൻ അ​ച്ഛ​ന​മ്മ​മാ​ർ ക​ണ്ടെ​ത്തി​യ മാ​ർ​ഗ​മാ​യി​രു​ന്നു വീ​ണ പ​ഠി​ക്ക​ട്ടെ എ​ന്ന​ത്. സ​ഹോ​ദ​ര​ൻ സു​ബ്ബ​രാ​മ അ​യ്യ​രു​ടെ മ​ര​ണ​ത്തെ തു​ട​ർ​ന്ന് ക​ടു​ത്ത വി​ഷാ​ദാ​വ​സ്ഥ​യി​ലാ​യി​രു​ന്ന സാം​ബ​ശി​വ അ​യ്യ​ർ ആ​രെ​യും പ​ഠി​പ്പി​ക്കു​ന്നി​ല്ല എ​ന്ന നി​ല​പാ​ടി​ലാ​യി​രു​ന്നു. എ​ന്നാ​ൽ വ​ള​ർ​ത്ത​മ്മ​യു​ടെ നി​ർ​ബ​ന്ധ​ത്തി​ലും ഉ​റ​പ്പി​ലും രം​ഗ​നാ​യ​കി​യെ സാം​ബ​ശി​വ അ​യ്യ​ർ ശി​ഷ്യ​യാ​യി സ്വീ​ക​രി​ച്ചു.

ക്ഷി​പ്ര​കോ​പ​ത്തി​നു പേ​രു​കേ​ട്ട​യാ​ളാ​ണ് സാം​ബ​ശി​വ അ​യ്യ​ർ. അ​ങ്ങ​നെ​യൊ​രാ​ൾ​ക്കു കീ​ഴി​ൽ അ​ത്യാ​വ​ശ്യ​ത്തി​ലേ​റെ കു​സൃ​തി കൈ​മു​ത​ലാ​യു​ള്ള ഒ​രു മൂ​ന്നു​വ​യ​സു​കാ​രി എ​ങ്ങ​നെ വീ​ണ അ​ഭ്യ​സി​ക്കും? സം​ശ​യ​മാ​യി​രു​ന്നു.

ക​ടു​ത്ത ചി​ട്ട​ക​ളോ​ടെ​യു​ള്ള ഗു​രു​കു​ല സ​ന്പ്ര​ദാ​യം. അ​മ്മാ​യി​യെ​യും അ​മ്മാ​വ​നെ​യും വി​ട്ട് വീ​ണ പെ​രി​യ​പ്പ​യ്ക്കും പെ​രി​യ​മ്മ​യ്ക്കും (സാം​ബ​ശി​വ അ​യ്യ​രും പ​ത്നി​യും) ഒ​പ്പ​മാ​യി രം​ഗ​നാ​യ​കി പി​ന്നീ​ട്.
ചി​ട്ട​യെ​ന്ന​ത് ഉ​രു​ക്കു ച​ട്ട​ക്കൂ​ടു​ള്ള ചി​ട്ട​യാ​യി​രു​ന്നു. സ്കൂ​ളി​ല്ല, ക​ളി​ക​ളും ക​ളി​ക്കൂ​ട്ടു​കാ​രു​മി​ല്ല. സ്വ​ന്തം വീ​ട്ടു​കാ​രു​മാ​യി​പ്പോ​ലും സം​സാ​രി​ക്കാ​ൻ അ​ധി​കം അ​വ​സ​ര​മി​ല്ല. എ​ട്ടു മ​ണി​ക്കൂ​ർ​വ​രെ നീ​ളു​ന്ന പ​രി​ശീ​ല​നം. ചെ​റി​യ തെ​റ്റു​ക​ൾ​ക്കു പോ​ലും ക​ടു​ത്ത ശി​ക്ഷ. ഇ​ക്കാ​ല​ത്തു ചി​ന്തി​ക്കു​ന്പോ​ൾ ക്രൂ​ര​മെ​ന്ന​ല്ലാ​തെ മ​റ്റൊ​രു വി​ശേ​ഷ​ണ​മി​ല്ല. മു​ടി​യി​ൽ പി​ടി​ച്ചു​വ​ലി​ച്ച് ചൂ​ര​ൽ​കൊ​ണ്ട് അ​ടി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നത്രേ അ​യ്യ​ർ! തീ​ർ​ന്നി​ല്ല, പു​ല​ർ​ച്ചെ ത​ണു​പ്പി​ൽ വീ​ടി​നു പി​ൻ​വ​ശ​ത്തു​ള്ള ചെ​റി​യ കു​ള​ത്തി​ലെ ത​ണു​ത്ത വെ​ള്ള​ത്തി​ൽ ഇ​റ​ക്കി​നി​ർ​ത്തു​ക​യും ചെ​യ്യും! പ​ല​പ്പോ​ഴും ര​ക്ഷ​യ്ക്കെ​ത്തി​യി​രു​ന്ന​ത് പെ​രി​യ​മ്മ​യാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്ന് അ​വ​ർ പി​ന്നീ​ടു പ​റ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ട്.

ആ​ദ്യ​വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ളി​ൽ വീ​ണ​യി​ൽ തൊ​ട്ട​തു​പോ​ലു​മി​ല്ല. പാ​ടി​പ്പ​ഠി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു തു​ട​ക്കം. കു​ഞ്ഞു​പെ​ണ്‍​കു​ട്ടി ഓ​ടി​പ്പോ​കാ​തി​രി​ക്കാ​ൻ ഗു​രു മേ​ൽ​മു​ണ്ടു​കൊ​ണ്ടു കെ​ട്ടി​യി​ടു​മാ​യി​രു​ന്നു. പു​ല​ർ​ച്ചെ നാ​ലി​ന് എ​ഴു​നേ​റ്റ് ഏ​ഴു​മ​ണി വ​രെ പ​രി​ശീ​ല​നം. അ​തു​ക​ഴി​ഞ്ഞാ​ൽ കു​ളി​ച്ച് ഇ​ഡ​ലി ക​ഴി​ക്കാം. വീ​ണ്ടും ഉ​ച്ച​യ്ക്ക് ഒ​രു​മ​ണി​വ​രെ അ​ഭ്യ​സ​നം. എ​ന്നി​ട്ട് ഉ​ച്ച​യൂ​ണ്. ഉ​റ​ങ്ങു​ന്ന​തി​നു മു​ന്പ് നാ​ലു​മ​ണി​ക്കൂ​ർ വീ​ണ്ടും പ​രി​ശീ​ല​നം. കു​ഞ്ഞു രം​ഗ​നാ​യ​കി​ക്ക് മ​റ്റൊ​ന്നി​നും സ​മ​യ​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. സം​ഗീ​തം ശ്വ​സി​ച്ച് സം​ഗീ​ത​ത്തി​ൽ ജീ​വി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു അ​വ​ൾ.

കാ​രൈ​ക്കു​ടി സ്കൂ​ളി​ൽ ആ​ദ്യം പ​ഠി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത് ശ്രീ ​വ​ന​ജാ​സ​ന എ​ന്ന കൃ​തി​യാ​ണ്. പി​ന്നീ​ട് ഗു​രു​വി​നു പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട സ​ര​സീ​രു​ഹ, ശ​ങ്ക​രി നീ, ​സ​ര​സ​സ​മ ദാ​ന... തെ​റ്റുക​ൾ വ​രു​ത്താ​തി​രി​ക്കാ​ൻ ആ ​ബാ​ലി​ക​യ്ക്ക് ഒ​രു നി​വൃ​ത്തി​യു​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു തു​ട​ക്ക​ത്തി​ൽ. ഗു​രു​വോ പൂ​ർ​ണ​ത​യി​ൽ കു​റ​ഞ്ഞ യാ​തൊ​രു​ന്നും സ​ഹി​ക്കു​ക​യു​മി​ല്ല. പാ​പ്പ​ക്കു​ട്ടി​യാ​യി ലാ​ള​ന​യി​ൽ വ​ള​ർ​ന്ന അ​വ​ൾ രം​ഗ​നാ​യ​കി​യാ​യി ശ​ക്തി​നേ​ടി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു.

വ​ഴ​ക്കു പ​റ​യു​ന്പോ​ഴും ശി​ക്ഷി​ക്കു​ന്പോ​ഴും ഗു​രു​വി​ന്‍റെ മ​ന​സി​ൽ അ​വ​ളോ​ടു സ്നേ​ഹ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. നീ ​ന​ന്നാ​യി വാ​യി​ക്കാ​ന​ല്ലേ എ​ന്നു ചോ​ദി​ച്ച് അ​വ​ൾ​ക്ക് അ​ദ്ദേ​ഹം ബ​ലൂ​ണു​ക​ളും മി​ഠാ​യി​യും പ​ട്ടു​പാ​വാ​ട​ക​ളും വാ​ങ്ങി​ക്കൊ​ടു​ത്തു. ശി​ഷ്യ​യു​ടെ പ്ര​ക​ട​ന​ത്തി​ൽ സ​ന്തോ​ഷി​ച്ചു.

വേ​ദി​ക​ളി​ലേ​ക്ക്...

മ​ദ്രാ​സി​ൽ അ​ന്ന​ത്തെ കോ​ണ്‍​ഗ്ര​സി​നു വേ​ണ്ടി നി​ർ​മി​ക്കു​ന്ന മ​ന്ദി​ര​ത്തി​ന്‍റെ ധ​ന​ശേ​ഖ​ര​ണാ​ർ​ഥം ന​ട​ത്തി​യ ക​ച്ചേ​രി​യി​ലാ​ണ് രം​ഗ​നാ​യ​കി ആ​ദ്യ​മാ​യി വേ​ദി​യി​ലെ​ത്തി​യ​ത്. അ​ന്ന് ആ​റു വ​യ​സ്. പേ​ടി​കൊ​ണ്ട് സ്റ്റേ​ജി​ൽ​നി​ന്ന് ഓ​ടി​പ്പോ​കാ​ൻ അ​വ​ൾ ശ്ര​മി​ച്ചു. ഗു​രു പൊ​ക്കി​യെ​ടു​ത്തു കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന് ഇ​രു​ത്തു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. 1952ൽ ​മ​ദ്രാ​സ് മ്യൂ​സി​ക് അ​ക്കാ​ദ​മി​യു​ടെ ര​ജ​ത​ജൂ​ബി​ലി ആ​ഘോ​ഷ​ത്തോ​ട​നു​ബ​ന്ധി​ച്ച പ​രി​പാ​ടി​യി​ൽ ഗു​രു​വി​നൊ​പ്പം വീ​ണ വാ​യി​ച്ചു. വെ​ള്ളി​കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഒ​രു പെ​ട്ടി​യാ​ണ് ആ ​മി​ക​വി​നു സ​മ്മാ​ന​മാ​യി ല​ഭി​ച്ച​ത്.

1979ൽ ​അ​ന്ന​ത്തെ ത​മി​ഴ്നാ​ട് മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി എം.​ജി.​ആ​ർ രം​ഗ​നാ​യ​കി​ക്ക് ക​ലൈ​മാ​മ​ണി ബ​ഹു​മ​തി ചാ​ർ​ത്തി​ന​ൽ​കി. 1984ൽ ​വീ​ണാ വി​ശാ​ര​ദ എ​ന്ന പ​ട്ട​വും അ​വ​രെ തേ​ടി​യെ​ത്തി. വി​ഖ്യാ​ത​മാ​യ ബാ​ല​സു​ബ്ര​ഹ്മ​ണ്യ സ​ഭ​യു​ടെ ആ​ഭി​മു​ഖ്യ​ത്തി​ലു​ള്ള​താ​യി​രു​ന്നു ആ ​ച​ട​ങ്ങ്. ട്രെ​ഡീ​ഷ​ണ​ൽ മ്യൂ​സി​ക്കി​നു​വേ​ണ്ടി യു​ണെ​സ്കോ പു​റ​ത്തി​റ​ക്കി​യ ക​ള​ക്ഷ​നി​ൽ രം​ഗ​നാ​യ​കി​യു​ടെ ആ​ൽ​ബ​വു​മു​ണ്ട്.

ജീ​വി​ത​വും ക​ല​യും

പ​തി​മൂ​ന്നാം വ​യ​സി​ൽ വി​വാ​ഹ​ത്തോ​ടെ രം​ഗ​നാ​യ​കി ചെ​ന്നൈ​യി​ലേ​ക്കു മാ​റി. അ​വി​ടെ വീ​ട്ടി​ൽ​ചെ​ന്നു പ​ഠി​പ്പി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു സാം​ബ​ശി​വ അ​യ്യ​ർ. ആ​കാ​ശ​വാ​ണി​യി​ലും മ​റ്റും ന​ട​ത്തു​ന്ന സോ​ളോ ക​ണ്‍​സെ​ർ​ട്ടു​ക​ൾ​കേ​ട്ട് ശി​ഷ്യ​യെ അ​ഭി​ന​ന്ദ​ന​ങ്ങ​ളും സ​മ്മാ​ന​ങ്ങ​ളും​കൊ​ണ്ടു മൂ​ടാ​നും അ​ദ്ദേ​ഹം മ​റ​ന്നി​ല്ല. എ​ന്നാ​ൽ പ​തി​യെ കു​ടും​ബ​ത്തി​ന്‍റെ ചു​മ​ത​ല​ക​ളി​ൽ രം​ഗ​നാ​യ​കി​യു​ടെ ക​ല തി​ള​ക്കം​കു​റ​ഞ്ഞ​താ​യി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു. ഗു​രു​വി​ന്‍റെ മ​ര​ണ​വും അ​വ​രെ ഉ​ല​ച്ചു. ഏ​താ​നും ടൂ​റു​ക​ളും ആ​കാ​ശ​വാ​ണി റെ​ക്കോ​ർ​ഡിം​ഗു​ക​ളു​മാ​യി അ​വ​ർ ഒ​തു​ങ്ങി. വൈ​കാ​തെ രോ​ഗ​ങ്ങ​ളും അ​ല​ട്ടി​ത്തു​ട​ങ്ങി.

പാ​ർ​ക്കി​ൻ​സ​ണ്‍​സ്, വ​യ​റ്റി​ലെ മു​ഴ, അ​ന​ക്കാ​നാ​വാ​ത്ത കാ​ലു​ക​ൾ, നി​യ​ന്ത്ര​ണ​മി​ല്ലാ​തെ വി​റ​യ്ക്കു​ന്ന വി​ര​ലു​ക​ൾ... എ​ണ്‍​പ​ത്താ​റാം വ​യ​സി​ൽ മ​ര​ണ​സ​മ​യ​ത്ത് ഇ​താ​യി​രു​ന്നു രം​ഗ​നാ​യ​കി​യു​ടെ അ​വ​സ്ഥ. ശു​ദ്ധ​സു​ന്ദ​ര​മാ​യ സം​ഗീ​തം പ്ര​വ​ഹി​പ്പി​ച്ച വി​ര​ലു​ക​ൾ...!! 2018 സെ​പ്റ്റം​ബ​ർ 20നാ​യി​രു​ന്നു അ​വ​രു​ടെ അ​ന്ത്യം. അ​വ​ർ സൃ​ഷ്ടി​ച്ച സം​ഗീ​ത്തി​നു മ​ര​ണ​മി​ല്ല.

ഹരിപ്രസാദ്‌