ഇ​തു​പോ​ലൊ​രു മാ​ർ​ച്ചി​ന്‍റെ ക​ടു​ത്ത ചൂ​ടി​ലാ​ണ് ല​ക്ഷ​ക്ക​ണ​ക്കി​നു ഹൃ​ദ​യ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്ക് കു​ളി​രും ക​നി​വും ക​ന​വു​ക​ളു​മൊ​ഴു​ക്കാ​നു​ള്ള ഒ​രു സ്വ​ര​ഗം​ഗാ​പ്ര​വാ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ ഉ​റ​വ​യു​ണ​ർ​ന്ന​ത്- 107 വ​ർ​ഷം മു​ന്പ്.. ഉ​സ്താ​ദ് ബി​സ്മി​ല്ലാ ഖാ​ൻ. പേ​രി​ൽ​ത്ത​ന്നെ​യു​ണ്ട് മ​ഹാ സം​ഗീ​തം. അ​ന​ശ്വ​ര​നാ​യ ആ ​ഷെ​ഹ​നാ​യി വാ​ദ​ക​ന്‍റെ ജ​ന്മ​ദി​ന​മാ​യി​രു​ന്നു പോ​യ ചൊ​വ്വാ​ഴ്ച...

"ദൈ​വ​നാ​മ​ത്തി​ൽ' എ​ന്നാ​ണ് ബി​സ്മി​ല്ലാ എ​ന്ന അ​റ​ബി​ക് പ​ദ​ത്തി​ന് അ​ർ​ഥം. എ​ല്ലാ ന​ല്ല തു​ട​ക്ക​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​മു​ള്ള പ്രാ​ർ​ഥ​ന. ഏ​റ്റ​വും ഹൃ​ദ്യ​മാ​യ പ്രാ​ർ​ഥ​ന​ക​ളി​ലൊ​ന്നാ​ണ് സം​ഗീ​തം. അ​പ്പോ​ൾ, ബി​സ്മി​ല്ലാ എ​ന്നു​പേ​രു​ള്ള​യാ​ൾ സൃ​ഷ്ടി​ക്കു​ന്ന സം​ഗീ​ത​മാ​കു​ന്പോ​ൾ അ​തെ​ത്ര​മാ​ത്രം ദൈ​വി​ക​മാ​യി​രി​ക്ക​ണം! ഉ​സ്താ​ദ് ബി​സ്മി​ല്ലാ ഖാ​ൻ.. ഷെ​ഹ്നാ​യി ശ​രീ​ര​ത്തി​ന്‍റെ​യും ആ​ത്മാ​വി​ന്‍റെ​യും തു​ട​ർ​ച്ച​യാ​യി​രു​ന്ന​യാ​ൾ.

ഖ​മ​റു​ദ്ദീ​ൻ എ​ന്നു പേ​രു​വി​ളി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട പി​ഞ്ചു​കു​ഞ്ഞി​നെ ആ​ദ്യ​മാ​യി ക​ണ്ട​പ്പോ​ൾ ഷെ​ഹ്നാ​യി വാ​ദ​ക​ൻ​കൂ​ടി​യാ​യ മു​ത്ത​ച്ഛ​ൻ റ​സൂ​ൽ ബ​ക്ഷ് ഖാ​ൻ ആ​ശ്ച​ര്യ​ത്തോ​ടെ പ​റ​യു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു "ബി​സ്മി​ല്ലാ' എ​ന്ന്. അ​തി​നു​ശേ​ഷം അ​വ​ൻ ആ ​പേ​രി​ൽ അ​റി​യ​പ്പെ​ട്ടു. ഉ​സ്താ​ദ് എ​ന്നു കേ​ട്ടാ​ൽ ആ​ദ്യം മ​ന​സി​ൽ തെ​ളി​യു​ന്ന മ​ഹാ​ര​ഥ​ന്മാ​രി​ൽ മു​ൻ​നി​ര​യി​ലി​രു​ന്നു.

1916 മാ​ർ​ച്ച് 21ന് ​അ​ന്ന​ത്തെ ബി​ഹാ​ർ ഒ​റീ​സ പ്രോ​വി​ൻ​സി​ൽ പ​ര​ന്പ​രാ​ഗ​ത മു​സ്ലിം സം​ഗീ​ത കു​ടും​ബ​ത്തി​ൽ ജ​നി​ച്ച ബി​സ്മി​ല്ലാ ഖാ​ൻ ആ​റാം വ​യ​സി​ൽ വാ​ര​ണാ​സി​യി​ലേ​ക്കു പ​റി​ച്ചു​ന​ട​പ്പെ​ട്ടു. കാ​ശി വി​ശ്വ​നാ​ഥ ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ൽ ഷെ​ഹ്നാ​യി വാ​ദ​ക​നാ​യി​രു​ന്നു അ​മ്മാ​വ​ൻ അ​ലി ബ​ക്ഷ് വി​ലാ​യ​ത്ത് ഖാ​ൻ. അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ സം​ഗീ​ത​യാ​ത്ര​ക​ളി​ൽ ഒ​പ്പം​ചേ​രു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ബി​സ്മി​ല്ലാ.

ഇ​രു​പ​ത്തൊ​ന്നാം വ​യ​സി​ൽ കൊ​ൽ​ക്ക​ത്ത​യി​ൽ അ​ഖി​ലേ​ന്ത്യാ സം​ഗീ​ത സ​മ്മേ​ള​ന​ത്തി​ൽ ക​ച്ചേ​രി അ​വ​ത​രി​പ്പി​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​ഞ്ഞ​താ​ണ് ബി​സ്മി​ല്ലാ ഖാ​ന് വ​ഴി​ത്തി​രി​വാ​യ​ത്. സം​ഗീ​ത​പ്രേ​മി​ക​ൾ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ ഷെ​ഹ്നാ​യി​യെ ഹൃ​ദ​യം​കൊ​ണ്ടു സ്വീ​ക​രി​ച്ചു. പി​ന്നെ ആ ​സം​ഗീ​തം ലോ​ക​ത്തി​ന്‍റെ എ​ല്ലാ കോ​ണു​ക​ളി​ലും എ​ത്തി. ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ എ​ക്കാ​ല​ത്തെ​യും സം​ഗീ​ത മ​ഹാ​പ്ര​തി​ഭ​ക​ളി​ലൊ​രാ​ളാ​യി.

ഷെ​ഹ്നാ​യി വി​കാ​ര​സാ​ഗ​രം

ഉ​ത്ത​രേ​ന്ത്യ​യി​ൽ വി​വാ​ഹം​പോ​ലു​ള്ള ആ​ഘോ​ഷ​ച്ച​ട​ങ്ങു​ക​ളി​ൽ വാ​യി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന ഷെ​ഹ്നാ​യി​ക്ക് വി​ശാ​ല​മാ​യ വി​കാ​ര​ലോ​ക​മാ​ണ് ഉ​സ്താ​ദ് ബി​സ്മി​ല്ലാ ഖാ​ൻ ത​ന്‍റെ സം​ഗീ​ത​ത്തി​ലൂ​ടെ ന​ൽ​കി​യ​ത്. മെ​ല​ഡി​യു​ടെ ആ​ത്മ​ഹ​ർ​ഷ​വും സ​ങ്കീ​ർ​ണ​ത​ക​ളു​ടെ സൗ​ന്ദ​ര്യ​വും അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ ഇം​പ്രൊ​വൈ​സേ​ഷ​നു​ക​ളി​ലൂ​ടെ ഒ​ഴു​കി​വ​ന്നു.

കാ​പ്പി​യും യ​മ​നും ഭൈ​ര​വി​യും ആ ​ഇ​ര​ട്ട റീ​ഡു​ള്ള ഉ​പ​ക​ര​ണ​ത്തോ​ടു കൂ​ട്ടു​കൂ​ടി. ഇ​താ​ഹ​സ​തു​ല്യ​രാ​യ ഉ​സ്താ​ദ് അ​മീ​ർ ഖാ​ൻ, ഉ​സ്താ​ദ് സ​ക്കീ​ർ ഹു​സൈ​ൻ എ​ന്നി​വ​ർ​ക്കൊ​പ്പ​മു​ള്ള സം​ഗീ​ത​വേ​ദി​ക​ൾ​ക്കു​മു​ന്നി​ൽ ശ്രോ​താ​ക്ക​ൾ ത​രി​ച്ചി​രു​ന്നു. ഇ​ന്ത്യ​ൻ ശാ​സ്ത്രീ​യ​സം​ഗീ​ത​ത്തി​ന്‍റെ മു​ഖ്യ​ധാ​ര​യി​ൽ അ​ങ്ങ​നെ ഷെ​ഹ്നാ​യി സ്വ​ന്തം സ്ഥാ​നം ഉ​റ​പ്പി​ച്ചു.

രാ​ഷ്ട്രം ബി​സ്മി​ല്ലാ ഖാ​ന് പ​ര​മോ​ന്ന​ത സി​വി​ലി​യ​ൻ ബ​ഹു​മ​തി​യാ​യ ഭാ​ര​ത​ര​ത്ന ന​ൽ​കി ആ​ദ​രി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്.

സം​ഗീ​ത​ന​ദി

ത​ല​മു​റ​ക​ളി​ൽ​നി​ന്ന് ത​ല​മു​റ​ക​ളി​ലേ​ക്ക് ന​ദി​പോ​ലെ ഒ​ഴു​കു​ന്ന​താ​ണ് സം​ഗീ​ത​മെ​ന്ന് ഉ​സ്താ​ദ് ബി​സ്മി​ല്ലാ ഖാ​ൻ വി​ശ്വ​സി​ച്ചി​രു​ന്നു. അ​തി​നെ തെ​ളി​മ​യും ഒ​ഴു​ക്കു​മു​ള്ള​തു​മാ​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹം ഓ​ർ​മി​പ്പി​ച്ചു.

""സം​ഗീ​ത​ത്തി​നു ജാ​തി​യും മ​ത​വു​മി​ല്ല. അ​ത് ദൈ​വ​ത്തി​ന്‍റെ സ​മ്മാ​ന​മാ​ണ്, എ​ല്ലാ​വ​ർ​ക്കു​മു​ള്ള​താ​ണ്. എ​ല്ലാ വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളെ​യും ഒ​ന്നി​പ്പി​ക്കാ​ൻ അ​തി​നു ശ​ക്തി​യു​ണ്ട്. ആ​ത്മാ​വി​നോ​ടു സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന​തും ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ൽ തൊ​ടു​ന്ന​തു​മാ​യ സ​വി​ശേ​ഷ ഭാ​ഷ​യാ​ണ​ത്. എ​ന്‍റെ ജീ​വ​നും ശ്വാ​സ​വും സം​ഗീ​ത​മാ​ണ്. അ​തി​ല്ലാ​തെ ഒ​രു ജീ​വി​തം എ​നി​ക്കു സ​ങ്ക​ല്പി​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല''- ബി​സ്മി​ല്ലാ ഖാ​ന്‍റെ വാ​ക്കു​ക​ൾ.

""മ​ഹ​ത്താ​യ ഒ​രു സം​ഗീ​ത പാ​ര​ന്പ​ര്യ​ത്തി​ന്‍റെ ചെ​റി​യ ഭാ​ഗം മാ​ത്ര​മാ​ണ് ഞാ​ൻ. ഈ ​പാ​ര​ന്പ​ര്യ​ത്തെ സം​ര​ക്ഷി​ക്കാ​നും അ​ടു​ത്ത ത​ല​മു​റ​യ്ക്കു കൈ​മാ​റാ​നു​മാ​ണ് ഞാ​ൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന​ത്''- അ​ദ്ദേ​ഹം തു​ട​ർ​ന്നു പ​റ​ഞ്ഞു.

2003 ഓ​ഗ​സ്റ്റി​ൽ പാ​ർ​ല​മെ​ന്‍റി​ന്‍റെ വ​ർ​ഷ​കാ​ല സ​മ്മേ​ള​ന​ത്തി​ൽ സം​ഗീ​ത​പ​രി​പാ​ടി അ​വ​ത​രി​പ്പി​ക്കാ​ൻ എ​ത്തി​യ​പ്പോ​ൾ അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​ഞ്ഞ വാ​ക്കു​ക​ളും ശ്ര​ദ്ധേ​യം: ""എ​ന്‍റെ പേ​ര് ബി​സ്മി​ല്ല. ഞാ​നൊ​രു പാ​വം ഷെ​ഹ്നാ​യി വാ​ദ​ക​നാ​ണ്. എ​നി​ക്കു മ​റ്റു പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​ങ്ങ​ളി​ല്ല. സം​ഗീ​ത​മാ​ണ് എ​ന്‍റെ പ്ര​ത്യ​യ ശാ​സ്ത്രം. ഞാ​ൻ അ​മേ​രി​ക്ക ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ ഒ​ട്ടേ​റെ രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ പോ​യി​ട്ടു​ണ്ട്. പ​ക്ഷേ ഇ​വി​ടം, ഈ ​ഇ​ന്ത്യ​യാ​ണ് വ​ലു​ത്''!

പ്രാ​യാ​ധി​ക്യ​ത്തി​ന്‍റെ അ​വ​ശ​ത​ക​ളോ​ടെ, വീ​ൽ ചെ​യ​റി​ൽ കൈ​കൂ​പ്പി​യി​രു​ന്നാ​ണ് അ​ന്ന​ദ്ദേ​ഹം വേ​ദി​യി​ൽ എ​ത്തി​യ​ത്. "ഞാ​ൻ ത​ള​ർ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നു, നി​ർ​ത്താ​ൻ എ​ന്നെ അ​നു​വ​ദി​ക്ക​ണം' എ​ന്ന അ​പേ​ക്ഷ​യോ​ടെ​യാ​ണ് ഏ​താ​ണ്ട് ഒ​രു​മ​ണി​ക്കൂ​ർ നീ​ണ്ട സം​ഗീ​ത​പ​രി​പാ​ടി അ​ദ്ദേ​ഹം അ​വ​സാ​നി​പ്പി​ച്ച​ത്. രാ​ഷ്ട്ര​നേ​താ​ക്ക​ൾ അ​ട​ക്ക​മു​ള്ള സ​ദ​സ് ഏ​ക​മ​ന​സോ​ടെ എ​ഴു​ന്നേ​റ്റു​നി​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ പ്ര​ണ​മി​ച്ച​താ​യി ച​ട​ങ്ങി​നു സാ​ക്ഷി​യാ​യ മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​ൻ മ​നോ​ജ് മേ​നോ​ൻ എ​ഴു​തു​ന്നു.

ന​ട​ക്കാ​തെ​പോ​യ ആ​ഗ്ര​ഹം

കാ​ശി​വി​ശ്വ​നാ​ഥ​നെ​യും ഗം​ഗാ​ന​ദി​യേ​യും ത​ന്‍റെ സം​ഗീ​ത​ത്തി​നൊ​പ്പം ക​ണ്ടി​രു​ന്ന ഉ​സ്താ​ദ് ബി​സ്മി​ല്ലാ ഖാ​ന്‍റെ അ​ന്ത്യാ​ഭി​ലാ​ഷം ഇ​ന്ത്യാ ഗേ​റ്റി​ൽ സം​ഗീ​ത​പ​രി​പാ​ടി അ​വ​ത​രി​പ്പി​ക്കു​ക എ​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു. അ​തു ന​ട​ക്കാ​തെ​പോ​യി. 2006 ഓ​ഗ​സ്റ്റ് 21ന് ​അ​ദ്ദേ​ഹം ഈ ​ലോ​കം​വി​ട്ടു. അ​ധി​കം ശി​ഷ്യ​രെ സ്വീ​ക​രി​ക്കാ​തി​രു​ന്ന അ​ദ്ദേ​ഹം ത​ന്‍റെ വ​ഴി​യി​ലൂ​ടെ ഏ​താ​നും പ്ര​തി​ഭ​ക​ളെ കൈ​പി​ടി​ച്ചു ന​ട​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. എ​സ്. ബ​ല്ലേ​ഷ്, കൃ​ഷ്ണ ബ​ല്ലേ​ഷ്, പു​ത്ര​ന്മാ​രാ​യ നാ​സിം ഹു​സൈ​ൻ, ന​യ്യാ​ർ ഹു​സൈ​ൻ തു​ട​ങ്ങി​യ​വ​ർ അ​വ​രി​ൽ​പ്പെ​ടും.

വി​ഖ്യാ​ത​നാ​യ എ​റി​ക്
ക്ലാ​പ്ട​ണ്‍ പ​റ​ഞ്ഞു​വ​ച്ച​തു​കൂ​ടി

ഓ​ർ​ക്കാം: ഉ​സ്താ​ദ് വ​ലി​യ പ്ര​ചോ​ദ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു. അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ ഷെ​ഹ്നാ​യി പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ച സ്വ​ര​ങ്ങ​ൾ അ​നു​ക​രി​ക്കാ​ൻ ഞാ​ൻ എ​ന്‍റെ ഗി​റ്റാ​റി​ലൂ​ടെ ശ്ര​മി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്!