Choclate
നേരറിയാൻ
ശാ​ര​ദ ചി​ട്ടി ത​ട്ടി​പ്പു കേ​സു​മാ​യി ബ​ന്ധ​പ്പെ​ട്ട് കോ​ൽ​ക്ക​ത്ത പോ​ലീ​സ് ക​മ്മീ​ഷ്ണ​റെ ചോ​ദ്യം ചെ​യ്യാ​ൻ സി​ബി​ഐ ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​ർ എ​ത്തി​യ​തും അ​വ​രെ മ​മ​താ ബാ​ന​ർ​ജി​യു​ടെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ ത​ട​ഞ്ഞ​തു​മൊ​ക്കെ കൂ​ട്ടു​കാ​ർ ക​ഴി​ഞ്ഞ ആ​ഴ്ച​ക​ളി​ൽ പ​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ൽ വാ​യി​ച്ചി​രി​ക്കും. തൊ​ട്ട​ടു​ത്ത ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളി​ൽ അ​ധോ​ലോ​ക കു​റ്റ​വാ​ളി ര​വി പൂ​ജാ​രി​യെ ഇ​ന്‍റ​ർ​പോ​ൾ ആ​ഫ്രി​ക്ക​ൻ രാ​ജ്യ​മാ​യ സെ​ന​ഗ​ലി​ൽ​നി​ന്ന് ക​സ്റ്റ​ഡി​യി​ൽ എ​ടു​ത്ത​താ​യും വാ​ർ​ത്ത വ​ന്നി​രു​ന്നു. കൊ​ച്ചി​യി​ൽ കേ​ര​ള പോ​ലീ​സ് അ​ന്വേ​ഷി​ക്കു​ന്ന ഒ​രു കു​റ്റ​കൃ​ത്യ​ത്തി​ലും പ്ര​തി​യാ​ണ് ഈ ​ര​വി പൂ​ജാ​രി.

കു​റ്റ​കൃ​ത്യ​ങ്ങ​ൾ ത​ട​യാ​നും, അ​ന്വേ​ഷ​ണം ന​ട​ത്തി കു​റ്റ​വാ​ളി​ക​ളെ നി​യ​മ​ത്തി​നു മു​ന്നി​ൽ കൊ​ണ്ടു​വ​രാ​നും ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ നി​ര​വ​ധി ഏ​ജ​ൻ​സി​ക​ളു​ണ്ട്. അ​ത്ത​രം ചി​ല പ്ര​ധാ​ന അ​ന്വേ​ഷ​ണ ഏ​ജ​ൻ​സി​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ച് ഈ ​ല​ക്കം വാ​യി​ക്കാം...

1857ലെ ​ഒ​ന്നാം സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ സ​മ​ര​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച് കൂ​ട്ടു​കാ​ർ പ​ഠി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലെ. ത​ങ്ങ​ളു​ടെ നി​യ​മ​ങ്ങ​ളും നി​ർ​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളും ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ജ​ന​ങ്ങ​ൾ പാ​ലി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്ന് ഉ​റ​പ്പാ​ക്കാ​ൻ ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ൾ സ്ഥാ​പി​ച്ച പോ​ലീ​സ് സേ​ന​യി​ലെ ഒ​രു വി​ഭാ​ഗം ആ​ളു​ക​ൾ അ​വ​ർ​ക്കെ​തി​രേ തി​രി​ഞ്ഞു ന​ട​ത്തി​യ പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ ശി​പാ​യി ല​ഹ​ള എ​ന്നു വി​ളി​ച്ച് ആ ​പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​ത്തെ ക​ളി​യാ​ക്കി.

എ​ന്നാ​ൽ അ​തി​നു​ശേ​ഷം 1861ൽ ​അ​വ​ർ ഇ​ന്ത്യ​ൻ പോ​ലീ​സ് ആ​ക്ട് ഉ​ണ്ടാ​ക്കി. രാ​ജ്യ​ത്തെ പോ​ലീ​സ് സേ​ന​യെ പൂ​ർ​ണ​മാ​യും സ​ർ​ക്കാ​രി​ന്‍റെ കീ​ഴി​ൽ കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്ന ഒ​രു നി​യ​മ​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. 1947ൽ ​ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്വ​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് ഇ​ന്ത്യ മോ​ചി​ത​മാ​യി ഒ​രു ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ രാ​ജ്യ​മാ​യി മാ​റി​യി​ട്ടും ഈ ​പോ​ലീ​സ് നി​യ​മ​ത്തി​ൽ കാ​ര്യ​മാ​യ മാ​റ്റ​ങ്ങ​ളൊ​ന്നും വ​രു​ത്തി​യി​ല്ല

ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യും പോ​ലീ​സും

ഇ​ന്ത്യ​ൻ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന അ​നു​സ​രി​ച്ച് ക്ര​മ​സ​മാ​ധാ​ന പാ​ല​ന​വും പോ​ലീ​സും സം​സ്ഥാ​ന സ​ർ​ക്കാ​രു​ക​ളു​ടെ അ​ധി​കാ​ര​പ​രി​ധി​യി​ൽ വ​രു​ന്ന വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ളാ​ണ്. സം​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ആ​വ​ശ്യ​മ​നു​സ​രി​ച്ച് പോ​ലീ​സ് സേ​ന നി​ർ​മി​ക്കാ​നും അ​വ​യെ പൂ​ർ​ണ​മാ​യി നി​യ​ന്ത്രി​ക്കാ​നും സം​സ്ഥാ​ന സ​ർ​ക്കാ​രു​ക​ൾ​ക്ക് അ​വ​കാ​ശ​മു​ണ്ട്. ഇ​ത്ത​ര​ത്തി​ൽ​ത​ന്നെ ക്ര​മ​സ​മാ​ധാ​ന പാ​ല​ന​ത്തി​നാ​യി പോ​ലീ​സ് സേ​ന​യെ നി​യ​മി​ക്കാ​ൻ കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​നും അ​വ​കാ​ശ​മു​ണ്ട്. കേ​ന്ദ്ര ഭ​ര​ണ പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലെ ക്ര​മ​സ​മാ​ധാ​ന പാ​ല​ന​ത്തി​ന്‍റെ ഉ​ത്ത​ര​വാ​ധി​ത്തം ഇ​വ​ർ​ക്കാ​യി​രി​ക്കും.

ഒ​രു സം​സ്ഥാ​ന​ത്തെ പോ​ലീ​സി​ന്‍റെ അ​ധി​കാ​ര​പ​രി​ധി മ​റ്റൊ​രു സം​സ്ഥാ​ന​ത്തേ​ക്ക് വ്യാ​പി​പ്പി​ക്കാ​ൻ കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​ന് അ​ധി​കാ​ര​മു​ണ്ട്. എ​ന്നാ​ൽ, ഏ​ത് സം​സ്ഥാ​ന​ത്തേ​ക്കാ​ണോ അ​ധി​കാ​രം വ്യാ​പി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത് അ​വി​ടു​ത്തെ സം​സ്ഥാ​ന സ​ർ​ക്കാ​രി​ന്‍റെ അ​നു​വാ​ദം മു​ൻ​കൂ​ട്ടി വാ​ങ്ങി​യി​രി​ക്ക​ണം. അ​ടി​യ​ന്ത​ര ഘട്ടങ്ങളിൾ സം​സ്ഥാ​ന സ​ർ​ക്കാ​രു​ക​ൾ ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടാ​ൽ ത​ങ്ങ​ളു​ടെ കീ​ഴി​ലു​ള്ള ക്ര​മ​സ​മാ​ധാ​ന പ​രി​പാ​ല​ന സേ​ന​ക​ളെ സം​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ വി​ന്യ​സി​ക്ക​ാൻ കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​ന് അ​വ​കാ​ശ​മു​ണ്ട്. പ്ര​ള​യ സ​മ​യ​ത്ത് നാ​വി​ക സേ​ന​യു​ടെ സ​ഹാ​യം കേ​ര​ള​ത്തി​ന് ല​ഭ്യ​മാ​യ​ത് ഇ​ത്ത​ര​ത്തി​ലാ​ണ്.

ഐ​പി​എ​സ് (ഇ​ന്ത്യ​ൻ പോ​ലീ​സ് സ​ർ​വീ​സ്)

ദേ​ശീ​യ ത​ല​ത്തി​ൽ ന​ട​ത്തു​ന്ന സി​വി​ൽ സ​ർ​വീ​സ് പ​രീ​ക്ഷ​യി​ലൂ​ടെ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന സ​മ​ർ​ഥ​രാ​യ ഉ​ദ്യോ​ഗാ​ർ​ഥി​ക​ൾ​ക്ക് ന​ല്കു​ന്ന ഒ​രു പ​ദ​വി​യാ​ണ് ഐ​പി​എ​സ്. ഇ​ന്ത്യ​ൻ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യു​ടെ 312-ാം ആ​ർ​ട്ടി​ക്കി​ളി​ലാ​ണ് ഐ​പി​എ​സി​നെ​പ്പ​റ്റി​യു​ള്ള നി​ർ​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളു​ള്ള​ത്. ഓ​രോ സം​സ്ഥാ​ന​ത്തെ​യും പോ​ലീ​സ് സേ​ന​യ്ക്ക് ആ​വ​ശ്യ​മാ​യ നേ​തൃ​ത്വം ന​ല്കേ​ണ്ട​ത് ഐ​പി​എ​സ് റാ​ങ്കി​ലു​ള്ള ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​രാ​ണ്.

സം​സ്ഥാ​ന​ത്ത് നി​യോ​ഗി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ള്ള ഐ​പി​എ​സ് ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​രു​ടെ പോ​സ്റ്റിം​ഗ്, സ്ഥ​ലം​മാ​റ്റം, പ്ര​മോ​ഷ​ൻ എ​ന്നി​വ തീ​രു​മാ​നി​ക്കാ​നു​ള്ള പൂ​ർ​ണ അ​വ​കാ​ശം ആ ​സം​സ്ഥാ​ന​ത്തെ സ​ർ​ക്കാ​രി​നു​ണ്ട്. ഐ​പി​എ​സ് ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​ർ​ക്ക് എ​തി​രെ ചെ​റി​യ രീ​തി​യി​ലു​ള്ള അ​ച്ച​ട​ക്ക ന​ട​പ​ടി​ക​ൾ സ്വീ​ക​രി​ക്കാ​ൻ സം​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് അ​വ​കാ​ശ​മു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും അ​വ​രെ പി​രി​ച്ചു​വി​ടാ​നും പ​ദ​വി​ക​ളി​ൽ​നി​ന്ന് ഒ​ഴി​വാ​ക്കാ​നും കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​ന് മാ​ത്ര​മെ അ​വ​കാ​ശ​മു​ള്ളു.

നാ​ഷ​ണ​ൽ ഇ​ൻ​വെ​സ്റ്റി​ഗേ​ഷ​ൻ ഏ​ജ​ൻ​സി (എ​ൻ​ഐ​എ)

നി​യ​ന്ത്ര​ണം - കേ​ന്ദ്ര ആ​ഭ്യ​ന്ത​ര വ​കു​പ്പ്
ആ​സ്ഥാ​നം - ന്യൂ​ഡ​ൽ​ഹി
സ്ഥാ​പി​ത​മാ​യ വ​ർ​ഷം - 2009
ആ​ദ്യ ഡ​യ​റ​ക്ട​ർ ജ​ന​റ​ൽ - രാ​ധാ വി​നോ​ദ് രാ​ജു
ഇ​പ്പോ​ഴ​ത്തെ ഡ​യ​റ​ക്ട​ർ ജ​ന​റ​ൽ - വൈ.​സി. മോ​ദി

* ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ഏ​ക ദേ​ശീ​യ കു​റ്റാ​ന്വേ​ഷ​ണ ഏ​ജ​ൻ​സി
* രാ​ജ്യ​ത്തി​ന​ക​ത്തെ ഭീ​ക​ര​വാ​ദ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ച് അ​ന്വേ​ഷി​ക്കു​ക​യാ​ണ് പ്ര​ധാ​ന ല​ക്ഷ്യം.
* 2008ലെ ​മും​ബൈ ഭീ​ക​രാ​ക്ര​മ​ണ​ത്തെ​ത്തു​ട​ർ​ന്ന് രൂ​പീ​കൃ​ത​മാ​യി.
* രാ​ജ്യ​സു​ര​ക്ഷ​യ്ക്ക് ഭീ​ഷ​ണി​യാ​കു​ന്നെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്ന ഏ​തു കേ​സും അ​ന്വേ​ഷി​ക്കാം.
* കേ​ന്ദ്ര സ​ർ​ക്കാ​രി​ന്‍റെ നി​ർ​ദേ​ശ പ്ര​കാ​രം രാ​ജ്യ​ത്ത് എ​വി​ടെ​യും അ​ന്വേ​ഷ​ണം ന​ട​ത്താ​ൻ അ​വ​കാ​ശ​മു​ണ്ട്. സം​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​ത്യേ​ക അ​നു​വാ​ദം ആ​വ​ശ്യ​മി​ല്ല
* ആ​വ​ശ്യ​മെ​ങ്കി​ൽ സം​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് എ​ൻ​ഐ​എ​യു​ടെ സേ​വ​നം ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ടാം.
* എ​ൻ​ഐ​എ​യി​ൽ ര​ജി​സ്റ്റ​ർ ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ള്ള കേ​സു​ക​ളു​ടെ വി​ചാ​ര​ണ കേ​ന്ദ്ര സ​ർ​ക്കാ​രി​ന്‍റെ നി​ർ​ദേ​ശ​പ്ര​കാ​രം രൂ​പീ​കൃ​ത​മാ​യി​ട്ടു​ള്ള എ​ൻ​ഐ​എ കോ​ട​തി​ക​ളി​ലാ​ണ് ന​ട​ക്കു​ന്ന​ത്.

സെ​ൻ​ട്ര​ൽ ബ്യൂ​റോ ഓ​ഫ് ഇ​ൻ​വെ​സ്റ്റി​ഗേ​ഷ​ൻ (സി​ബി​ഐ)

നി​യ​ന്ത്ര​ണം - മി​നി​സ്ട്രി ഓ​ഫ് പേ​ഴ്സ​ണ​ൽ, പ​ബ്ലി​ക് ഗ്രീ​വ​ൻ​സെ​സ് ആ​ൻ​ഡ് പെ​ൻ​ഷ​ൻ​സ്.
ആ​സ്ഥാ​നം - ന്യൂ​ഡ​ൽ​ഹി
ആ​ദ്യ ഡ​യ​റ​ക്ട​ർ - സി.​പി. കോ​ഹ്‌​ലി
ഇ​പ്പോ​ഴ​ത്തെ ഡ​യ​റ​ക്ട​ർ ജ​ന​റ​ൽ - ഋ​ഷി കു​മാ​ർ ശു​ക്ല

* ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ഏ​റ്റ​വും പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട അ​ന്വേ​ഷ​ണ ഏ​ജ​ൻ​സി
* ഡി​ജി​പി റാ​ങ്കി​ലു​ള്ള മു​തി​ർന്ന ഐ​പി​എ​സ് ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നാ​യി​രി​ക്കും ഡ​യ​റ​ക്ട​ർ
* ര​ണ്ടു വ​ർ​ഷ​മാ​ണ് ഡ​യ​റ​ക്ട​റു​ടെ കാ​ലാ​വ​ധി
* 2013 ലെ ​ലോ​ക്പാ​ൽ ആ​ൻ​ഡ് ലോ​കാ​യു​ക്ത നി​യ​മ​പ്ര​കാ​രം നി​യ​മി​ക്കു​ന്ന ക​മ്മി​റ്റി​യാ​ണ് ഡ​യ​റ​ക്ട​റെ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കു​ന്ന​ത്.
* ഈ ​തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ് ക​മ്മി​റ്റി​യി​ൽ പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി, ലോ​ക്സ​ഭാ പ്ര​തി​പ​ക്ഷ നേ​താ​വ്, സു​പ്രീം​കോ​ട​തി ചീ​ഫ് ജ​സ്റ്റി​സ് അ​ഥ​വാ ചീ​ഫ് ജ​സ്റ്റിസ് ശി​പാ​ർ​ശ ചെ​യ്യു​ന്ന ഏ​തെ​ങ്കി​ലു​മൊ​രു സു​പ്രീം​കോ​ട​തി ജ​ഡ്ജ് എ​ന്നി​വ​രു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കും.
* സു​പ്രീം​കോ​ട​തി​യു​ടെ​യോ ഹൈ​ക്കോ​ട​തി​ക​ളു​ടെ​യോ നി​ർ​ദേ​ശ​പ്ര​കാ​ര​മോ സം​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ആ​വ​ശ്യ​പ്ര​കാ​ര​മോ സി​ബി​ഐ​ക്ക് കേ​സു​ക​ൾ ചാ​ർ​ജ് ചെ​യ്ത് അ​ന്വേ​ഷ​ണം ആ​രം​ഭി​ക്കാം.
* കേ​ന്ദ്ര സ​ർ​ക്കാ​രു​മാ​യി ബ​ന്ധ​പ്പെ​ട്ട ഇ​ട​പാ​ടു​ക​ൾ, കേ​ന്ദ്ര സ​ർ​ക്കാ​ർ ജീ​വ​ന​ക്കാ​രു​മാ​യി ബ​ന്ധ​പ്പെ​ട്ട കേ​സു​ക​ൾ, പൊ​തു മേ​ഖ​ലാ സ്ഥാ​പ​ന​ങ്ങ​ളോ​ടും പൊ​തു​മേ​ഖ​ലാ ബാ​ങ്കു​ക​ളോ​ടും ബ​ന്ധ​പ്പെ​ട്ട കേ​സു​ക​ൾ, വ​ള​രെ വ്യാ​പ്ത​മാ​യ ത​ട്ടി​പ്പു കേ​സു​ക​ൾ, സം​സ്ഥാ​നാ​ന്ത​ര കു​റ്റ​കൃ​ത്യ​ങ്ങ​ൾ, രാ​ജ്യാ​ന്ത​ര കു​റ്റ​കൃ​ത്യ​ങ്ങ​ൾ എ​ന്നി​വ അ​ന്വേ​ഷി​ക്കാ​ൻ സി​ബി​ഐ​യ്ക്ക് അ​നു​വാ​ദ​മു​ണ്ട്.
* കേ​സു​ക​ളു​ടെ വി​ചാ​ര​ണ​യ്ക്ക് പ്ര​ത്യേ​ക സി​ബി​ഐ കോ​ട​തി​ക​ൾ ഉ​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കും.
* സി​ബി​ഐ​യെ വി​വ​രാ​വ​കാ​ശ നി​യ​മ​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് ഒ​ഴി​വാ​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ട്.

എ​ൻ​ഫോ​ഴ്സ്മെ​ന്‍റ് ഡ​യ​റ​ക്ട​റേ​റ്റ് (ഇ​ഡി)

നി​യ​ന്ത്ര​ണം - കേ​ന്ദ്ര ധ​ന​കാ​ര്യ വ​കു​പ്പി​ലെ റ​വ​ന്യു വി​ഭാ​ഗം
ആ​സ്ഥാ​നം - ന്യൂ​ഡ​ൽ​ഹി
സ്ഥാ​പി​ത​മാ​യ വ​ർ​ഷം - 1956
ഇ​പ്പോ​ഴ​ത്തെ ഡ​യ​റ​ക്ട​ർ ജ​ന​റ​ൽ - സ​ജ്ഞ​യ് കു​മാ​ർ മി​ശ്ര

* രാ​ജ്യ​ത്തെ സാ​ന്പ​ത്തി​ക കു​റ്റ​കൃ​ത്യ​ങ്ങ​ൾ ത​ട​യു​ന്ന​തി​നും സാ​ന്പ​ത്തി​ക നി​യ​മ​ങ്ങ​ൾ പാ​ലി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്ന് ഉ​റ​പ്പു​വ​രു​ത്തു​ന്ന​തി​നും നി​യ​മി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ള്ള നി​യ​മ പ​രി​പാ​ല​ക സം​വി​ധാ​നം.
* ഇ​ന്ത്യ​ൻ റ​വ​ന്യു സ​ർ​വീ​സ്, ഇ​ന്ത്യ​ൻ പോ​ലീ​സ് സ​ർ​വീ​സ്, ഇ​ന്ത്യ​ൻ അ​ഡ്മി​നി​സ്ട്രേ​റ്റീ​വ് സ​ർ​വീ​സ് എ​ന്നീ വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള​വ​രാ​ണ് എ​ൻ​ഫോ​ഴ്സ്മെ​ന്‍റ് ഡ​യ​റ​ക്ട​റേ​റ്റി​ൽ ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​രാ​യി എ​ത്തു​ന്ന​ത്.
* രാ​ജ്യ​ത്തെ ക​ള്ള​പ്പ​ണം വെ​ളു​പ്പി​ക്ക​ലു​മാ​യി ബ​ന്ധ​പ്പെ​ട്ട കേ​സു​ക​ളാ​ണ് ഇ​വ​ർ പ്ര​ധാ​ന​മാ​യും അ​ന്വേ​ഷി​ക്കു​ന്ന​ത്.

റി​സ​ർ​ച്ച് ആ​ൻ​ഡ് അ​ന​ലൈ​സി​സ് വിം​ഗ് (​റോ)

നി​യ​ന്ത്ര​ണം -​പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യു​ടെ ഓ​ഫീ​സ്
ആ​സ്ഥാ​നം - ന്യൂ ​ഡ​ൽ​ഹി
സ്ഥാ​പി​ത​മാ​യ വ​ർ​ഷം - 1968
ആ​ദ്യ സെ​ക്ര​ട്ട​റി - രാ​മേ​ശ്വ​ർ നാ​ഥ് കാ​വോ
ഇ​പ്പോ​ഴ​ത്തെ സെ​ക്ര​ട്ട​റി - അ​നി​ൽ കു​മാ​ർ ദ​സ്മാ​ന

* ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ വി​ദേ​ശ ര​ഹ​സ്യാ​ന്വേ​ഷ​ണ ഏ​ജ​ൻ​സി
* ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ സു​ര​ക്ഷ​യെ ബാ​ധി​ക്കു​ന്ന​ത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള മ​റ്റു രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലെ രാ​ഷ്‌​ട്രീ​യ, സാ​ന്പ​ത്തി​ക, ശാ​സ്ത്ര, സൈ​നി​ക നീ​ക്ക​ങ്ങ​ൾ നി​രീ​ക്ഷി​ക്കു​ക എ​ന്ന​താ​ണ് റോ​യു​ടെ പ്ര​ധാ​ന ദൗ​ത്യം.
* ആ​ഗോ​ള ഭീ​ക​ര​വാ​ദം ത​ട​യു​ന്ന​തി​നു​ള്ള പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളി​ലും മു​ന്നി​ട്ടു നി​ൽ​ക്കു​ന്നു.
* ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ ആ​ണ​വോ​ർ​ജ പ​രീ​ക്ഷ​ണ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് സു​ര​ക്ഷ​യൊ​രു​ക്കു​ന്ന​തും അ​വ ര​ഹ​സ്യ​മാ​യി സൂ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തു​മൊ​ക്കെ റോ ​ആ​ണ്.

ഇ​ന്‍റ​ലി​ജ​ൻ​സ് ബ്യൂ​റോ (ഐ​ബി)

നി​യ​ന്ത്ര​ണം-​കേ​ന്ദ്ര ആ​ഭ്യ​ന്ത​ര മ​ന്ത്രാ​ല​യം
ആ​സ്ഥാ​നം- ന്യൂ​ഡ​ൽ​ഹി
സ്ഥാ​പി​ത​മാ​യ വ​ർ​ഷം- 1887
ഇ​പ്പോ​ഴ​ത്തെ ഡ​യ​റ​ക്ട​ർ- രാ​ജീ​വ് ജ​യ്ൻ

* ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ആ​ഭ്യ​ന്ത​ര ര​ഹ​സ്യാ​ന്വേ​ഷ​ണ വി​ഭാ​ഗം.
* ഇ​ന്ത്യ​യ്ക്കു​ള്ളി​ൽ ര​ഹ​സ്യാ​ന്വേ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ൾ ന​ട​ത്തു​ന്ന ഏ​ജ​ൻ​സി
* ഐ​ബി​യു​ടെ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​നം തി​ക​ച്ചും ര​ഹ​സ്യ​ത്തി​ൽ ആ​യി​രി​ക്കും.

ഡ​യ​റ​ക്ട​റേ​റ്റ് ഓ​ഫ് റ​വ​ന്യു ഇ​ന്‍റ​ലി​ജ​ൻ​സ്

നി​യ​ന്ത്ര​ണം: ധ​ന​കാ​ര്യ വ​കു​പ്പി​ലെ സെ​ൻ​ട്ര​ൽ ബോ​ർ​ഡ് ഓ​ഫ് ഇ​ൻ​ഡ​യ​റ​ക്ട് ടാ​ക്സ​സ് ആ​ൻ​ഡ് ക​സ്റ്റം​സ് വി​ഭാ​ഗം
ആ​സ്ഥാ​നം: ന്യൂ​ഡ​ൽ​ഹി
ഇ​പ്പോ​ഴ​ത്തെ ഡ​യ​റ​ക്ട​ർ ജ​ന​റ​ൽ: ഡെ​ബി പ്ര​സാ​ദ് ദാ​സ്

* രാ​ജ്യ​ത്തെ ക​ള്ള​ക്ക​ട​ത്തു​ക​ൾ ത​ട​യു​ക​യാ​ണ് പ്ര​ധാ​ന ദൗ​ത്യം.

ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ റോ ​പോ​ലെ മി​ക്ക​രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ൾ​ക്കും വി​ദേ​ശ ര​ഹ​സ്യാ​ന്വേ​ഷ​ണ ഏ​ജ​ൻ​സി​ക​ളു​ണ്ട്.
അ​വ​യി​ൽ പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട​വ ഏ​തൊ​ക്കെ​യാ​ണെ​ന്ന് നോ​ക്കാം.


* പാ​ക്കി​സ്ഥാ​ൻ - ഐ​എ​സ്ഐ- ഇ​ന്‍റ​ർ സ​ർ​വീ​സ് ഇ​ന്‍റ​ലി​ജ​ൻ​സ്
* ഇ​സ്ര​യേ​ൽ-​മൊ​സാ​ദ്
* അ​മേ​രി​ക്ക -സി​ഐ​എ- സെ​ൻ​ട്ര​ൽ ഇ​ന്‍റ​ലി​ജ​ൻ​സ് ഏ​ജ​ൻ​സി
* യു​കെ- എം​ഐ6- മി​ലി​റ്റ​റി ഇ​ന്‍റ​ലി​ജ​ൻ​സ് സെ​ക്‌​ഷ​ൻ 6
* റ​ഷ്യ- ഗ്രു
* ചൈ​ന- എം​എ​സ്എ​സ്- മി​നി​സ്ട്രി ഓ​ഫ് സ്റ്റേ​റ്റ് സെ​ക്യൂ​രി​റ്റി
* ജ​ർ​മ​നി- ബി​എ​ൻ​ഡി
* ഫ്രാ​ൻ​സ്-​ഡി​ജി​എ​സ്ഇ- ജ​ന​റ​ൽ ഡ​യ​റ​ക്ട​റ​റ്റ് ഫോ​ർ എ​ക്സ്റ്റേ​ണ​ൽ സെ​ക്യൂ​രി​റ്റി
* ഓ​സ്ട്രേ​ലി​യ- എ​എ​സ്ഐ​എ​സ്- ഓ​സ്ട്രേ​ലി​യ​ൻ സീ​ക്ര​ട്ട് ഇ​ന്‍റ​ലി​ജ​ൻ​സ് സ​ർ​വീ​സ്

ആ​രാ​ണ് ഈ ​ഇ​ന്‍റ​ർ​പോ​ൾ

കു​റ്റാ​ന്വേ​ഷ​ണ രം​ഗ​ത്ത് അ​ന്താ​രാ​ഷ്‌​ട്ര സ​ഹ​ക​ര​ണം ഉ​റ​പ്പാ​ക്കാ​നാ​യി സ്ഥാ​പി​ത​മാ​യ വി​വി​ധ രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ പോ​ലീ​സ് സം​ഘ​ട​ന​ക​ളു​ടെ കൂ​ട്ടാ​യ്മ​യാ​ണ് ഇ​ന്‍റ​ർ​പോ​ൾ. ദി ​ഇ​ന്‍റ​ർ​നാ​ഷ​ണ​ൽ ക്രി​മി​ന​ൽ പോ​ലീ​സ് ഓ​ർ​ഗ​നൈ​സേ​ഷ​ൻ (The International Criminal Police Organisation) എ​ന്നാ​ണ​തി​ന്‍റെ മു​ഴു​വ​ൻ പേ​ര്. 188 രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ൾ ഈ ​സം​ഘ​ട​ന​യി​ൽ അം​ഗ​മാ​ണ്. വി​യ​ന്ന ആ​സ്ഥാ​ന​മാ​ക്കി 1923ലാ​ണ് ഈ ​സം​ഘ​ട​ന നി​ല​വി​ൽ വ​ന്ന​ത്. ഇ​പ്പോ​ൾ ഫ്രാ​ൻ​സി​ലെ ല​യോ​ണ്‍ ആ​ണ് ആ​സ്ഥാ​നം. ഇ​ന്‍റ​ർ​പോ​ളി​ൽ ഇ​ന്ത്യ​യെ പ്ര​തി​നി​ധീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​ത് സി​ബി​ഐ ആ​ണ്.

കേ​ര​ളാ പോ​ലീ​സ്

ന​മ്മു​ടെ സം​സ്ഥാ​ന​ത്തെ ക്ര​മ​സ​മാ​ധാ​ന പ​രി​പാ​ല​ന​ത്തി​നാ​യി ഇ​വി​ട​ത്തെ സ​ർ​ക്കാ​രി​ന്‍റെ കീ​ഴി​ൽ പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കു​ന്ന സേ​ന​യാ​ണ് കേ​ര​ളാ പോ​ലീ​സ്. സം​സ്ഥാ​ന ത​ല​ത്തി​ലാ​ണ് സേ​ന​യി​ലേ​ക്ക് അം​ഗ​ങ്ങ​ളെ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കു​ന്ന​ത്. ഡ​യ​റ​ക്ട​ർ ജ​ന​റ​ൽ ഓ​ഫ് പോ​ലീ​സ്(​ഡി​ജി​പി) റാ​ങ്കി​ലു​ള്ള മു​തി​ർ​ന്ന ഐ​പി​എ​സ് ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നാ​യി​രി​ക്കും സം​സ്ഥാ​ന പോ​ലീ​സ് സേ​ന​യെ ന​യി​ക്കു​ക. സം​സ്ഥാ​ന ആ​ഭ്യ​ന്ത​ര വ​കു​പ്പി​ന് കീ​ഴി​ലാ​യി​രി​ക്കും പ്ര​വ​ർ​ത്ത​നം.

ആ​സ്ഥാ​നം: തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​രം
ഇ​പ്പോ​ഴ​ത്തെ പോ​ലീ​സ് മേ​ധാ​വി: ലോ​ക്നാ​ഥ് ബെ​ഹ്റ
ആ​പ്ത വാ​ക്യം: മൃ​ദു ഭാ​വെ, ദൃ​ഢ കൃ​ത്യെ ( മൃ​ദു​വാ​യ പെ​രു​മാ​റ്റം, ദൃ​ഢ​മാ​യ കൃ​ത്യ​നി​ർ​വ​ഹ​ണം)
സ്ഥാ​പി​ത​മാ​യ വ​ർ​ഷം: 1956 ന​വം​ബ​ർ 1

പ്ര​വ​ർ​ത്തന കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​ത ഉ​റ​പ്പാ​ക്കു​ന്ന​തി​നാ​യി കേ​ര​ള പോ​ലീ​സി​നെ പ​ല​ വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളാ​യി തി​രി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.

1. ക്രൈം ​ബ്രാ​ഞ്ച് ക്രി​മി​ന​ൽ ഇ​ന്‍റ​ലി​ജ​ൻ​സ് ഡി​പ്പാ​ർ​ട്ട്മെ​ന്‍റ് (എ​സ്ബി​സി​ഐ​ഡി)

ഒ​ന്നി​ൽ കൂ​ടു​ത​ൽ ജി​ല്ല​ക​ളി​ലേ​ക്ക് വ്യാ​പി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള കു​റ്റ​കൃ​ത്യ​ങ്ങ​ൾ അ​ന്വേ​ഷി​ക്കു​ന്നു. പ്ര​മാ​ദ​മാ​യ കേ​സു​ക​ൾ വ​രു​ന്പോ​ൾ കോ​ട​തി​യോ സ​ർ​ക്കാ​രോ ആ​യി​രി​ക്കും ഇ​വ​രെ കേ​സ് ഏ​ൽ​പ്പി​ക്കു​ക. ക്രൈം ​ബ്രാ​ഞ്ചി​ന് പ്ര​ധാ​ന​മാ​യും മൂ​ന്ന് ഉ​പ ശാ​ഖ​ക​ളു​ണ്ട്. ഹ​ർ​ട്ട് ആ​ൻ​ഡ് ഹോ​മി​സൈ​ഡ് വിം​ഗ്, ഓ​ർ​ഗ​നൈ​സ്ഡ് ക്രൈം ​വിം​ഗ്, ഇ​ക്ക​ണോ​മി​ക് ഒ​ഫ​ൻ​സ് വിം​ഗ് എ​ന്നി​വ​യാ​ണ് അ​വ.

സൈ​ബ​ർ ക്രൈം ​പോ​ലീ​സ് സ്റ്റേ​ഷ​നു​ക​ൾ, ഹൈ ​ടെ​ക് ക്രൈം ​അ​ന്വേ​ഷ​ണ വി​ഭാ​ഗം, ആ​ന്‍റി പൈ​റ​സി സെ​ൽ, സ്പെ​ഷ​ൽ ടെം​പി​ൾ ആ​ന്‍റി സ്ക്വാ​ഡ്, ഇ​ന്‍റേ​ണ​ൽ സെ​ക്യൂ​രി​റ്റി ഇ​ൻ​വെ​സ്റ്റി​ഗേ​ഷ​ൻ ടീം ​എ​ന്നി​വ​യും ക്രൈം ​ബ്രാ​ഞ്ചി​ന് കീ​ഴി​ൽ വ​രു​ന്നു.

2. സ്പെ​ഷ​ൽ ബ്രാ​ഞ്ച് ക്രി​മി​ന​ൽ ഇ​ന്‍റ​ലി​ജ​ൻ​സ് ഡി​പ്പാ​ർ​ട്ട്മെ​ന്‍റ് (എ​സ്ബി​സി​ഐ​ഡി)

അ​ഡീ​ഷ​ണ​ൽ ഡി​ജി​പി റാ​ങ്കി​ലു​ള്ള ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നാ​യി​രി​ക്കും ത​ല​വ​ൻ. ഇ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ സ​ഹാ​യി​ക്കാ​ൻ ഒ​രു ഐ​ജി​യും ര​ണ്ട് ഡി​ഐ​ജി​മാ​രും ഉ​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കും.

സ്പെ​ഷ​ൽ ബ്രാ​ഞ്ചി​ന് ഇ​ന്‍റ​ലി​ജ​ൻ​സ്, സെ​ക്യൂ​രി​റ്റി എ​ന്നീ ര​ണ്ടു വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ണ്ട്. ഇ​ന്‍റ​ലി​ജ​ൻ​സ് വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ന്‍റെ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ൾ ര​ഹ​സ്യ സ്വ​ഭാ​വ​മു​ള്ള​താ​ണ്. സം​സ്ഥാ​ന പോ​ലീ​സി​ന്‍റെ ര​ഹ​സ്യാ​ന്വേ​ഷ​ണ വി​ഭാ​ഗ​മാ​ണി​ത്. രാ​ജ്യ​ദ്രോ​ഹ കു​റ്റ​ങ്ങ​ളും തീ​വ്ര​വാ​ദ സ്വ​ഭാ​വ​മു​ള്ള കേ​സു​ക​ളും ഇ​വ​ർ അ​ന്വേ​ഷി​ക്കും.

സം​സ്ഥാ​ന​ത്തെ പ്ര​മു​ഖ വ്യ​ക്തി​ക​ളു​ടെ സു​ര​ക്ഷാ ചു​മ​ത​ല​യാ​ണ് സെ​ക്യൂ​രി​റ്റി വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​നു​ള്ള​ത്. ബോം​ബ് ഡി​റ്റ​ക്‌​ഷ​ൻ ആ​ൻ​ഡ് ഡി​സ്പോ​സ​ൽ സ്‌ക്വാഡ് സെ​ക്യൂ​രി​റ്റി വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ന് കീ​ഴി​ൽ വ​രു​ന്നു. സെ​ക്യൂ​രി​റ്റി വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ലെ ഹോം​ലാ​ൻ​ഡ് സെ​ക്യൂ​രി​റ്റി ഡി​വി​ഷ​നാ​ണ് വി​മാ​ന​ത്താ​വ​ള​ങ്ങ​ൾ, തു​റ​മു​ഖ​ങ്ങ​ൾ, അ​തി​ർ​ത്തി​ക​ൾ എ​ന്നി​വി​ട​ങ്ങ​ളി​ലെ സു​ര​ക്ഷ ഉ​റ​പ്പാ​ക്കു​ന്ന​ത്.

3. സാ​യു​ധ സേ​ന

ക്ര​മ​സ​മാ​ധാ​ന പ​രി​പാ​ല​ന​ത്തി​ന് ജി​ല്ലാ പോ​ലീ​സി​ന്‍റെ ഫോ​ഴ്സി​ന് ക​ഴി​യാ​തെ വ​രു​ന്പോ​ൾ ആ​ശ്ര​യി​ക്കു​ന്ന വി​ഭാ​ഗ​മാ​ണ് സാ​യു​ധ പോ​ലീ​സ്. ഇ​വ​ർ​ക്ക് കേ​സ് അ​ന്വേ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ൾ ന​ട​ത്താ​ൻ അ​നു​വാ​ദ​മി​ല്ല. കേ​ര​ള​ത്തി​ന്‍റെ വി​വി​ധ ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ൽ 10 ബ​റ്റാ​ലി​യ​നുക​ളി​ലാ​യി 6,775 പോ​ലീ​സു​കാ​ർ സാ​യു​ധ പോ​ലീ​സ് സേ​ന​യി​ലു​ണ്ട്.

4. സ്പെ​ഷ​ലൈ​സ്ഡ് വിം​ഗ്സ്

ഫോ​റ​ൻ​സി​ക് ഡി​വി​ഷ​ൻ, വു​മ​ൻ സെ​ൽ, വാ​ച്ച് ആ​ൻ​ഡ് വാ​ർ​ഡ്, ട്രാ​ഫി​ക് പോ​ലീ​സ്, ഹൈ​വേ പോ​ലീ​സ്, കോ​സ്റ്റ​ൽ പോ​ലീ​സ്, ടെം​പി​ൾ പോ​ലീ​സ്, ടൂ​റി​സം പോ​ലീ​സ്, മൗ​ണ്ട​ഡ് പോ​ലീ​സ്, പോ​ലീ​സ് ബാ​ൻ​ഡ്, ഡോ​ഗ് സ്ക്വാ​ഡ് എ​ന്നി​വ​യാ​ണ് കേ​ര​ള പോ​ലീ​സി​ലെ സ്പെ​ഷ​ലൈ​സ്ഡ് വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ.

കേ​ര​ള പോ​ലീ​സി​ൽ സി​വി​ൽ പോ​ലീ​സ് ഓ​ഫീ​സ​ർ (​സി​പി​ഒ) മു​ത​ൽ ഡി​ജി​പി വ​രെ​യാ​ണ് റാ​ങ്കു​ക​ൾ.

* സം​സ്ഥാ​ന പോ​ലീ​സ് മേ​ധാ​വി അ​ഥ​വാ ഡ​യ​റ​ക്ട​ർ ജ​ന​റ​ൽ ഓ​ഫ് പോ​ലീ​സ് (ഡി​ജി​പി)
* അ​ഡീ​ഷ​ണ​ൽ ഡ​യ​റ​ക്ട​ർ ജ​ന​റ​ൽ ഓ​ഫ് പോ​ലീ​സ് (എ​ഡി​ജി​പി)
* ഇ​ൻ​സ്പെ​ക്ട​ർ ജ​ന​റ​ൽ ഓ​ഫ് പോ​ലീ​സ് (ഐ​ജി​)
* ഡെ​പ്യൂ​ട്ടി ഇ​ൻ​സ്പെ​ക്ട​ർ ജ​ന​റ​ൽ ഓ​ഫ് പോ​ലീ​സ് (ഡി​ഐ​ജി)
* ജി​ല്ലാ പോ​ലീ​സ് മേ​ധാ​വി അ​ഥ​വാ സൂ​പ്ര​ണ്ട് ഓ​ഫ് പോ​ലീ​സ് (എ​സ്പി)
* അ​സി​സ്റ്റ​ന്‍റ് സൂ​പ്ര​ണ്ട് ഓ​ഫ് പോ​ലീ​സ് (എ​എ​സ്പി)/​ഡെ​പ്യൂ​ട്ടി സൂ​പ്ര​ണ്ട് ഓ​ഫ് പോ​ലീ​സ് (ഡി​വൈ​എ​സ്പി)
* സ​ർ​ക്കി​ൾ ഇ​ൻ​സ്പെ​ക്ട​ർ ഓ​ഫ് പോ​ലീ​സ് (സി​ഐ)
* സ​ബ് ഇ​ൻ​സ്പെ​ക്ട​ർ ഓ​ഫ് പോ​ലീ​സ് (എ​സ്ഐ)
* അ​സി​സ്റ്റ​ന്‍റ് സ​ബ് ഇ​ൻ​സ്പെ​ക്ട​ർ (എ​എ​സ്ഐ)
* സീ​നി​യ​ർ സി​വി​ൽ പോ​ലീ​സ് ഓ​ഫീ​സ​ർ(​എ​സ്‌​സി​പി​ഒ)
* സി​വി​ൽ പോ​ലീ​സ് ഓ​ഫീ​സ​ർ(​സി​പി​ഒ)

കൂ​ടാ​തെ 2006 മു​ത​ൽ 16 വ​ർ​ഷം സ​ർ​വീ​സ് പൂ​ർ​ത്തി​യാ​ക്കി​യ സി​വി​ൽ പോ​ലീ​സ് ഓ​ഫീ​സ​ർ​മാ​ർ​ക്ക് ഗ്രേ​ഡ് സീ​നി​യ​ർ സി​വി​ൽ പോ​ലീ​സ് ഓ​ഫീ​സ​ർ റാ​ങ്ക് ന​ല്കാ​നും 23 വ​ർ​ഷം സ​ർ​വീ​സ് പൂ​ർ​ത്തി​യാ​ക്കി​യ സീ​നി​യ​ർ സി​വി​ൽ പോ​ലീ​സ് ഓ​ഫീ​സ​ർ​മാ​ർ​ക്ക് ഗ്രേ​ഡ് അ​സി​സ്റ്റ​ന്‍റ് സ​ബ് ഇ​ൻ​സ്പെ​ക്ട​ർ റാ​ങ്ക് ന​ല്കാ​നും 2010 മു​ത​ൽ 28 വ​ർ​ഷം സ​ർ​വീ​സ് പൂ​ർ​ത്തി​യാ​ക്കി​യ അ​സി​സ്റ്റ​ന്‍റ് സ​ബ് ഇ​ൻ​സ്പെ​ക്ട​ർ​മാ​ർ​ക്ക് ഗ്രേ​ഡ് സ​ബ് ഇ​ൻ​സ്പെ​ക്ട​ർ റാ​ങ്ക് ന​ല്കാ​നും സ​ർ​ക്കാ​ർ തീ​രു​മാ​നം എ​ടു​ത്തു. ഇ​വ​ർ ഹോ​ണ​റ​റി ഗ്രേ​ഡ് ല​ഭി​ക്കു​ന്പോ​ഴു​ള്ള റാ​ങ്കി​ന്‍റെ ചു​മ​ത​ല​ക​ളും ഉ​ത്ത​ര​വാ​ദി​ത്ത​ങ്ങ​ളു​മാ​യി​രി​ക്കും തു​ട​ർ​ന്നും വ​ഹി​ക്കു​ക.

റോസ് മേരി ജോൺ